نذر: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) |
Rezai.mosavi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''نَذْر''' آن است که انسان | '''نَذْر''' آن است که انسان برای خدا ملتزم به انجام عملی پسندیده یا ترک عملی ناپسند شود. در صورت وجود تمام شرایط نذر، عمل به آن [[واجب]] بوده و تغییر آن [[جایز]] نیست و در صورت تخلف، [[کفاره]] واجب می‌شود. در نذر فرزند، اجازۀ والدینش شرط نیست، ولی بیشتر [[فقها]] معتقدند نذر زن بدون رضایت شوهرش باطل است. <br> | ||
شرایط صحت نذر عبارتند از: [[عقل]]، [[بلوغ]] و [[اختیارِ]] نذر کننده، خواندن [[صیغه]] نذر و رجحان و امکان انجام متعلق نذر. نذر می‌تواند مطلق بوده و یا مشروط به تحقق امری باشد. با توجه به آیات [[قرآن کریم]]، نذر، در امتهای پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته است. | |||
==تعریف و | ==تعریف و اقسام نذر== | ||
نذر آن است که انسان ملتزم شود کار خیری را برای خدا به جا آورد یا کاری را که انجام ندادن آن بهتر است، برای خدا ترک کند.<ref> امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۰۹، م۲۶۴۰.</ref> | نذر آن است که انسان ملتزم شود کار خیری را برای خدا به جا آورد یا کاری را که انجام ندادن آن بهتر است، برای خدا ترک کند.<ref> امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۰۹، م۲۶۴۰.</ref> | ||
نذر بر دوگونه است: | نذر بر دوگونه است: | ||
#گاهی عمل به نذر مشروط به تحقق فعلی است، که به آن «نذر مجازاتی» می‌گویند؛ مثلاً نذر می کند که اگر خشمگین شوم برای خدا یک روز روزه بگیرم.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۰۹، ذیل م ۲۶۴۰.</ref> | #گاهی عمل به نذر مشروط به تحقق فعلی است، که به آن «نذر مجازاتی» می‌گویند؛ مثلاً نذر می کند که اگر خشمگین شوم برای خدا یک روز [[روزه]] بگیرم.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲؛ امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۰۹، ذیل م ۲۶۴۰.</ref> | ||
#گاهی عمل به نذر مشروط به تحقق امری دیگر نیست، که به آن «نذر تبرعی» می‌گویند؛ مثلا نظر می کند که هر سال در عید قربان برای خدا قربانی کند.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | #گاهی عمل به نذر مشروط به تحقق امری دیگر نیست، که به آن «نذر تبرعی» می‌گویند؛ مثلا نظر می کند که هر سال در [[عید قربان]] برای خدا [[قربانی]] کند.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | ||
==سابقه نذر== | ==سابقه نذر== | ||
نذر، پیش از اسلام نیز وجود داشته است. قرآن کریم داستان نذر [[همسر عمران]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۳۵.</ref> و [[حضرت مریم]] <ref>سوره مریم، آیه ۲۶.</ref> را نقل کرده و عمل به نذر را یکی از ویژگی‌های عباد الرحمن بر می‌شمرد.<ref>سوره انسان، آیه ۷.</ref> | نذر، پیش از [[اسلام]] نیز وجود داشته است. [[قرآن کریم]] داستان نذر [[همسر عمران]]<ref>سوره آل عمران، آیه ۳۵.</ref> و [[حضرت مریم]] <ref>سوره مریم، آیه ۲۶.</ref> را نقل کرده و عمل به نذر را یکی از ویژگی‌های عباد الرحمن بر می‌شمرد.<ref>سوره انسان، آیه ۷.</ref> | ||
[[آیه اطعام]] نیز که در فضیلت [[اهل بیت(ع)]] است، مربوط به نذر آنان برای رفع بیماری [[امام حسن]] و [[امام حسین]](ع) است. خدای متعال آنان را شفا بخشید و ایشان نیز روزه گرفتند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۶۷۰.</ref> | [[آیه اطعام]] نیز که در فضیلت [[اهل بیت(ع)]] است، مربوط به نذر آنان برای رفع بیماری [[امام حسن]] و [[امام حسین]](ع) است. خدای متعال آنان را شفا بخشید و ایشان نیز روزه گرفتند.<ref>زمخشری، الکشاف، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۶۷۰.</ref> | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۸: | ||
نذر شروطی دارد که عبارتند از: | نذر شروطی دارد که عبارتند از: | ||
#داشتن | #داشتن [[عقل]]، [[بلوغ]] و [[اختیار]]: نذر کننده باید فردی عاقل و [[بالغ]] باشد و نذرش از روی اختیار و با قصد جدی صورت گیرد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۰، ۲۶۴۲.</ref> | ||
#خواندن صیغه نذر: زمانی عمل به نذر الزامی است که صیغه نذر -به هر زبانی- خوانده شود. و لازم است در این صیغه، عبارت «لله» یا مترادف آن(برای خدا) به زبان گفته شود؛ مثلا در فارسی باید اینگونه صیغه نذر را خواند: «اگر بیماریم خوب شود، براى خدا بر عهده من است که هزار تومان صدقه دهم».<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | #خواندن [[صیغه]] نذر: زمانی عمل به نذر الزامی است که صیغه نذر -به هر زبانی- خوانده شود. و لازم است در این صیغه، عبارت «لله» یا مترادف آن(برای خدا) به زبان گفته شود؛ مثلا در فارسی باید اینگونه صیغه نذر را خواند: «اگر بیماریم خوب شود، براى خدا بر عهده من است که هزار تومان صدقه دهم».<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۲۲۱ و ۲۲۲۲.</ref> | ||
#رجحان متعلق نذر: آنچه که انسان نذر می‌کند باید از نظر شرعی رجحان داشته باشد؛ مثلا نذر کند یک [[مستحب|عمل مستحب]] یا [[واجب]] را انجام دهد و یا کار [[حرام]] یا [[مکروه|مکروهی]] را ترک کند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۴۱-۴۳.</ref> | #رجحان متعلق نذر: آنچه که انسان نذر می‌کند باید از نظر شرعی رجحان داشته باشد؛ مثلا نذر کند یک [[مستحب|عمل مستحب]] یا [[واجب]] را انجام دهد و یا کار [[حرام]] یا [[مکروه|مکروهی]] را ترک کند.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۴۱-۴۳.</ref> | ||
#امکان انجام نذر: انسان کاری را می‌تواند نذر کند که در توانش باشد؛ بنابراین کسی که نمی‌تواند مثلا پیاده به [[کربلا]] رود، اگر چنین نذری کند، نذرش صحیح نیست.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۳، م ۲۶۴۷.</ref> | #امکان انجام نذر: انسان کاری را می‌تواند نذر کند که در توانش باشد؛ بنابراین کسی که نمی‌تواند مثلا پیاده به [[کربلا]] رود، اگر چنین نذری کند، نذرش صحیح نیست.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۳، م ۲۶۴۷.</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
===کفاره مخالفت با نذر=== | ===کفاره مخالفت با نذر=== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = قال [[رسول اکرم(ص)|رسول الله(ص)]]:{{سخ}}{{حدیث|پیامبر(ص) فرمود:هیچ نذری در هیچ معصیتی [صحیح] نیست و هیچ سوگندی در بریدن پیوند خویشاوندی [صحیح] نیست.»}}|تاریخ بایگانی| منبع =بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۳۸۷ش، ج۲۴، ص۸۵۵.| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px|حاشیه= ۴px|اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#DEFFCD| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = قال [[رسول اکرم(ص)|رسول الله(ص)]]:{{سخ}}{{حدیث|پیامبر(ص) فرمود:هیچ نذری در هیچ معصیتی [صحیح] نیست و هیچ سوگندی در بریدن پیوند خویشاوندی [صحیح] نیست.»}}|تاریخ بایگانی| منبع =بروجردی، منابع فقه شیعه، ۱۳۸۷ش، ج۲۴، ص۸۵۵.| تراز = چپ| عرض = ۲۰۰px|حاشیه= ۴px|اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#DEFFCD| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
اگر انسان نذر صحیح نموده باشد، در صورت مخالفت عمدی با نذر، [[کفاره|کفاره]] بر او واجب است؛<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۱۸.</ref> یعنی باید به شصت فقیر غذا دهد و یا شصت روز روزه بگیرد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۶، م۲۶۵۴.</ref> | اگر انسان نذر صحیح نموده باشد، در صورت مخالفت عمدی با نذر، [[کفاره|کفاره]] بر او واجب است؛<ref>گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۱۸.</ref> یعنی باید به شصت [[فقیر]] غذا دهد و یا شصت روز روزه بگیرد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۶، م۲۶۵۴.</ref> | ||
===تغییر یا تبدیل مورد نذر=== | ===تغییر یا تبدیل مورد نذر=== | ||
در صورتی که نذر همراه با شرایط و صیغۀ صحیح واقع شود، تغییر آن جایز نیست و واجب است عین همان مورد استفاده شود. به عنوان مثال اگر زیارت امام حسین(ع) را نذر کرده نمی‌تواند بجای آن به زیارت امام رضا(ع) رود، یا اگر برای قربانی کردن گوسفند خاصی را نذر کرده باید فقط همان گوسفند را قربانی کند.<ref>رجوع کنید به: گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲ ص۳۲۰.</ref> | در صورتی که نذر همراه با شرایط و صیغۀ صحیح واقع شود، تغییر آن جایز نیست و واجب است عین همان مورد استفاده شود. به عنوان مثال اگر زیارت [[امام حسین(ع)]] را نذر کرده نمی‌تواند بجای آن به زیارت [[امام رضا(ع)]] رود، یا اگر برای [[قربانی]] کردن گوسفند خاصی را نذر کرده باید فقط همان گوسفند را قربانی کند.<ref>رجوع کنید به: گلپایگانی، مجمع المسائل، ۱۴۰۳ق، ج۲ ص۳۲۰.</ref> | ||
===نذر زن بدون اجازه شوهر=== | ===نذر زن بدون اجازه شوهر=== | ||
بیشتر مراجع تقلید نذر زن بدون رضایت شوهرش را باطل می‌دانند، هر چند که در مال شخصی خودش باشد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۱، م۲۶۴۴.</ref> البته گروهی از فقها معتقدند این حکم مربوط به جایی است که نذر زن مزاحم حقوق شوهرش باشد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۱، ذیل م۲۶۴۴.</ref> | بیشتر [[مراجع تقلید]] نذر زن بدون رضایت شوهرش را باطل می‌دانند، هر چند که در مال شخصی خودش باشد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۱، م۲۶۴۴.</ref> البته گروهی از [[فقها]] معتقدند این حکم مربوط به جایی است که نذر زن مزاحم حقوق شوهرش باشد.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل (محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۲، ص۶۱۱، ذیل م۲۶۴۴.</ref> | ||
===نذر فرزند بدون رضایت والدین=== | ===نذر فرزند بدون رضایت والدین=== | ||