پرش به محتوا

صاحب فخ: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۸۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۲ مهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۸: خط ۲۸:
| آثار              =
| آثار              =
}}
}}
'''صاحب فَخّ'''، لقب حسین بن علی از نوادگان [[امام حسن مجتبی(ع)]] و رهبر [[واقعه فخ|قیام فخ]] است. او در [[سال ۱۶۹ قمری]] علیه [[هادی عباسی]] قیام کرد و در منطقه فخ به شهادت رسید.
'''صاحب فَخّ'''، لقب حسین بن علی از نوادگان [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]] و رهبر [[واقعه فخ|قیام فخ]] است. او در [[سال ۱۶۹ هجری قمری|سال ۱۶۹ق]] و در عصر [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] علیه [[هادی عباسی]] قیام کرد و در منطقه فخ به شهادت رسید.


== معرفی و جایگاه ==
== معرفی و جایگاه ==
خط ۳۴: خط ۳۴:
<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسن مجتبی}}</div>
<div style="display: block;overflow-y: auto;">{{تبارنامه امام حسن مجتبی}}</div>


صاحب فخ را فردی شجاع و کریم معرفی کرده<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۹۴؛ هارونی، الافادة فی تاریخ الأئمة السادة، ۱۳۸۷ش، ص۲۶.</ref>، در سخاوتش روایت‌های مختلفی بیان کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۳۶۸-۳۷۱.</ref> شیخ طوسی وی را در زمرۀ اصحاب امام صادق(ع) بر‌می‌شمارد.<ref>طوسی، الرجال، ص۱۸۲.</ref> از او فرزندی به جای نمانده است.<ref>بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۹۶۳م، ص۱۵.</ref> بر اساس روایتی که ابوالفرج اصفهانی نقل کرده است، [[پیامبر(ص)]] و [[امام صادق(ع)]] از کشته شدن حسین بن علی در فخ پیشگویی کرده و از بهشتی بودن او خبر داده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۰۸ق، ص۳۶۶-۳۶۷.</ref>
صاحب فخ را فردی شجاع و کریم معرفی کرده<ref>ابن‌اثیر، الکامل، ۱۳۸۵ق، ج۶، ص۹۴؛ هارونی، الافادة فی تاریخ الأئمة السادة، ۱۳۸۷ش، ص۲۶.</ref>، در سخاوتش روایت‌های مختلفی بیان کرده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۰۸ق، ص۳۶۸-۳۷۱.</ref> شیخ طوسی وی را در زمرۀ اصحاب امام صادق(ع) بر‌می‌شمارد.<ref>طوسی، الرجال، ص۱۸۲.</ref> از او فرزندی به جای نمانده است.<ref>بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۹۶۳م، ص۱۵.</ref> بر اساس روایتی که ابوالفرج اصفهانی نقل کرده است، [[پیامبر(ص)]] و [[امام صادق(ع)]] از کشته شدن حسین بن علی در فخ پیشگویی کرده و از بهشتی بودن او خبر داده‌اند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ۱۴۰۸ق، ص۳۶۶-۳۶۷.</ref> طبق روایتی از [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] پس از [[واقعه کربلا]]، [[واقعه فخ]] بزرگ‌ترین ابتلای [[اهل‌بیت(ع)]] بوده است.<ref>بخاری، سرّ السلسلة العلویة، ۱۹۶۳م، ص۱۴-۱۵.</ref>  
{{گفت و گو
{{گفت و گو
|عرض=۳۰
|عرض=۳۰
خط ۶۰: خط ۶۰:
عباسیان با سپاهی چهار هزار نفری در [[۸ ذی‌الحجه]] ([[روز ترویه]]) در محلی به نام «فخ» با سپاه حسین رو در روی هم قرار گرفتند.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲۶.</ref> فرمانده عباسی به حسین امان داد، اما حسین نپذیرفت و در نبردی که درگرفت، حسین و عده زیادی از یارانش به [[شهادت]] رسیدند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۹۵–۲۰۰؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۷۷–۳۷۹.</ref> همچنین گروهی از یاران حسین [[اسیر]] شدند و برخی دیگر گریختند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۹۵–۲۰۰؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۷۷–۳۷۹.</ref> بنی‌العباس تعدادی از اسیرها را کشتند<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲۷.</ref> و تعدادی از اسیرها همراه با سرهای شهدا به [[بغداد]] نزد هادی عباسی فرستاده شدند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۸۰.</ref>
عباسیان با سپاهی چهار هزار نفری در [[۸ ذی‌الحجه]] ([[روز ترویه]]) در محلی به نام «فخ» با سپاه حسین رو در روی هم قرار گرفتند.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲۶.</ref> فرمانده عباسی به حسین امان داد، اما حسین نپذیرفت و در نبردی که درگرفت، حسین و عده زیادی از یارانش به [[شهادت]] رسیدند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۹۵–۲۰۰؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۷۷–۳۷۹.</ref> همچنین گروهی از یاران حسین [[اسیر]] شدند و برخی دیگر گریختند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۱۹۵–۲۰۰؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۷۷–۳۷۹.</ref> بنی‌العباس تعدادی از اسیرها را کشتند<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۲۷.</ref> و تعدادی از اسیرها همراه با سرهای شهدا به [[بغداد]] نزد هادی عباسی فرستاده شدند.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۳۸۰.</ref>


=== موضع‌گیری امامیه درباره حسین ===
=== منطقه فخ ===
[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] مؤلف کتاب بحار الانوار، اگر چه شخصیت حسین فخی را ستوده، اما معتقد است نکوهش‌هایی هم در شخصیت او مطرح شده است.<ref>مجلسی، الوجیزة فی الرجال، ۱۴۲۰ق، ص۶۴.</ref> برخی پژوهشگران بر این باورند که اگرچه روایت‌هایی در تأیید شخصیت صاحب فخ وجود دارد، اما آنها دلیلی بر تأیید قیام او از سوی [[امامان شیعه]] نیست.<ref>شریفی، «ائمه و قیامهای شیعی»، ص۸۹-۹۰.</ref> [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه قرن ۱۵ هجری نیز اگرچه قیام فخ را در ردیف سالم‌ترین قیام‌های [[علویان]] بر ضد [[بنی‌عباس|عباسیان]] دانسته، اما معتقد است چنین یقینی وجود ندارد که این قیام به دستور امام کاظم(ع) انجام گرفته باشد؛ بلکه می‌توان گفت [[امامیه|شیعیان امامی]] با این قیام‌ها موافقتی نداشتند، چرا که در این مسئله با علوی‌ها درگیر بودند و میان آنان اختلافاتی پدید آمد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۹.</ref>
 
===منطقه فخ===
[[پرونده:مقبرة شهداء فخ.jpg|بندانگشتی|دامنه کوه فخ در مکه، محل دفن تعدادی از شهدای واقعه فخ]]
[[پرونده:مقبرة شهداء فخ.jpg|بندانگشتی|دامنه کوه فخ در مکه، محل دفن تعدادی از شهدای واقعه فخ]]
منطقه فخ یا محله شهدای مکه، در ورودی شمالی [[مکه]] و در چهار کیلومتری [[مسجد الحرام]] قرار دارد.<ref>عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref> این منطقه مقبره بعضی از [[مهاجرین]] بوده است.<ref>ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۳۲۵.</ref> به گفته پژوهشگران، قبر شهدای فخ در محله شهدای مکه، در دو بخش قرار دارد.<ref>لحیانی، [https://makkahnewspaper.com/article/91491 «حي الشهداء أرض معركة فخ التاريخية»]؛ عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref> بخشی از شهدای فخ در محل محصوری دفن شده‌اند که تابلوی «مقبرة عبدالله بن عمر رقم ۲» بر دیوار آن قرار دارد؛ قبر تعداد دیگری نیز رو‌به‌روی آن محل، در دامنه کوهِ فخ («جبل البرود» یا «جبل الشهید»<ref>لحیانی، [https://makkahnewspaper.com/article/91491 «حي الشهداء أرض معركة فخ التاريخية»].</ref>) واقع است.<ref>عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref> در سال ۶۰۱ق بر مزار صاحب فخ بقعه‌ای ساخته شد.<ref>المُحَلِّی، الحَدائِق الوَرْدیّة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۳۲۸.</ref> در کنار کوه فخ، منطقه همواری به نام «ذی‌طوی» وجود دارد که گفته شده محل تشکیل جلسات [[قبیله قریش]] در واقعه [[صلح حدیبیه]] بوده است.<ref>عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref>
منطقه فخ یا محله شهدای مکه، در ورودی شمالی [[مکه]] و در چهار کیلومتری [[مسجد الحرام]] قرار دارد.<ref>عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref> این منطقه مقبره بعضی از [[مهاجرین]] بوده است.<ref>ابن‌اثیر، اسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۳۲۵.</ref> به گفته پژوهشگران، قبر شهدای فخ در محله شهدای مکه، در دو بخش قرار دارد.<ref>لحیانی، [https://makkahnewspaper.com/article/91491 «حي الشهداء أرض معركة فخ التاريخية»]؛ عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref> بخشی از شهدای فخ در محل محصوری دفن شده‌اند که تابلوی «مقبرة عبدالله بن عمر رقم ۲» بر دیوار آن قرار دارد؛ قبر تعداد دیگری نیز رو‌به‌روی آن محل، در دامنه کوهِ فخ («جبل البرود» یا «جبل الشهید»<ref>لحیانی، [https://makkahnewspaper.com/article/91491 «حي الشهداء أرض معركة فخ التاريخية»].</ref>) واقع است.<ref>عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref> در سال ۶۰۱ق بر مزار صاحب فخ بقعه‌ای ساخته شد.<ref>المُحَلِّی، الحَدائِق الوَرْدیّة، ۱۴۲۳ق، ج۱، ص۳۲۸.</ref> در کنار کوه فخ، منطقه همواری به نام «ذی‌طوی» وجود دارد که گفته شده محل تشکیل جلسات [[قبیله قریش]] در واقعه [[صلح حدیبیه]] بوده است.<ref>عسکری، [http://hajj.ir/14/47234 «از قیام فخ و شهدای آن در مکه چه می‌دانید؟ تصاویر»]، سایت حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت.</ref>
== موضع‌گیری امامیه درباره حسین ==
[[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] مؤلف کتاب بحار الانوار، اگر چه شخصیت حسین فخی را ستوده، اما معتقد است نکوهش‌هایی هم در شخصیت او مطرح شده است.<ref>مجلسی، الوجیزة فی الرجال، ۱۴۲۰ق، ص۶۴.</ref> برخی پژوهشگران بر این باورند که اگرچه روایت‌هایی در تأیید شخصیت صاحب فخ وجود دارد، اما آنها دلیلی بر تأیید قیام او از سوی [[امامان شیعه]] نیست.<ref>شریفی، «ائمه و قیامهای شیعی»، ص۸۹-۹۰.</ref> [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه قرن ۱۵ هجری نیز اگرچه قیام فخ را در ردیف سالم‌ترین قیام‌های [[علویان]] بر ضد [[بنی‌عباس|عباسیان]] دانسته، اما معتقد است چنین یقینی وجود ندارد که این قیام به دستور امام کاظم(ع) انجام گرفته باشد؛ بلکه می‌توان گفت [[امامیه|شیعیان امامی]] با این قیام‌ها موافقتی نداشتند، چرا که در این مسئله با علوی‌ها درگیر بودند و میان آنان اختلافاتی پدید آمد.<ref>جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۳۸۹.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۴۴۷

ویرایش