کاربر ناشناس
سوره مریم: تفاوت میان نسخه‌ها
بازنویسی کلی مقاله
imported>Sama جز (اضافه عکس در جعبه) |
imported>Abdollahi (بازنویسی کلی مقاله) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{سوره||نام = مریم |کتابت = ۱۹|جزء = ۱۶|آیه = ۹۸|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۴۴|بعدی = [[سوره طه|طه]] |قبلی = [[سوره کهف|کهف]] |کلمه = ۹۷۲|حرف = ۳۹۳۵|تصویر=سوره مریم.jpg}} | {{سوره||نام = مریم |کتابت = ۱۹|جزء = ۱۶|آیه = ۹۸|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۴۴|بعدی = [[سوره طه|طه]] |قبلی = [[سوره کهف|کهف]] |کلمه = ۹۷۲|حرف = ۳۹۳۵|تصویر=سوره مریم.jpg}} | ||
'''سوره مریم''' | '''سوره مریم''' نوزدهمین سوره [[قرآن]] به ترتیب کتابت و چهل‌وچهارمین سوره به‌ترتیب نزول و از [[سوره‌های مکی]] است. این سوره به‌دلیل حکایت داستان حضرت [[مریم]] به نام ایشان نامگذاری شده است. این سوره با ۹۸ آیه از سوره‌های [[مثانی]] است. پیام اصلی این سوره بشارت و انذار است که در قالب داستان‌هایی از پیامبران بیان شده است. در روایتی از [[امام صادق]](ع) نقل شده است که قرائت این سوره موجب حفظ جان و مال و فرزند است. داستان حضرت مریم و حضرت [[زکریا]] در این سوره ذکر شده و به داستان حضرت [[ابراهیم]] و حضرت [[موسی]] اشاره شده است. | ||
==سوره | |||
==معرفی سوره== | |||
== | '''نام‌ها و سبب نامگذاری''' | ||
این سوره به‌دلیل حکایت داستان حضرت مریم به نام ایشان نامگذاری شده است. نام دیگر این سوره «کهیعص» و «که» است که به‌مناسبت آیه اول آن است.<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲</ref>۴۲. | |||
'''محل و ترتیب نزول''' | |||
سوره مریم نوزدهمین سوره قرآن به ترتیب کتابت و چهل‌وچهارمین سوره به‌ترتیب نزول و از سوره‌های مکی است.<ref>معرفت، محمدهادی، علوم قرآنی، ۱۳۷۱ش، ص۱۶۶.سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۵۸ و طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۰ش، ج۱۴، ص۷.</ref> | |||
'''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها''' | |||
این سوره با ۹۸ آیه و ۹۷۲ کلمه از نظر حجم از سوره‌های مثانی است و همچنین دهمین سوره از سوره‌هایی است که با حروف مقطعه آغاز می‌شوند.خ<ref>رمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۲۴۲.</ref> | |||
==محتوا== | |||
پیام اصلی این سوره بشارت و انذار است که در قالب داستان‌های پیامبران بیان شده است.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۰ش، ج۱۴، ص۶.</ref> | |||
محتوای این سوره در سه بخش خلاصه می‌شود: | |||
#مهم‌ترین بخش این سوره، سرگذشت زكریا و مریم و حضرت مسیح(ع) و یحیی و ابراهیم قهرمان توحید و فرزندش اسماعیل و ادریس و بعضی دیگر از پیامبران بزرگ الهی، تشكیل می‌دهد كه دارای نكات تربیتی است؛ | |||
#مسائل مربوط به قیامت و چگونگی رستاخیز و سرنوشت مجرمان و پاداش پرهیزكاران و مانند آن؛ | |||
#نفی فرزند از خداوند و مسئلۀ شفاعت.<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۷۷.</ref> | |||
این سوره مردم را به سه طائفه تقسیم می‌کند: | |||
#کسانی که خداوند به آنها نعمت داد که یا انبیاء بودند یا اهل هدایت؛ | |||
#اهل بغی یعنی کسانی که استعداد رشد خود را از دست داده‌اند؛ | |||
#کسانی‌که توبه کرده و ایمان آوردند و عمال صالح انجام دادند و به‌زودی به اهل نعمت و رشد می‌پیوندند.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۰ش، ج۱۴، ص۷.</ref> | |||
==تفسیر== | |||
درباره [[حروف مقطعه|حروف مقطعۀ]] این سوره دو دسته روایات در منابع اسلامی نقل شده است: | |||
نخست روایاتی كه هر یك از این حروف را اشاره به یكی از اسما بزرگ خداوند می‌داند: «ك» اشاره به كافی، «ه» اشاره به هادی، «ی» اشاره به ولی، «ع» اشاره به عالم و«ص»اشاره به«صادق الوعد»(كسی كه در وعدۀ خود صادق است.) | |||
دوم روایاتی كه این حروف مقطعه را به داستان قیام [[امام حسین]](ع) در [[كربلا]] تفسیر كرده است: «ك» اشاره به«كربلا»، «هاء» اشاره به «هلاك خاندان پیامبر»(ص) و «ی» به«[[یزید]]»، «ع» به «عطش» و «ص» به «صبر و استقامت» امام حسین و یارانش.<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۷۸.بحرانی، هاشم ابن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ۱۳۸۹ش، ج۳، ص ۶۹۷ و قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ق، ج۲، ص۴۸.</ref> | |||
[[علامه طباطبایی]] روایات دسته نخست را به دلیل اینکه حرف «ی» ربطی به «ولی» ندارد، ناصحیح می‌داند.<ref>طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ۱۳۷۰ش، ج۱۴، ص۳۰.</ref> | |||
برخی [[اهل سنت]] درباره معنای آیه اول سوره مریم که از حروف مقطعه تشکیل شده است، آن را از اسامی خداوند دانسته‌اند.<ref>سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۲۵۸ و ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۲۰۵.</ref> | |||
==قصه‌های قرآنی== | |||
این سوره چند داستان از پیامبران را حکایت می‌کند. | |||
===داستان حضرت زکریا=== | |||
حضرت [[زکریا]] فرزندی نداشت و از این موضوع ناراحت بود. به درگاه خداوند دعا کرد که پیر شده‌ام و از اینکه پس از من بستگانم از آیین تو پاسداری نکنند بیمناکم و از سویی همسرم نازاست. تو خودت به من جانشینی عطا کن. خداوند در استجابت دعا زکریا، او را به پسری به نام [[یحیی]] بشارت می‌دهد. حضرت زکریا که اسباب ظاهری را مهیا نمی‌دید؛ چون خودش پیر بود و همسرش نازا، از خداوند پرسید که چگونه ممکن است پسری داشته باشم؟ خداوند نیز در پاسخ فرمود که خداوندی که از هیچ همه چیز را خلق کرده، فرزنددار شدن تو برای او آسان‌تر است. حضرت زکریا از خداوند نشانه‌ای خواست و خداوند گفت که سه شبانه روز جز برای ذکر خداوند، توان سخن گفتن نخواهی داشت. زکریا با شنیدن این بشارت به مردم گفت که تسبیح خداوند بگویید که خداوند نعمت بزرگی به من خواهد داد که همه مردم از آن بهره‌مند خواهند شد.<ref>آیات ۲-۱۱ سوره مریم</ref> سپس خداوند از آیه ۱۲ تا ۱۵ این سوره، فرزند زکریا، حضرت یحیی(فرزند زکریا) را خطاب می‌کند و صفات نیکوی او را می‌شماد. | |||
===حضرت مریم و تولد حضرت [[عیسی]]=== | |||
حضرت مریم از خانواده خود جدا شد و مکانی را برای رازونیاز انتخاب کرد. خداوند می‌فرماید، [[فرشته|فرشته‌ای]] را در قالب مردی زیبا نزد مریم فرستادیم و مریم از ترس [[گناه]] به خداوند پناه برد. در این هنگام فرشته خود را معرفی کرد که من از طرف خداوند آمده‌ام تا پسری را به تو هدیه دهم. این خبر نگرانی دیگری برای حضرت مریم داشت که چگونه من فرزندار شوم در حالی‌که ازدواج نکرده‌ام. آن فرشته او را آرام می‌کند که این کار برای خداوند آسان است و نشانه و رحمتی از سوی پروردگار است. حضرت مریم باردار شد و به همین دلیل به جای دورتری از [[بیت‌المقدس]] رفت. وقتی زمان وضع حمل مریم شد، او به کنار درختی رفت و از شدت ناراحتی آرزو کرد که کاش مرده بودم و فراموش شده بودم. در این هنگام ندایی رسید که خداوند از زیر پای تو چشمه‌ای گوارا جاری کرده و از شاخه خشک درخت بالای سرت خرمای تازه برایت مهیا کرده است. همچنین خداوند به مریم می‌گوید که برای پاسخ به تهتمت‌هایی که درباره فرزندت به تو می‌زنند، سه روز، [[روزه سکوت]] بگیر و با کسی حرف نزن؛ البته این نوع روزه در اسلام [[حرام]] است. فرزند مریم به دنیا آمد و او با فرزندی در آغوش به میان قوم خود بازگشت. برخی تهمت‌هایی به او زدند و حضرت مریم اشارهای به فرزندش کرد که با او سخن بگویید. مردم گفتند چگونه با کودکی در گهواره سخن بگوییم؟ در اینجا بود که فرزند مریم در گهواره لب به سخن گشود: «من بنده خداوند هست. او کتابی به من داده و مرا پیامبر قرار داده است. همچنین وجود مرا با برکت کرده و مرا به نماز و زکات امر کرده و مرا نیکوکار کرده است؛ نه جبار و شقی. سلام خداوند بر من، روزی که زاده شدم، روزی که می‌میرم و روزی که زنده برانگیخته می‌شوم.»<ref>آیات ۱۶-۳۶ سوره مریم و ر.ک: مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۸۲-۸۸.</ref> | |||
در ادامه این سوره اشارهای به داستان‌هایی از حضرت ابراهیم، حضرت موسی می‌کند. | |||
==فضیلت و خواص== | |||
از [[امام صادق]](ع) نقل شده است:«هر كس مداومت به خواندن این سوره كند از دنیا نخواهد رفت مگر اینكه خدا به بركت این سوره او را از نظر جان و مال و فرزند بی‌نیاز می‌كند.»<ref>مکارم شیرازی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۷۷.</ref> | |||
== متن سوره == | == متن سوره == | ||
| خط ۱۸: | خط ۵۴: | ||
{{سوره‌های قرآن|19|[[سوره کهف]]|[[سوره طه]]}} | {{سوره‌های قرآن|19|[[سوره کهف]]|[[سوره طه]]}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس2}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* | *قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران: دارالقرآن الکریم،۱۳۷۶ش. | ||
* | *بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه البعثه، قسم الدراسات الاسلامیه، ۱۳۸۹ش. | ||
*خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، ۱۳۹۲ش. | |||
*خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، انتشارات دوستان، تهران، ۱۳۷۷ش. | |||
*سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم، کتابخانه عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق. | |||
*طباطبایی، سید محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان. ترجمه محمدباقر موسوی، تهران، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی، ۱۳۷۰ش. | |||
*معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآنی، ترجمه ابومحمد وکیلی، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۱ش. | |||
*مکارم شیرازی، ناصر، و احمد علی‌بابایی، برگزیده تفسیر نمونه، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۲ش. | |||