کاربر ناشناس
واجب تخییری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح برخی موارد ازجمله پانویس ها
imported>Pourrezaei (صفحه‌ای تازه حاوی «'''واجب تخییری''' گونه‌ای از واجبات است که مکلف بین انجام چند چیز اختیا...» ایجاد کرد) |
imported>Hasaninasab جز (اصلاح برخی موارد ازجمله پانویس ها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''واجب تخییری''' گونه‌ای از [[واجب|واجبات]] است که مکلف بین انجام چند چیز اختیار دارد، مانند کفاره روزه. در مقابل آن «[[واجب تعیینی]]» قرار دارد. بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند و واجبات تخییری بیش‌تر در احکام مربوط به کفّارات و | '''واجب تخییری''' گونه‌ای از [[واجب|واجبات]] است که مکلف بین انجام چند چیز اختیار دارد، مانند کفاره [[روزه]]. در مقابل آن «[[واجب تعیینی]]» قرار دارد. بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند و واجبات تخییری بیش‌تر در احکام مربوط به [[کفاره|کفّارات]] و مجازاتها دیده می‌شود. | ||
==تعریف اصطلاحی== | ==تعریف اصطلاحی== | ||
در منابع اصول فقه، «وجوب» از جهت متعلَّق آن دو حالت دارد:<ref> | در منابع اصول فقه، «وجوب» از جهت متعلَّق آن دو حالت دارد:<ref>فخررازی، المحصول، ۱۹۹۷م، ج۲، ص۱۵۹</ref> اگر وجوب به مورد معین و بدون جایگزینی مانند [[نماز]] تعلق گرفته باشد آن را «واجب تعیینی» نامیده‌اند<ref>[http://lib.eshia.ir/71601/1/868 فرهنگ‌نامه اصول فقه]</ref> و اگر به یکی از چند چیز تعلق گرفته باشد که مکلف به اختیار و انتخاب خود یکی را انجام دهد آن را «واجب تخییری» گویند، مانند کفاره [[روزه]] که شخص باید بین «آزاد کردن یک بنده» یا «دو ماه روزه گرفتن» یا «سیر کردن شصت [[فقیر]]» یکی را انتخاب کند.<ref>شیخ بهائی، زبدة الاصول، ۱۳۰۶، ج۱، ص۵۱</ref> | ||
==برخی واجبات تخییری== | ==برخی واجبات تخییری== | ||
بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند. برخی از واجبات تخییری عبارتند از: | بخش عمده واجبات، واجب تعیینی‌اند. برخی از واجبات تخییری عبارتند از: | ||
* کفاره روزه<ref> | * کفاره روزه<ref>طباطبائی، ریاض المسائل، ۱۴۲۱ق، ج۱۲، ص۴۲۰</ref> | ||
* کفاره کندن موی سر یا وارد ساختن جراحت به صورت خود به هنگام وقوع مصیبت، برای زنان<ref> | * کفاره کندن موی سر یا وارد ساختن جراحت به صورت خود به هنگام وقوع مصیبت، برای زنان<ref>طباطبائی، ریاض المسائل، ۱۴۲۱ق، ج۱۲، ص۴۳۶</ref> | ||
* کفّاره شکستن [[سوگند]]<ref>عبارت است از سیر کردن ده فقیر یا پوشانیدن ده برهنه یا آزادسازی عبد. | * کفّاره شکستن [[سوگند]]<ref>عبارت است از سیر کردن ده فقیر یا پوشانیدن ده برهنه یا آزادسازی عبد. طباطبائی، ریاض المسائل، ۱۴۲۱ق، ج۱۲، ص۴۲۷</ref> | ||
* کفّاره [[ایلاء]]<ref> | * کفّاره [[ایلاء]]<ref>طباطبائی، ریاض المسائل، ۱۴۲۱ق، ج۱۲، ص۴۷۵</ref> | ||
* مجازات [[محاربه]]<ref> | * مجازات [[محاربه]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۹۸۱م، ج۴۱، ص۵۷۳</ref> | ||
* تخییر در قصر و اتمام نماز در چهار مکان ([[مکه]] یا [[مسجد الحرام]]، [[مدینه]] یا [[مسجد نبوی]]، [[حرم امام حسین|حائر امام حسین]](ع)، [[مسجد کوفه]]<ref> | * تخییر در قصر و اتمام نماز در چهار مکان ([[مکه]] یا [[مسجد الحرام]]، [[مدینه]] یا [[مسجد نبوی]]، [[حرم امام حسین|حائر امام حسین]](ع)، [[مسجد کوفه]]<ref>طباطبائی، ریاض المسائل، ۱۴۲۱ق، ج۴، ص۳۷۴</ref> | ||
* تخییر در خواندن [[سوره حمد]] یا [[تسبیحات اربعه]] در رکعت سوم و چهارم نمازها<ref>[http://portal.anhar.ir/node/9439/?ref=sbttl#gsc.tab=0 رساله توضیح المسائل مراجع، مسئله ۱۰۰۵]</ref> | * تخییر در خواندن [[سوره حمد]] یا [[تسبیحات اربعه]] در رکعت سوم و چهارم نمازها<ref>[http://portal.anhar.ir/node/9439/?ref=sbttl#gsc.tab=0 رساله توضیح المسائل مراجع، مسئله ۱۰۰۵]</ref> | ||
در عصر [[غیبت کبری|غیبت]] امام دوازدهم(ع) نیز شمار زیادی از فقهای [[امامیه]] قائل به تخییر بین [[نماز جمعه]] و نماز ظهر در روز جمعه‌اند.<ref>توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ج۱، | در عصر [[غیبت کبری|غیبت]] امام دوازدهم(ع) نیز شمار زیادی از فقهای [[امامیه]] قائل به تخییر بین [[نماز جمعه]] و نماز ظهر در روز جمعه‌اند.<ref>توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۰۵</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details/10996 دانشنامه جهان اسلام، مدخل تعیینی و تخییری] | * [http://rch.ac.ir/article/Details/10996 دانشنامه جهان اسلام، مدخل تعیینی و تخییری] | ||
* [http://lib.eshia.ir/71601/1/868 فرهنگ‌نامه اصول فقه، گروهی از محققین، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ۱۳۹۰ش.] | * [http://lib.eshia.ir/71601/1/868 فرهنگ‌نامه اصول فقه، گروهی از محققین، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ۱۳۹۰ش.] | ||
* محمدحسن بن | * نجفی، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۴۱، چاپ محمود قوچانی، بیروت، ۱۹۸۱م. | ||
* فخررازی، المحصول فی علم اصول الفقه، چاپ طه جابر فیاض علوانی، | * فخررازی، محمد بن عمر، المحصول فی علم اصول الفقه، چاپ طه جابر فیاض علوانی، بیروت، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۷م | ||
* | * طباطبائی، علی، ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل، قم ۱۴۲۱ق | ||
* | * شیخ بهائی، محمد بن حسین، زبدة الاصول، چاپ محمدباقر سدهی اصفهانی (صدرالافاضل)، چاپ سنگی اصفهان ۱۳۰۶ | ||
* توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۲۴ق | * توضیح المسائل (المحشی للإمام الخمینی)، دفتر انتشارات اسلامی، قم، ۱۴۲۴ق | ||
* توضیح المسائل مراجع، دفتر انتشارات اسلامی | * توضیح المسائل مراجع، دفتر انتشارات اسلامی. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||