پرش به محتوا

سید عبدالرزاق موسوی مقرم: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
| نسب = موسوی
| نسب = موسوی
|خویشاوندان سرشناس =
|خویشاوندان سرشناس =
| تاریخ تولد = ۱۳۱۶ ق
| تاریخ تولد = ۱۳۱۶ق
| شهر تولد = [[نجف]]
| شهر تولد = [[نجف]]
| کشور تولد =[[عراق]]
| کشور تولد =[[عراق]]
| محل تحصیل =
| محل تحصیل =
| محل زندگی =
| محل زندگی =
| تاریخ وفات = ۱۳۹۱ قمری
| تاریخ وفات = ۱۳۹۱ق
| شهر وفات = نجف
| شهر وفات = نجف
| محل دفن = نجف
| محل دفن = نجف
خط ۲۷: خط ۲۷:
| وب گاه رسمی =
| وب گاه رسمی =
  }}
  }}
'''سید عبدالرّزاق بن محمد موسوی مُقَرَّم''' (۱۳۱۶-۱۳۹۱ق) مشهور به '''مقرم'''، عالم [[شیعی]] قرن چهاردهم هجری. شهرت او، به خاطر تألیف کتاب‌هایی درباره زندگی [[اهل بیت|خاندان پیامبر اسلام(ص)]] است. مشهورترین اثر او [[مقتل مقرم|مقتل امام حسین]](ع) است که به فارسی ترجمه و چندین بار چاپ شده است.
'''سید عبدالرّزاق بن محمد موسوی مُقَرَّم''' (۱۳۱۶-۱۳۹۱ق) مشهور به '''مقرم'''، عالم [[شیعی]] قرن چهاردهم هجری. شهرت او، به خاطر تألیف کتاب‌هایی درباره زندگی [[اهل بیت|خاندان پیامبر اسلام(ص)]] است. مشهورترین اثر او [[مقتل مقرم|مقتل امام حسین]](ع) است که به فارسی ترجمه و چندین بار چاپ شده است.


خط ۳۴: خط ۳۳:
مقرم در [[علم انساب]] هم مسلط بود و برخی کتب نسب را حاشیه زد و در شعر نیز دستی داشت.
مقرم در [[علم انساب]] هم مسلط بود و برخی کتب نسب را حاشیه زد و در شعر نیز دستی داشت.


== زندگی نامه ==
== زندگی‌نامه ==
=== ولادت و نسب ===
=== ولادت و نسب ===
وی در سال ۱۳۱۶ قمری در [[نجف اشرف]] متولد شد. نسب ایشان با ۲۲ واسطه به حضرت [[امام موسی کاظم]](ع) می‌رسد.<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۲۹.</ref>
وی در سال ۱۳۱۶ق در [[نجف اشرف]] متولد شد. نسب ایشان با ۲۲ واسطه به حضرت [[امام موسی کاظم]](ع) می‌رسد.<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۲۹.</ref>


=== خاندان ===
=== خاندان ===
آل مقرم همگی اهل علم بودند. پدرش سید محمد بن سید عباس بود که بسیاری از اوقات خود را به [[اعتکاف|اعتکاف]] در [[مسجد کوفه|مسجد کوفه]] می‌گذراند و [[نماز جماعت]] را در آن برپا می‌داشت. مادرش هم که از [[سادات]] بود از قاریان [[قرآن]] به شمار می‌رفت. عموی او سید مهدی بن سید عباس در بین شهرها رفت و آمد زیادی داشتند و این رفت و آمد به خاطر خویشاوندانی بود که در میان [[نعمانیه|نعمانیه]] و [[دیوانیه|دیوانیه]]، [[هند]] و سایر اماکن پراکنده شده بودند و او دشمن [[عثمانی|عثمانی ها]] بود و همیشه آنها را به خاطر اذیت‌ها و ستم‌های‌شان سرزنش میکرد تا اینکه در مکانی بنام «الکوت» بر او دست یافتند و او را در سال ۱۳۳۴ق به‌دار آویختند.
آل مقرم همگی اهل علم بودند. پدرش سید محمد بن سید عباس بود که بسیاری از اوقات خود را به [[اعتکاف|اعتکاف]] در [[مسجد کوفه|مسجد کوفه]] می‌گذراند و [[نماز جماعت]] را در آن برپا می‌داشت. مادرش هم که از [[سادات]] بود از قاریان [[قرآن]] به شمار می‌رفت. عموی او سید مهدی بن سید عباس در بین شهرها رفت و آمد زیادی داشتند و این رفت و آمد به خاطر خویشاوندانی بود که در میان [[نعمانیه|نعمانیه]] و [[دیوانیه|دیوانیه]]، [[هند]] و سایر اماکن پراکنده شده بودند و او دشمن [[عثمانی|عثمانی ها]] بود و همیشه آنها را به خاطر اذیت‌ها و ستم‌های‌شان سرزنش میکرد تا اینکه در مکانی بنام «الکوت» بر او دست یافتند و او را در سال ۱۳۳۴ق به‌دار آویختند.


جدّ مادری سید عبدالرزاق، سید حسین [متوفای ۱۳۳۴ ق] امام جماعت بود و به تدریس نیز اشتغال داشت. دائی مقرم، سید احمد بن سید حسین که ایشان هم در [۱۳۳۴ ق] از دنیا رفت. سید احمد چهار فرزند داشت که معروف‌ترین آنها سید ابراهیم بن سید احمد بود و در ۱۳۵۸ق از دنیا رفت. ایشان هم صاحب نظر بودند و تسلّط فقهی وسیعی داشت و بسیاری از ره یافتگان به مقام‌های علمی در محضر وی حاضر میشدند و زمان‌های طولانی در مدرسه شیخ [[محمد حسین کاشف الغطاء|محمد حسین کاشف الغطاء]] تدریس می‌کرد.<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۲۹ و ۳۰.</ref>
جدّ مادری سید عبدالرزاق، سید حسین (متوفای ۱۳۳۴ق) [[امام جماعت]] بود و به تدریس نیز اشتغال داشت. دایی مقرم، سید احمد بن سید حسین که او هم در سال ۱۳۳۴ق از دنیا رفت. سید احمد چهار فرزند داشت که معروف‌ترین آن‌ها سید ابراهیم بن سید احمد بود و در ۱۳۵۸ق از دنیا رفت. وی هم در فقه صاحب‌نظر بود و زمان‌های طولانی در مدرسه شیخ [[محمد حسین کاشف الغطاء|محمد حسین کاشف الغطاء]] تدریس می‌کرد.<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۲۹ و ۳۰.</ref>


=== وفات ===
=== وفات ===
عبد الرزاق مقرم در سال ۱۳۹۱ قمری مصادف با ۱۳۴۹ ش در [[نجف]] از دنیا رفت و در همان شهر به خاک سپرده شد.
عبد الرزاق مقرم در سال ۱۳۹۱ق مصادف با ۱۳۴۹ش در [[نجف]] از دنیا رفت و در همان شهر به خاک سپرده شد.


== ویژگی‌ها ==
== ویژگی‌ها ==
=== محبت به اهل بیت(ع) ===
=== محبت به اهل بیت(ع) ===
از ویژگی‌های بارز مقرم ارادت به [[اهل بیت]] و خاندان [[رسول اکرم]](ص) بود، به گونه‌ای که تألیفات وی شاهد این مدعاست. مقرّم چون از ابتدای زندگی شاهد برگزاری مجالس [[روضه]] در خانه جدش سید حسین بوده، به همین جهت همیشه برپا دارنده مجالس بوده و در این محفل‌ها روش و زندگی و خصوصیاتی از ائمه(ع) را برای مردم بیان می‌کرد.<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۴۰. [http://nbo.ir/fa-ir/%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A8%D9%8A%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85__o-v-0-0-474.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>
از ویژگی‌های بارز مقرم ارادت به [[اهل بیت]] و خاندان [[رسول اکرم]](ص) بود، به گونه‌ای که تألیفات وی شاهد این مدعاست. مقرّم چون از ابتدای زندگی، شاهد برگزاری مجالس [[روضه]] در خانه جدش سید حسین بوده، به همین جهت همیشه برپا دارنده مجالس بوده و در این محفل‌ها روش و زندگی و خصوصیاتی از ائمه(ع) را برای مردم بیان می‌کرد.<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۴۰. [http://nbo.ir/fa-ir/%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%A8%D9%8A%D8%AA%D8%B9%D9%84%D9%8A%D9%87%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85__o-v-0-0-474.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>
=== زهد و پرهیزکاری ===
=== زهد و پرهیزکاری ===
مقرّم سختی‌های فراوانی را در طول زندگی متحمّل شد و به خاطر مناعت طبعی که داشت به‌اندک از مادیات و حدّ نیاز ضروری خود و خانواده‌اش از دنیا و زخارف آن بسنده کرده و هرگز دنبال ثروت اندوزی نبود. تنها عشق و دلخوشی او، تدریس علوم اهل بیت(ع) و اعتکاف و عبادت بود.
مقرّم سختی‌های فراوانی را در طول زندگی متحمّل شد و به خاطر مناعت طبعی که داشت به‌ اندک از مادیات و حدّ نیاز ضروری خود و خانواده‌اش از دنیا و زخارف آن بسنده کرده و هرگز دنبال ثروت‌اندوزی نبود. تنها عشق و دلخوشی او، تدریس علوم اهل بیت(ع)، اعتکاف و عبادت بود.


مقرّم با این که در زمان خود از چهره‌های مشهور بود و از طرف مراجع عصرش پیشنهادهایی مبنی بر نمایندگی آنان در شهرها به او داده می‌شد ـ در صورت قبول به طور قطع در زندگی دنیوی ایشان تغییراتی به وجود می‌آمد ـ هرگز آن‌ها را قبول نکرد و در ردّ این پیشنهادها می‌گفت: «اگر برای نفس آدمی در زندگی وفور و آسایش فراهم شود، نفس از بوالهوسی‌ها دست برنمی دارد و چه بسا انسان را در چیزهای دیگری فرو برد.»<ref>[http://nbo.ir/fa-ir/%D8%B2%D9%87%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D8%B1%D9%87%D9%8A%D8%B2%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%89__o-v-0-0-475.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>
مقرّم با این که در زمان خود از چهره‌های مشهور بود و از طرف مراجع عصرش پیشنهادهایی مبنی بر نمایندگی آنان در شهرها به او داده می‌شد در صورت قبول به طور قطع در زندگی دنیوی ایشان تغییراتی به وجود می‌آمد هرگز آن‌ها را قبول نکرد و در ردّ این پیشنهادها می‌گفت: «اگر برای نفس آدمی در زندگی وفور و آسایش فراهم شود، نفس از بوالهوسی‌ها دست برنمی‌دارد و چه بسا انسان را در چیزهای دیگری فرو برد.»<ref>[http://nbo.ir/fa-ir/%D8%B2%D9%87%D8%AF-%D9%88-%D9%BE%D8%B1%D9%87%D9%8A%D8%B2%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%89__o-v-0-0-475.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>


=== فعالیت‌های سیاسی ===
=== فعالیت‌های سیاسی ===
خط ۶۳: خط ۶۲:
«''در این موقع که دشمنان دین خود را برای از بین بردن دین مقدّس اسلام مجهز نموده و با انواع وسائل می‌خواهند کشور ایران که پرچمدار مذهب تشیع می‌باشد مرکز بی‌دینان و پایگاه نشر افکار شوم و پلید مادیت گردد و لذا با دستی خونخوار فاجعه مولمه (قم) را بوجود آورد و طلاّب علوم دینیه با وضعی فجیع و رقت بار مورد هتک و ضرب و قتل قرار گرفته، صورتی به وجود آورده‌اند که قلوب عموم مسلمین را جریحه‌دار ساخته‌اند. هیئت علمیه نجف اشرف از بدو امر شروع به اقدام نمود و به مجرد اینکه خبر وحشت انگیز قم را شنید شروع به استنکار کرد و تمام طبقات اهل علم از مراجع تقلید و مدرّسین و طلاّب علوم دینیه خود را شریک بلکه در این مصیبت بزرگ با علما و روحانیون تشریک مساعی کرده و مراتب تأثر خود را به عالم اسلام ابلاغ و پیروی خود را از مراجع و علمای دین و تقویت از مراکز و حوزه‌های علمی ابراز نمایند و از پیشگاه مقدّس پروردگار بخواهند که توفیق فداکاری به عموم عنایت فرماید، و چون فعلا وسیله برای نشر حقایق در دست نیست و تمام وسائل تبلیغاتی در دست دیگران و به نشر اکاذیب می‌پردازند لذا باید مردم متدین بهر نحو که می‌توانند اینگونه مطالب را منتشر ساخته تا مردم بدانند که اگر اهمال و مسامحه کنند دین خدا بدست بی‌دینان از بین می‌رود، در خاتمه تذکر داده می‌شود که علمای نجف آمادگی خود را برای حفظ و حراست دین حنیف اسلام اعلام و یقین است که عموم مسلمین جهان برای حفظ دین جانبازی خواهند نمود.''»<ref>[http://nbo.ir/fa-ir/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C__a-v-0-0-163-4.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>
«''در این موقع که دشمنان دین خود را برای از بین بردن دین مقدّس اسلام مجهز نموده و با انواع وسائل می‌خواهند کشور ایران که پرچمدار مذهب تشیع می‌باشد مرکز بی‌دینان و پایگاه نشر افکار شوم و پلید مادیت گردد و لذا با دستی خونخوار فاجعه مولمه (قم) را بوجود آورد و طلاّب علوم دینیه با وضعی فجیع و رقت بار مورد هتک و ضرب و قتل قرار گرفته، صورتی به وجود آورده‌اند که قلوب عموم مسلمین را جریحه‌دار ساخته‌اند. هیئت علمیه نجف اشرف از بدو امر شروع به اقدام نمود و به مجرد اینکه خبر وحشت انگیز قم را شنید شروع به استنکار کرد و تمام طبقات اهل علم از مراجع تقلید و مدرّسین و طلاّب علوم دینیه خود را شریک بلکه در این مصیبت بزرگ با علما و روحانیون تشریک مساعی کرده و مراتب تأثر خود را به عالم اسلام ابلاغ و پیروی خود را از مراجع و علمای دین و تقویت از مراکز و حوزه‌های علمی ابراز نمایند و از پیشگاه مقدّس پروردگار بخواهند که توفیق فداکاری به عموم عنایت فرماید، و چون فعلا وسیله برای نشر حقایق در دست نیست و تمام وسائل تبلیغاتی در دست دیگران و به نشر اکاذیب می‌پردازند لذا باید مردم متدین بهر نحو که می‌توانند اینگونه مطالب را منتشر ساخته تا مردم بدانند که اگر اهمال و مسامحه کنند دین خدا بدست بی‌دینان از بین می‌رود، در خاتمه تذکر داده می‌شود که علمای نجف آمادگی خود را برای حفظ و حراست دین حنیف اسلام اعلام و یقین است که عموم مسلمین جهان برای حفظ دین جانبازی خواهند نمود.''»<ref>[http://nbo.ir/fa-ir/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C__a-v-0-0-163-4.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>


== فعالیت‎‌های علمی ==
== فعالیت‎های علمی ==
مقرّم معتقد بود برای خدمت به اهل بیت(ع)، تنها گفتار و سخنرانی کافی نیست ؛ بلکه باید با نوشتن و انتشار سخنان، زندگینامه و فضایل آنان به آن‌ها خدمت کرده و روش زندگی و علوم آن‌ها را در جامعه نشر داد، بنابراین در این رابطه اقدام به تألیف نمود و با این که جوّ حاکم بر حوزویان آن زمان، تألیف در قسمت [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] بود، ایشان این جوّ را شکست و اکثر تألیفاتش را در فضیلت و زندگی فرزندان رسول خدا(ص) و یارانشان نگاشت. مجموعه آثار مقرّم به سه دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از: آثار چاپ شده، مقدمه و آثار خطی.<ref>[http://nbo.ir/fa-ir/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A7%D8%AA__a-v-0-0-163-8.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>
مقرّم معتقد بود برای خدمت به اهل بیت(ع)، تنها گفتار و سخنرانی کافی نیست؛ بلکه باید با نوشتن و انتشار سخنان، زندگی‌نامه و فضایل آنان، به آن‌ها خدمت کرد و روش زندگی و علوم آن‌ها را در جامعه نشر داد. بنابراین در این رابطه اقدام به تألیف نمود و با این که جوّ حاکم بر حوزویان آن زمان، تألیف در قسمت [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] بود، ایشان این جوّ را شکست و اکثر تألیفاتش را در فضیلت و زندگی فرزندان رسول خدا(ص) و یارانشان نگاشت. مجموعه آثار مقرّم به سه دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از: آثار چاپ شده، مقدمه و آثار خطی.<ref>[http://nbo.ir/fa-ir/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%81%D8%A7%D8%AA__a-v-0-0-163-8.aspx سایت فرهیختگان.]</ref>


=== اساتید ===
=== اساتید ===
مقرم در دوران عمرش از اساتید برجسته‌ای بهره برده است که عبارتند از:
مقرم در دوران عمرش از اساتید برجسته‌ای بهره برده است که عبارتند از:
# جدّش، سید حسین [متوفای ۱۳۳۴ ق] که عنایت وافری به تربیت و تعلیم او داشت.
# جدّش، سید حسین (متوفای ۱۳۳۴ق) که عنایت وافری به تربیت و تعلیم او داشت.
# شیخ محمد رضا آل شیخ هادی آل کاشف الغطاء [متوفای ۱۳۳۶] که استاد ایشان در علم اصول بود.
# شیخ محمد رضا آل شیخ هادی آل کاشف الغطاء (متوفای ۱۳۳۶ق) که استاد ایشان در علم اصول بود.
# شیخ حسین حلّی نجفی که استادی ایشان را در دوره سطح عهده‌دار بود.
# شیخ حسین حلّی نجفی که استادی ایشان را در دوره سطح عهده‌دار بود.
# [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] [متوفای ۱۳۹۰ ق] که مقرم در درس [[خارج فقه]] ایشان حاضر میشد.
# [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] (متوفای ۱۳۹۰ق) که مقرم در درس [[خارج فقه]] ایشان حاضر می‌شد.
# [[آقا ضیاء عراقی|آقا ضیاء عراقی]] [متوفای ۱۳۶۱ ق] که وی در درس [[خارج اصول]] ایشان حاضر میشد.
# [[آقا ضیاء عراقی|آقا ضیاء عراقی]] (متوفای ۱۳۶۱ق) که وی در درس [[خارج اصول]] ایشان حاضر می‌شد.
# [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانی نجفی]] [متوفای ۱۳۶۵ ق] که وی در درس خارج فقه ایشان حاضر میشد و تقریرات ایشان را نوشته است.
# [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانی نجفی]] (متوفای ۱۳۶۵ق) که وی در درس خارج فقه ایشان حاضر می‌شد و تقریرات ایشان را نوشته است.
# میرزا [[محمد حسین نائینی|محمد حسین نائینی نجفی]] [متوفای ۱۳۵۵ ق] که وی در درس خارج فقه و خارج اصول ایشان حاضر میشد و تقریرات ایشان را یاد داشت کرده است.
# میرزا [[محمد حسین نائینی|محمد حسین نائینی نجفی]] (متوفای ۱۳۵۵ق) که وی در درس خارج فقه و خارج اصول ایشان حاضر میشد و تقریرات ایشان را یاد داشت کرده است.
# [[سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خوئی]] [متوفای ۱۴۱۳ ق] که مؤلّف در درس خارج فقه و اصول ایشان شرکت می‌کرد.
# [[سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خوئی]] (متوفای ۱۴۱۳ ق] که مؤلّف در درس خارج فقه و اصول ایشان شرکت می‌کرد.
# شیخ [[محمد جواد بلاغی|محمد جواد بلاغی]] [متوفای ۱۳۵۲ ق] که نزد سید عبدالرزاق منزلت عظیمی داشت و بسیاری اوقات از مقام ایشان سخن می‌گفت.
# شیخ [[محمد جواد بلاغی|محمد جواد بلاغی]] (متوفای ۱۳۵۲ق) که نزد سید عبدالرزاق منزلت عظیمی داشت و بسیاری اوقات از مقام ایشان سخن می‌گفت.
# شیخ [[محمد حسین غروی اصفهانی|محمد حسین اصفهانی]] [متوفای ۱۳۶۱ ق]
# شیخ [[محمد حسین غروی اصفهانی|محمد حسین اصفهانی]] (متوفای ۱۳۶۱ق)
# شیخ عبدالرسول بن شیخ شریف جواهری [متوفای ۱۳۸۹].<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۳۱ و ۳۳.</ref>
# شیخ عبدالرسول بن شیخ شریف جواهری (متوفای ۱۳۸۹ق).<ref>ترجمه مقتل مقرم، ص۳۱ و ۳۳.</ref>


=== آثار و تألیفات ===
=== آثار و تألیفات ===
مقرم حدود ۳۰ کتاب تدوین کرده که نیمی از آنها منتشر شده و نیمی به صورت خطی باقی مانده است. تقریباً همه آثار وی تک نگاری درباره شخصیت‌های [[شیعه]] و [[ائمه]] اهل بیت است.
مقرم حدود ۳۰ کتاب تدوین کرده که نیمی از آنها منتشر شده و نیمی به صورت خطی باقی مانده است. تقریباً همه آثار او تک‌نگاری درباره شخصیت‌های [[شیعه]] و [[ائمه]] است.


مشهورترین اثر او مقتل الحسین درباره [[امام حسین]] و [[واقعه کربلا|واقعه کربلاست]].
مشهورترین اثر او مقتل الحسین درباره [[امام حسین]] و [[واقعه کربلا|واقعه کربلاست]].
خط ۱۰۳: خط ۱۰۲:
{{پایان}}
{{پایان}}
* '''مقدمه‌ها و پیشگفتارها''':
* '''مقدمه‌ها و پیشگفتارها''':
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|۲}}
# [[دلائل الامامة]] / [[محمد بن جریر بن رستم طبری|ابن جریر طبری]].
# [[دلائل الامامة]] / [[محمد بن جریر بن رستم طبری|ابن جریر طبری]].
# [[امالی مفید|الامالی]]/ [[شیخ مفید|شیخ مفید]].
# [[امالی مفید|الامالی]]/ [[شیخ مفید|شیخ مفید]].
خط ۱۱۵: خط ۱۱۴:
{{پایان}}
{{پایان}}
===آثار منتشر نشده===
===آثار منتشر نشده===
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|۲}}
# المنقذ الاکبر- محمد صلّی اللّه علیه و آله.
# المنقذ الاکبر- محمد صلّی اللّه علیه و آله.
# الحسن بن علی علیه‌السلام.
# الحسن بن علی علیه‌السلام.
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۳۵

ویرایش