صاحب فخ: تفاوت میان نسخه‌ها

'''صاحب فَخ'''، لقب حسین بن علی از نوادگان [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] و رهبر [[واقعه فخ|قیام فخ]] است. او در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|سال ۱۶۹ق]] و در عصر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] علیه [[هادی عباسی]] قیام کرد و در منطقه فخ به [[شهادت]] رسید. بر اساس روایتی از [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] پس از [[واقعه کربلا]]، واقعه فخ سخت‌ترین ابتلای [[اهل‌بیت(ع)]] بوده است. در روایتی که [[ابوالفرج اصفهانی|ابوالفَرَج اصفهانی]] نقل کرده، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] از کشته شدن حسین بن علی در فخ پیشگویی کرده و از بهشتی بودن او خبر داده‌اند.

حسین بن علی معروف به صاحب فَخ، از پدر و مادر، از نوادگان [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] بود.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۴.</ref> با توجه به درگذشت او در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|سال ۱۶۹ق]] در ۴۱ سالگی،<ref>هارونی، الافادة فی تاریخ الأئمة السادة، ۱۳۸۷ش، ص۲۶-۲۸.</ref> پژوهشگران تولدش را [[سال ۱۲۸ هجری قمری|سال ۱۲۸ق]] تاریخ‌گذاری کرده‌اند.<ref>رازی، اخبار فخ، تحقیق ماهر جرّار، ۱۹۹۵م، ص۴۴؛ گلستانی و میرابوالقاسمی، «صاحب فخ»، ص۱۰۹.</ref> با این حال در گزارش دیگری، ۵۷ سالگی را سن وفات او دانسته‌اند.<ref>بیهقی، لباب الانساب، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۴۱۲.</ref> پدرش، علی (معروف به علیِ نیکو و بزرگوار) و مادرش زینب دختر [[عبدالله بن حسن مثنی|عبدالله محض]] بود که به دلیل عبادت فراوانشان، به زوج صالح شهرت داشتند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۴؛ المُحَلِّی، الحَدائِق الوَرْدیّة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۳۱۷</ref> پدر صاحب فخ، یعنی علی، در پی قیام [[محمد بن عبدالله بن حسن|نفس زکیه]]، همراه با جمع دیگری از علویان، به دستور [[منصور عباسی]]، دستگیر شد و اندکی بعد در زندان درگذشت.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۱۹ق، ص۱۷۶.</ref>

<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسن مجتبی}}

صاحب فخ را فردی شجاع و کریم معرفی<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۹۴؛ هارونی، الافادة فی تاریخ الأئمة السادة، ۱۳۸۷ش، ص۲۶.</ref>و در سخاوتش روایت‌های مختلفی بیان کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۸-۳۷۱.</ref> [[شیخ طوسی]] از فقهای شیعه در قرن چهارم و پنجم، وی را در زمرۀ [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|اصحاب امام صادق(ع)]] بر‌می‌شمارد.<ref>طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۱۸۲.</ref> از او فرزندی به جا نمانده است.<ref>بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۹۶۳م، ص۱۵.</ref> بر اساس روایتی که [[ابوالفرج اصفهانی]] مؤلف [[مقاتل الطالبیین (کتاب)|مقاتل الطالبیین]] نقل کرده است، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] کشته شدن حسین بن علی در فخ را پیشگویی کرده و از بهشتی بودن او خبر داده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۱۹ق، ص۳۶۶-۳۶۷.</ref> طبق روایتی از [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]]، پس از [[واقعه کربلا]]، [[واقعه فخ]] بزرگ‌ترین ابتلای [[اهل‌بیت(ع)]] بوده است.<ref>بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۹۶۳م، ص۱۴-۱۵.</ref>  

| عرض = ۳۰

| شکل بندی عنوان = line-height:200%; font-size:125%; font-weight: normal;

| شکل بندی ستون چپ = text-align:center; line-height:170%

| شکل بندی آدرس = font-size:55%;

| تورفتگی = ۰

| تراز = چپ

| عنوان = {{عربی|اندازه=۷۰%|بخشی از [[تائیه دعبل|تائیه]] که در آن به واقعه فخ اشاره شده است:{{شعر|نسخ}}{{ب|أفاطم قومی یا بنت الخیر فاندبی|نجوم سماوات بأرض فلات}}

مطابق گزارش بیهقی در لباب‌الانساب، پس از درگذشت صاحب فخ، [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم]] بر پیکرش [[نماز میت|نماز]] خواند.<ref>بیهقی، لباب الانساب، ۱۴۲۸ق، ج۱، ص۴۱۲.</ref> او با گریه بر شهدای فخ، از خداوند برای قاتلان آنها مرگ و عذاب شدید درخواست می‌کرد.<ref>امینی، بطل فخ، ۱۳۸۸ق، ص۱۳۹.</ref> مطابق نقل ابوالفرج اصفهانی، امام کاظم پس از کشته شدن حسین بن علی و با دیدن سر بریده‌اش، [[آیه استرجاع]] را خواند و با ذکر خوبی‌هایش، او را فردی درستکار معرفی کرد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۸۰.</ref> همچنین امام کاظم [[کفالت]] ایتام و بیوگانِ علویانی را که در فخ به شهادت رسیدند، برعهده گرفت.<ref>امینی، بطل فخ، ۱۳۸۸ق، ص۱۳۹.</ref> واقعه فخ در اشعار شاعران متعددی انعکاس یافته است که از آن جمله، شعر [[تائیه دعبل|تائیه]]، سروده [[دعبل بن علی خزاعی|دعبل خزاعی]] است.<ref>اربلی، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۳۲۲.</ref>