|
imported>Pourrezaei |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{احکام}} | | {{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مرداد]]|روز=[[۱۰]]|سال=[[۱۳۹۵]]|کاربر=Pourrezaei }} |
| {{مقاله توصیفی فقهی}}
| |
| '''خون حِیض''' یکی از انواع [[خون|خون‌هایی]] است که از رحم بانوان از دوران [[بلوغ]] تا [[یائسگی]] جاری می‌شود. زن در این مدت «حائض» بوده و احکام فقهی ویژه‌ای دارد، از جمله [[حرام]] بودن کارهای مشروط به [[طهارت]].
| |
| | |
| [[قرآن]] خون حیض را زیان‌بار معرفی کرده و [[آمیزش جنسی]] در این شرایط را ممنوع کرده است. پس از پایان عادت ماهیانه، [[غسل حیض]] برای برخی کارها واجب می‌شود.
| |
| | |
| ==خون حیض==
| |
| از مجرای رحم زن ممکن است [[خون]]های متفاوتی با احکام متفاوت خارج شود: خون ناشی از زخم، خون ناشی از زایمان ([[نفاس|نِفاس]])، خون [[استحاضه]] و خون حیض. خون حیض معمولا تیره‌رنگ و غلیظ است و با کمی فشار و سوزش بیرون می‌آید.<ref>[http://portal.anhar.ir/node/10055/?ref=sbttl#gsc.tab=0 توضیح المسائل مراجع، م434]</ref> این خون ناشی از تخریب طبیعی پوشش رحم و دفع تخمک بارور نشده است. فاصله بین دو قاعدگی در افراد مختلف و همچنین در یک فرد ثابت نیست. معمولاً فاصله طبیعی بین شروع یک قاعدگی تا شروع قاعدگی بعدی ۲۸ روز است اما فقط در تعداد کمی از زنان این فاصله کاملاً منظم است. فاصله بین دو قاعدگی تحت تأثیر عوامل زیادی مانند اضطراب و نگرانی، تغییرات فصلی و آب و هوا، تغییر محیط زندگی و تغذیه قرار دارد، اما به طور کلی فاصله ۲۱ تا ۳۵ روز بین دو قاعدگی طبیعی است.<ref>[http://www.salamatnews.com/news/39183 سلامت نیوز]</ref>
| |
| | |
| با توجه به اختلاف احکام فقهی خونی که از رحم جریان می‌یابد، برای مشخص شدن خون حیضدسته‌بندی‌هایی صورت گرفته است:
| |
| | |
| ===اقسام حائض===
| |
| بانوان در دوران [[قاعدگی]] بر اساس نظم شروع خون دیدن و تعداد روزهای آن حالات مختلفی دارند و بر اساس آن، احکام عادت ماهانه را اجرا می‌کنند. زنی که دو بار پشت سر هم به صورت یکسانی خون حیض ببیند «صاحب عادت» است:<ref>[http://lib.eshia.ir/10088/3/267 جواهر الکلام، ج۳، ص۲۶۷]</ref>
| |
| * اگر زمان شروع و تعداد روزهای خون دیدن یکسان باشد: صاحب عادت وقتیه و عددیه است.
| |
| * اگر فقط زمان شروع آن معلوم باشد: صاحب عادت وقتیه است.
| |
| * اگر فقط تعداد روزهای دیدن خون معلوم باشد: صاحب عادت عددیه است.
| |
| * اگر زمان شروع یا تعداد روزها معلوم نباشد یا فراموش کرده باشد یا عادت قبلی او به هم خورده و عادت جدیدی شکل نگرفته باشد: مُضْطَرِبِه است.
| |
| * کسی که برای اولین بار خون حیض می‌بیند مُبْتَدِئه است.
| |
| * کسی که فراموش کرده عادتش چگونه بوده ناسِیه است.
| |
| | |
| ===تشخیص آغاز عادات ماهیانه===
| |
| کسی که زمان شروع خون دیدن او معلوم است (صاحب عادت وقتیه، و وقتیه عددیه) به محض دیدن خون در ایام عادت -و یا یکی دو روز قبل و بعد از آن، به مقداری که پس و پیشِ عادت به شمار رود- آن را حیض قرار می‌دهد و تمامی احکام حیض را اجرا می‌کند، هرچند فاقد صفات خون حیض باشد. اگر بعدا معلوم شد حیض نبوده -مثلا خون قبل از سه روز قطع شود- [[عبادت]]های انجام نداده را قضا می‌کند.<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/3/242 مستمسک العروة، ج۳، ص۲۱۹- ۲۲۲]</ref>
| |
| | |
| صاحب عادت وقتیه عددیه، در صورتی که به مقدار همان عدد، قبل از ایام عادت یا بعد از آن خون ببیند، حکم به حیض بودن آن می‌شود، هرچند دارای صفات حیض نباشد، چون در این گونه مواقع که عادت پس و پیش می‌شود، عدد بر وقت مقدم می‌گردد.<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/3/242 مستمسک العروة، ج۳، ص۲۴۲]</ref> صاحب این عادت چنانچه بیش از تعداد روزهای معمولش خون ببیند (تا حداکثر ۱۰ روز) در صورتی که در ایام عادت معمولش نیز این خون استمرار داشته باشد، همه آن روزها حیض خواهد بود.<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/3/242 مستمسک العروة، ج۳، ص۲۴۲- ۲۴۴]</ref>
| |
| | |
| در اینکه حکم شرعی مضطربه، مبتدئه و ناسیه در هنگام دیدن خون چیست اختلاف [[فتوا]] وجود دارد:<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/3/225 مستمسک العروة، ج۳، ص۲۲۲- ۲۲۹]</ref>
| |
| * به صرف دیدن خون، حائض محسوب می‌شود و وظیفه‌اش عمل به حکم حائض است.
| |
| * سه روز صبر می‌کند، در صورت دیدن خون در آن مدت یا بیشتر، آن را حیض قرار می‌دهد.
| |
| * در صورتی که خون دارای صفات حیض بود، آن را حیض قرار می‌دهد.
| |
| * تا سه روز بین مواردی که حائض باید ترک کند و اعمالی که [[استحاضه|مُستحاضه]] باید انجام دهد جمع می‌کند،{{یادداشت|برای خواندن نماز یا روزه گرفتن به احکام مستحاضه عمل کند، در مسجد توقف نکند، دست به خط قرآن نزند، و...}} اگر خون بیش از سه روز ادامه پیدا کرد معلوم می‌شود سه روز گذشته حیض بوده و اگر تا قبل از سه روز قطع شد معلوم می‌شود [[خون استحاضه]] بوده است.
| |
| | |
| ===خون بیش از ۱۰ روز===
| |
| فتوای مشهور فقها درباره حکم خونی که بیش از ده روز دیده می‌شود چنین است:
| |
| * صاحب عادت، ایام عادت را حیض و بقیه را استحاضه قرار می‌دهد.{{یادداشت|برخی نسبت به ایام استظهار (=سه روز اول که معلوم نیست خون حیض است یا استحاضه) توقف و یا حکم به حیض بودن آن کرده‌اند.}}
| |
| * مبتدئه و مضطربه، خون واجد صفات حیض را -در صورت کمتر نبودن آن از سه و بیشتر نبودن آن از ده روز- حیض و خون واجد صفات استحاضه را استحاضه قرار می‌دهند.<ref>[http://lib.eshia.ir/10152/3/284 مستمسک العروة، ۳، ص۲۷۷- ۲۹۰]</ref>
| |
| | |
| ===شرایط فقهی خون حیض===
| |
| در فقه برای خون حیض شرایطی قرار داده شده است:
| |
| * خونی که قبل از سن [[بلوغ]] یا پس از [[یائسگی]] دیده شود خون حیض به حساب نمی‌آید.<ref>[http://lib.eshia.ir/10088/3/160 جواهر الکلام، ج۳، ص۱۶۰- ۱۶۳]</ref>
| |
| * حداقل دوران [[قاعدگی]] سه روز است و اگر خون قبل از سه روز قطع شود خون حیض به حساب نمی‌آید.<ref>[http://lib.eshia.ir/10088/3/147 جواهر الکلام، ج۳، ص۱۴۷- ۱۴۹]</ref>
| |
| * اگر پس از ۳ روز از ابتدای شروع عادت ماهیانه تا ۱۰ روز خونی ببیند که احتمال داشته باشد خون حیض باشد، تمام این مدت را [[عادت ماهیانه]] قرار می‌دهد.<ref>[http://lib.eshia.ir/10088/3/164 جواهر الکلام، ج۳، ص۱۶۳-۱۶۴]</ref>
| |
| * حداکثر دوران قاعدگی ۱۰ روز است و خونهای پس از آن حُکم حیض را ندارد.<ref>[http://lib.eshia.ir/10088/3/147 جواهر الکلام، ج۳، ص۱۴۷- ۱۴۹]</ref>
| |
| * حداقل فاصله بین دو قاعدگی ۱۰ روز است. پس اگر پس از پایان دوره عادت ماهیانه تا ۱۰ روز خونی ببیند خون حیض به حساب نمی‌آید.<ref>[http://lib.eshia.ir/10088/3/147 جواهر الکلام، ج۳، ص۱۴۷- ۱۴۹]</ref>
| |
| | |
| ==احکام حائض==
| |
| {{اصلی| عادت ماهیانه}}
| |
| قرآن خون حیض را زیان‌بار دانسته و [[نزدیکی]] در این حالت را ممنوع کرده است.{{یادداشت|{{عربی|وَیسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِیضِ قُلْ هُوَ أَذًی فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِی الْمَحِیضِ وَ لاتَقْرَبُوهُنَّ حَتَّیٰ یطْهُرْنَ|ترجمه=و از تو، در باره خون حیض سؤال می‌کنند، بگو: چیز زیانباری است؛ از این رو در حالت قاعدگی، از آنان کناره‌گیری کنید! و با آنها نزدیکی ننماید، تا پاک شوند!}}}} در دو کتاب [[وسائل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل]]، ۳۷۵ حدیث درباره احکام حیض جمع آوری شده است و بر همین اساس علاوه بر حرام بودن همه چیزهایی که بر [[جنابت|جُنُب]] حرام است، احکام دیگری مانند حرمت [[جماع|نزدیکی]] در این حالت نیز قرار داده شده است.
| |
| | |
| ==بانوان طاهره== | |
| در حدیثی از [[پیامبر(ص)]]، [[بتول]] به معنای بانویی آمده که خون نمی‌بیند. در این حدیث، [[حضرت مریم]] و [[حضرت فاطمه(س)]] [[بتول]] خوانده شده‌اند.<ref>علل الشرایع، چاپ داوری، ص۱۸۱; ینابیع المودة، قندوزی، ص۲۶۰</ref>
| |
| | |
| [[امام باقر(ع)]] «طاهره» را یکی از القاب حضرت فاطمه(س) و به معنای کسی دانسته که از هر آلودگی پاک بوده و هرگز خون حیض و [[خون نفاس|نِفاس]] نبیند.{{یادداشت|{{ عربی|عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَنْ آبَائِهِ(ع) قَالَ: إِنَّمَا سُمِّیتْ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ الطَّاهِرَةَ لِطَهَارَتِهَا مِنْ كُلِّ دَنَسٍ وَ طَهَارَتِهَا مِنْ كُلِّ رَفَثٍ وَ مَا رَأَتْ قَطُّ یوْماً حُمْرَةً وَ لانِفَاساً.}} بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹}}
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس۲}}
| |
| ==منابع==
| |
| * مزداپور، کتایون، شایست نشایست، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۶۹ش
| |
| * تحریر الوسیله، امام خمینی(قدس سره)(م. ۱۳۶۸ ش.)، اول، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۳۶۳ ش.
| |
| * جواهرالکلام، نجفی، محمد حسن، انتشارات دایرة المعارف فقه اسلامی
| |
| * توضیح المسائل مراجع، دفتر انتشارات اسلامی
| |
| * مستمسک العروة الوثقی، سید محسن حکیم (م. ۱۳۹۰ ق.)، اول، قم، مؤسسه‌دار التفسیر، ۱۴۱۶ ق.
| |
| | |
| {{احکام اختصاصی بانوان}}
| |
|
| |
|
| [[رده:نجاسات]] | | [[رده:نجاسات]] |
