الحیاة السیاسیة للامام الرضا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَلْحَیاةُ السّیاسیّة لِلْاِمامِ الرّضا علیه‌السلام''' کتابی تاریخی-تحلیلی به زبان عربی تألیف [[سید جعفر مرتضی عاملی]] (متوفای ۱۴۴۱ق) که به‌دنبال ارائه تحلیلی دقیق درباره زندگی سیاسی [[امام رضا(ع)]] و مسئله [[ولایتعهدی امام رضا|ولایتعهدی]] نوشته شده است. این کتاب با نام '''«زندگی سیاسی هشتمین امام»''' توسط سید خلیل خلیلیان تلخیص و به فارسی ترجمه شده است.

سید جعفر مرتضی عاملی (۱۳۶۴-۱۴۴۱ق) عالم دینی، متخصص تاریخ اسلام و [[تشیع]]، سیره‌نگار شیعه و از عالمان [[حوزه علمیه قم (دوران جمهوری اسلامی)|حوزه علمیه قم]] و [[لبنان]]. وی کتاب‌هایی در زمینه [[سیره]] [[اهل بیت]] تالیف کرده است مانند [[الصحیح من سیرة النبی الاعظم (کتاب)|الصحیح من سیرة النبی الاعظم]] ، [[الصحیح من سیرة الامام علی (کتاب)|الصحیح من سیرة الامام علی]] و [[مأساة الزهراء]].  او در [[حوزه نجف]] و [[حوزه قم]] تحصیل کرد.

وی بر این باور است که تاریخ‌های موجود، تحت تاثیر فرمانرویان یا دیگر شرایط سیاسی و مذهبی از مسیر اصلی خود منحرف شده و حوادث آنگونه که باید، بازگو نشده‌ و بسیار از وقایع سرنوشت‌ساز مورد کتمان و غفلت قرار گرفته‌اند. از جمله این حوادث ماجرای بیعت‌گیری [[مامون عباسی]] برای امام رضا(ع) است.<ref>عاملی، الحیاة السیاسیة للامام الرضا، ۱۳۶۲ش، ص۱۳-۱۵.</ref> وی در این کتاب به دنبال کشف اسباب حقیقی و واقعیت‌های موجود در این زمینه است.

نویسنده در این بخش به بررسی تاریخ تأسیس حکومت عباسی، شیوه‌های حکومتی و تهدیدات پیش روی آنان می‌پردازد و در ادامه نگاهی به رابطه و مواضع متقابل عباسیان با علویان و همچنین رابطه آنان با مردم می‌اندازد.

مؤلف در ادامه به معرفی شخصیت، نسب، جایگاه علمی و میزان مقبولیت اجتماعی امام رضا(ع) و مأمون می‌پردازد و سپس به شرایط و اوضاع آن روز حکومت و مجموعه شرایط سیاسی، مذهبی و اجتماعی (که خود به نوعی، زمینه‌ساز این ماجرا بودند، پرداخته و در پایان این بخش دیدگاه‌ها و تحلیل‌های مختلفی پیرامون موضوع مطرح می‌سازد.

در این بخش مؤلف در صدد دست‌یافتن به حقیقت و واقعیت در مسئله پیشنهاد [[خلافت]] و [[ولایتعهدی امام رضا(ع)]] از سوی [[مأمون]] است. وی اولاً بر این نکته تأکید می‌کند که در منابع تاریخی، اجماع است که مأمون در ابتدای امر خلافت را به امام پیشنهاد داد ولی امام نپذیرفت و سرانجام پس از تهدید و با اکراه، ولایتعهدی را پذیرفت. نویسنده در ادامه این پرسش‌ها را مطرح می‌سازد که مأمون در واگذاری خلافت تا چه میزان صداقت و جدیت داشت؟ موضع‌گیری امام در مقابل شرایط پیش‌آمده و ترفندهای مأمون چه بود؟ وی در طول بحث یازده موضع را به امام نسبت می‌دهد که خلاف انتظار مأمون بود و به همه برنامه و ترفندهای مأمون نتیجه عکس داد.

در این بخش مؤلف برخی اقدامات [[مأمون]] را به عنوان نقشه‌ای برای رسیدن به هدفی خاص ترسیم کرده و آنها را سوال گونه نقد می‌کند. در ادامه نیز اقوال و ابهامات پیرامون وفات و شهادت امام رضا(ع) را نقد و بررسی نموده و در نهایت به عنوان ضمیمه، تعدادی از اسناد تاریخی مانند نامه فضل بن سهل به امام، سند ولیعهدی، نامه مأمون به [[عباسیان]]، نامه عبدالله بن موسی به مأمون، نامه سفیان به [[هارون عباسی|هارون]] و قصیده امیر [[ابوفراس حمدانی]] به عبدالله بن موسی را به همراه سند آنها ذکر می‌کند.<ref>عاملی، الحیاة السیاسیة للامام الرضا، ۱۳۶۲ش، فهرست کتاب.</ref>