کاربر ناشناس
تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz جز (←مردم و فرهنگ) |
imported>Fayaz جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
رسم الخط مردم تاجیک تا سال ۱۳۰۹ش/۱۹۳۰م عربی بود و در این سال خط لاتین جانشین رسم‌الخط عربی شد. خط سیریلیک (روسی) ده سال بعد در ۱۳۱۹ش/۱۳۴۰م به خط رسمی تاجیکستان تبدیل شد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | رسم الخط مردم تاجیک تا سال ۱۳۰۹ش/۱۹۳۰م عربی بود و در این سال خط لاتین جانشین رسم‌الخط عربی شد. خط سیریلیک (روسی) ده سال بعد در ۱۳۱۹ش/۱۳۴۰م به خط رسمی تاجیکستان تبدیل شد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | ||
==ادیان و مذاهب== | |||
در قانون اساسی تاجیکستان، نظام سیاسی این کشور، جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون معرفی شده است. در ماده هشتم قانون اساسی تصریح شده که هیچ باوری حتی باورهای دینی، جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند.<ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ۱۳۸۳ش، ص ۱۱۳ ـ ۱۱۲ </ref> مذهب اکثر مردم تاجیکستان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] و از شاخه [[حنفیان|حنفی]] است. گروه کوچکی از [[اسماعیلیه|شیعیان اسماعیلی]] در کوه‌های پامیر در منطقه بدخشان زندگی می‌کنند. جمعیت اندک مسیحی در تاجیکستان، روس هستند.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A53149.html ره آورد سفر به تاجیکستان]</ref> | |||
==ساختار سیاسی و اقتصادی== | ==ساختار سیاسی و اقتصادی== | ||
در قانون اساسی اکنون تاجیکستان، نظام رسمی حکومت به سه قوه مجریه، مقننه و قضاییه تقسیم شده است. رییس جمهور، رییس دولت و دارای اختیارات اجرایی است. از ۱۳۷۱ش تا اکنون ۱۳۹۸ش (۲۷سال)، امام‌علی رحمان رییس جمهور تاجیکستان است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> نخست‌وزیر، رییس کابینه است که از سوی رییس جمهور انتخاب می‌شود. قوه مقننه یا مجلس عالی تاجیکستان، شامل دو مجلس نمایندگان و مجلس ملی است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> قوه قضاییه از دادگاه قانون اساسی، دادگاه عالی اقتصادی، دادگاه ایالت بدخشان، دادگاه ایالت دوشنبه و دادگاه سایر شهرها و نواحی تشکیل شده است.<ref>[http://www.cisroad.com/post/detail/Fa/2-6-16-3-1-8/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86.aspx «ساختار سیاسی تاجیکستان»، سایت اطلاع رسانی کشورهای مستقل همسود (مشترک المنافع)]</ref> | |||
اقتصاد تاجیکستان به کشاورزی و خدمات بستگی دارد که در هر یک، بخش بزرگی از نیروی کار این کشور اشتغال دارند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | تولید ناخالص داخلی و درآمد متوسط تاجیکستان در میان کشورهای آسیای مرکزی کمترین است. کوهستانی بودن آن سبب شده تنها هفت درصد از خاک آن قابل استفاده باشد. پنبه مهمترین محصول کشاورزی آن است.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/37419 «آشنایی با کشور تاجیکستان»، همشهری آنلاین]</ref> اقتصاد تاجیکستان به کشاورزی و خدمات بستگی دارد که در هر یک، بخش بزرگی از نیروی کار این کشور اشتغال دارند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> اقتصاد تاجیکستان در زمان شوروی سابق، وابسته به کمک‌های مسکو و دستمزد کارگران این کشور در روسیه و همسایگان غربی آن بوده است.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
'''از صدر اسلام تا حکومت تیموریان'''{{سخ}} | '''از صدر اسلام تا حکومت تیموریان'''{{سخ}} | ||
[[مسلمانان]] حدودا از سال ۵۰ تا اوایل دهه ۱۳۰ هجری قمری، مهمترین ولایات این منطقه را فتح کردند و [[اسلام]] به تدریج در میان مردم نفوذ یافت.<ref>غفوروف، ج ۱، ص ۲۳۱ـ۲۳۳، ۳۰۴ـ۳۳۷، ۴۷۷؛ افشار سیستانی، «مقدمه ای بر شناخت قوم تاجیک»، ص ۸۵</ref> با ورود مغولان به آسیای مرکزی از ۶۱۷ تا ۶۱۹ دولت خوارزمشاهیان فروپاشید. از آن پس تا ۱۵۰ سال بعد قبایل مختلفی از جمله جغتایی‌ها بر آسیای مرکزی مسلط بودند تا اینکه تیمور در ۷۷۱ دولت مستقل خود را در این منطقه بنا نهاد و از جمله تاجیکستان کنونی را به تصرف درآورد.<ref>غفوروف، ج ۱، ص ۵۲۶، ۵۳۷، ۶۱۱، ۶۳۰، ۶۳۷، ۶۴۵، ۶۹۹، ۷۰۶، ۷۰۸، ۷۴۹، ۷۵۵</ref> | [[مسلمانان]] حدودا از سال ۵۰ تا اوایل دهه ۱۳۰ هجری قمری، مهمترین ولایات این منطقه را فتح کردند و [[اسلام]] به تدریج در میان مردم نفوذ یافت.<ref>غفوروف، ج ۱، ص ۲۳۱ـ۲۳۳، ۳۰۴ـ۳۳۷، ۴۷۷؛ افشار سیستانی، «مقدمه ای بر شناخت قوم تاجیک»، ۱۳۷۳ش، ص ۸۵</ref> با ورود مغولان به آسیای مرکزی از ۶۱۷ تا ۶۱۹ دولت خوارزمشاهیان فروپاشید. از آن پس تا ۱۵۰ سال بعد قبایل مختلفی از جمله جغتایی‌ها بر آسیای مرکزی مسلط بودند تا اینکه تیمور در ۷۷۱ دولت مستقل خود را در این منطقه بنا نهاد و از جمله تاجیکستان کنونی را به تصرف درآورد.<ref>غفوروف، ج ۱، ص ۵۲۶، ۵۳۷، ۶۱۱، ۶۳۰، ۶۳۷، ۶۴۵، ۶۹۹، ۷۰۶، ۷۰۸، ۷۴۹، ۷۵۵</ref> | ||
'''از انقراض دولت تیموریان تا الحاق به شوروی'''{{سخ}} | '''از انقراض دولت تیموریان تا الحاق به شوروی'''{{سخ}} | ||
| خط ۷۷: | خط ۸۱: | ||
در دسامبر ۱۹۹۱م سه کشور [[روسیه]]، [[بلاروس]] و [[اوکراین]] در شهر مینسک گرد هم آمدند و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع را اعلام کردند. تاجیکستان که مانند سایر جمهوری‌های آسیای مرکزی آمادگی برای استقلال کامل نداشت، بلافاصله به اتحادیه جدید کشورهای مستقل مشترک المنافع پیوست.<ref>منتظمی، تاجیکستان، ص ۵۶</ref> | در دسامبر ۱۹۹۱م سه کشور [[روسیه]]، [[بلاروس]] و [[اوکراین]] در شهر مینسک گرد هم آمدند و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و تشکیل اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع را اعلام کردند. تاجیکستان که مانند سایر جمهوری‌های آسیای مرکزی آمادگی برای استقلال کامل نداشت، بلافاصله به اتحادیه جدید کشورهای مستقل مشترک المنافع پیوست.<ref>منتظمی، تاجیکستان، ص ۵۶</ref> | ||
===آمار شیعیان تاجيكستان=== | ===آمار شیعیان تاجيكستان=== | ||
| خط ۱۶۵: | خط ۱۶۳: | ||
# '''آرامگاه علاءالدین''': آرامگاه علاءالدین محمد از آثار تاریخی تاجیکستان به شمار می‌رود که در جنوب روستای ده نو قرار دارد. | # '''آرامگاه علاءالدین''': آرامگاه علاءالدین محمد از آثار تاریخی تاجیکستان به شمار می‌رود که در جنوب روستای ده نو قرار دارد. | ||
# '''آرامگاه سید علی همدانی''': آرامگاه [[میر سید علی همدانی|سید علی همدانی]] در کنار خیابان اصلی شهر کولاب، در فاصله حدود ۱۹۰ کیلومتری شهر دوشنبه قرار دارد. بنای آرامگاه را در سال‌های اخیر تعمیر کرده‌اند. | # '''آرامگاه سید علی همدانی''': آرامگاه [[میر سید علی همدانی|سید علی همدانی]] در کنار خیابان اصلی شهر کولاب، در فاصله حدود ۱۹۰ کیلومتری شهر دوشنبه قرار دارد. بنای آرامگاه را در سال‌های اخیر تعمیر کرده‌اند. | ||
# '''آرامگاه ابواسحاق ختلانی''': آرامگاه [[ابواسحاق ختلانی]] در ۱۵ کیلومتری شهر کولاب قرار دارد و مورد احترام بسیار مردم است. آرامگاه دارای ایوان بلند و آجری می‌باشد. خواجه اسحاق سر سلسله شیخ‌های [[ذهبیه]] بوده است که سه تن از پیشوایان این سلسله و بازماندگان خواجه اسحاق در [[مشهد]] و پیرامون آن مدفون‌اند: سید عبدالله برزش آبادی در برزش آباد، شیخ محمد المقتدی کارندهی مشهور به پیر پالان‌دوز و شیخ محمد مومن عارف.<ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۰۳-۱۰۵</ref> | # '''آرامگاه ابواسحاق ختلانی''': آرامگاه [[ابواسحاق ختلانی]] در ۱۵ کیلومتری شهر کولاب قرار دارد و مورد احترام بسیار مردم است. آرامگاه دارای ایوان بلند و آجری می‌باشد. خواجه اسحاق سر سلسله شیخ‌های [[ذهبیه]] بوده است که سه تن از پیشوایان این سلسله و بازماندگان خواجه اسحاق در [[مشهد]] و پیرامون آن مدفون‌اند: سید عبدالله برزش آبادی در برزش آباد، شیخ محمد المقتدی کارندهی مشهور به پیر پالان‌دوز و شیخ محمد مومن عارف.<ref>افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ۱۳۸۳ش، ص ۱۰۳-۱۰۵</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۷۲: | خط ۱۷۰: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* | *بهمن، شعیب، «ژئوپلتیک تشیع در آسیای مرکزی»، تهران، موسسه مطالعات اندیشه سازان نور، ۱۳۹۳ش. | ||
* | *افشار سیستانی، ایرج، «جغرافیای تاریخی تاجیکستان»، تهران، انتشارات الهدی، ۱۳۸۳ش. | ||
* | *افشار سیستانی، ایرج، «مقدمه‌ای بر شناخت قوم تاجیک»، در «تاجیکان در مسیر تاریخ»، میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | ||
* | *منتظمی، رؤیا، «تاجیکستان»، تهران، انتشارات وزارت امور خارجه، ۱۳۷۴ش. | ||
* | *شکورزاده، میرزا، «تاجیکان در مسیر تاریخ»، تهران، انتشارات الهدی، ۱۳۷۳ش. | ||
* پاشینو، «در احوالات و اصل و نسبت طایفة سارت»، در | *نوبهار، عبدالغیاث، مقاله «تاجیکان افغانستان»، در «تاجیکان در مسیر تاریخ»، میرزا شکورزاده، تهران، الهدی، ۱۳۷۳ ش. | ||
* مهدی سیدی، «تاجیک‌ها و تاجیکستان تا حملة مغول»، در تاجیکان در مسیر تاریخ، چاپ میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | *پاشینو، «در احوالات و اصل و نسبت طایفة سارت»، در «تاجیکان در مسیر تاریخ»، میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | ||
* زین العابدین بن اسکندر شیروانی، بستان السیاحه، یا، سیاحت نامه، چاپ سنگی تهران ۱۳۱۵، چاپ افست، بی‌تا. | *مهدی سیدی، «تاجیک‌ها و تاجیکستان تا حملة مغول»، در تاجیکان در مسیر تاریخ، چاپ میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | ||
* جلال الدین صدیقی، «تاجیکان»، در تاجیکان در مسیر تاریخ، چاپ میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | *زین العابدین بن اسکندر شیروانی، بستان السیاحه، یا، سیاحت نامه، چاپ سنگی تهران ۱۳۱۵، چاپ افست، بی‌تا. | ||
* همام، «تاجیک‌ها»، در تاجیکان در مسیر تاریخ، چاپ میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | *جلال الدین صدیقی، «تاجیکان»، در تاجیکان در مسیر تاریخ، چاپ میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | ||
* باباجان غفوروف، تاجیکان، دوشنبه ۱۳۷۷ش | *همام، «تاجیک‌ها»، در تاجیکان در مسیر تاریخ، چاپ میرزا شکورزاده، تهران ۱۳۷۳ ش. | ||
*باباجان غفوروف، تاجیکان، دوشنبه ۱۳۷۷ش. | |||
* لاریسا نیکولایوا، تاجیکستان: تحولات سیاسی ـ اجتماعی در یکصد سال اخیر، تهران ۱۳۸۰ ش. | * لاریسا نیکولایوا، تاجیکستان: تحولات سیاسی ـ اجتماعی در یکصد سال اخیر، تهران ۱۳۸۰ ش. | ||
* حبیب اللّه ابوالحسن شیرازی، ملّیتهای آسیای میانه، تهران ۱۳۷۰ ش. | * حبیب اللّه ابوالحسن شیرازی، ملّیتهای آسیای میانه، تهران ۱۳۷۰ ش. | ||