کاربر ناشناس
مفصلات: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
پانویس
imported>Mahdiemadi جز (پانویس) |
imported>Mahdiemadi جز (پانویس) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مُفَصَّلات'''، | '''مُفَصَّلات'''، سورههایی کوتاه که در انتهای [[قرآن]] قرار دارند. به این سوره‌ها '''ریاض القرآن''' نیز گفته میشود. در این سوره‌ها آیات [[ناسخ و منسوخ|منسوخ]] کمتر دیده میشود؛ از این رو به این سوره‌ها [[محکم و متشابه|محکمات]] نیز گفته میشود. سوره‌های مفصلات با [[سوره ناس]] به پایان می رسد، اما در مورد نخستین سوره مفصلات، ۱۲ دیدگاه وجود دارد. مفصلات از جهت تعداد آیات به سه گروه تقسیم میشوند: سوره‌های مُفَصَّل طوال(طولانی)، اوساط(میانه) و قصار(کوتاه). | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =منزلت مفصلات در روایت نبوی| نقل‌قول = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]:{{سخ}}{{حدیث|أُعْطِيتُ السُّوَرَ الطِّوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ، وَ السُّنَنَ مَكَانَ الإنْجِيلِ، وَالْمَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ؛ وَ فُضِّلْتُ بِالْمُفَصَّلِ: ثَمَانٍ وَ سِتِّينَ سُورَةً؛ وَ هُوَ مُهَيْمِنٌ عَلَي سَآئِرِ الْكُتُبِ.|ترجمه=«به من [[سبع طوال|سوره‌های طوال]] بجای کتاب [[تورات]] داده شده است، و سوره‌های سُنَن بجای [[انجیل]]، و [[مثانی|مَثانی]] بجای [[زبور]]؛ و من تفضیل داده شدم بر آنها به '''مفصلات''' که شصت و هشت سوره است. و قرآن بر سائر کتب انبیاء گذشته سیطره دارد.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>جرجانی، جلاء الاذهان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص ۵؛ سیوطی، الدر المنثور، بی تا، ج۶، ص ۱۰۱.</small>| تراز = چپ| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه=#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =منزلت مفصلات در روایت نبوی| نقل‌قول = [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]]:{{سخ}}{{حدیث|أُعْطِيتُ السُّوَرَ الطِّوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ، وَ السُّنَنَ مَكَانَ الإنْجِيلِ، وَالْمَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ؛ وَ فُضِّلْتُ بِالْمُفَصَّلِ: ثَمَانٍ وَ سِتِّينَ سُورَةً؛ وَ هُوَ مُهَيْمِنٌ عَلَي سَآئِرِ الْكُتُبِ.|ترجمه=«به من [[سبع طوال|سوره‌های طوال]] بجای کتاب [[تورات]] داده شده است، و سوره‌های سُنَن بجای [[انجیل]]، و [[مثانی|مَثانی]] بجای [[زبور]]؛ و من تفضیل داده شدم بر آنها به '''مفصلات''' که شصت و هشت سوره است. و قرآن بر سائر کتب انبیاء گذشته سیطره دارد.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>جرجانی، جلاء الاذهان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص ۵؛ سیوطی، الدر المنثور، بی تا، ج۶، ص ۱۰۱.</small>| تراز = چپ| عرض = ۴۰۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه=#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
==مفهوم== | ==مفهوم== | ||
مفصلات در اصطلاح به سورههایی گفته میشود که در آخر قرآن قرار گرفته، کوتاه هستند و به صورت مکرر با [[بسم الله الرحمن الرحیم]] از یکدیگر جدا میشوند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد بیستونی، | مفصلات در اصطلاح به سورههایی گفته میشود که در آخر قرآن قرار گرفته، کوتاه هستند و به صورت مکرر با [[بسم الله الرحمن الرحیم]] از یکدیگر جدا میشوند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد بیستونی، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۶؛راميار، تاريخ قرآن، ۱۳۸۷ش، ص۵۹۵.</ref> | ||
==نامهای دیگر== | ==نامهای دیگر== | ||
از آنجا که آیات [[ناسخ و منسوخ|منسوخ]] در این سوره‌ها کم است محکم نیز به آنها گفته شده است. [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] در روایتی در پاسخ به سؤالی درباره محکم آن را مفصل معنا کرده است.<ref>احمد بن حنبل، مسند، تحقیق: محمد شاکر، قاهره، ۱۳۶۸-۱۳۷۵ق، ج۴، ص۳۴۳.</ref> در برخی روایات از سوره‌های مفصلات با عنوان ریاض القرآن یاد شده است.<ref>سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، تحقيق: مروان العطيَّة-محسن | از آنجا که آیات [[ناسخ و منسوخ|منسوخ]] در این سوره‌ها کم است محکم نیز به آنها گفته شده است. [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] در روایتی در پاسخ به سؤالی درباره محکم آن را مفصل معنا کرده است.<ref>احمد بن حنبل، مسند، تحقیق: محمد شاکر، قاهره، ۱۳۶۸-۱۳۷۵ق، ج۴، ص۳۴۳.</ref> در برخی روایات از سوره‌های مفصلات با عنوان ریاض القرآن یاد شده است.<ref>سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، تحقيق: مروان العطيَّة-محسن خرابة، چاپ اول ۱۴۱۸ق/۱۹۹۷م ج۱، ص۸۹.</ref> | ||
==مفصلات در روایات پیامبر(ص)== | ==مفصلات در روایات پیامبر(ص)== | ||
اصطلاح مفصل در روایت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]] نیز وجود دارد: | اصطلاح مفصل در روایت [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]] نیز وجود دارد: | ||
* أُعْطِيتُ السُّوَرَ الطِّوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ، وَ السُّنَنَ مَكَانَ الإنْجِيلِ، وَالْمَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ؛ وَ فُضِّلْتُ بِالْمُفَصَّلِ: ثَمَانٍ وَ سِتِّينَ سُورَةً؛ وَ هُوَ مُهَيْمِنٌ عَلَي سَآئِرِ الْكُتُبِ.<ref>جرجانی، جلاء الاذهان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵؛ سیوطی، الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور، | * أُعْطِيتُ السُّوَرَ الطِّوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ، وَ السُّنَنَ مَكَانَ الإنْجِيلِ، وَالْمَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ؛ وَ فُضِّلْتُ بِالْمُفَصَّلِ: ثَمَانٍ وَ سِتِّينَ سُورَةً؛ وَ هُوَ مُهَيْمِنٌ عَلَي سَآئِرِ الْكُتُبِ.<ref>جرجانی، جلاء الاذهان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵؛ سیوطی، الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۰۱.</ref> | ||
:::::«به من [[سبع طوال|سوره‌های طوال]] بجای کتاب [[تورات]] داده شده است، و سوره‌های سُنَن بجای [[انجیل]]، و [[مَثانی]] بجای [[زبور]]؛ و من تفضیل داده شدم بر آنها به سوره‌های مفصل که شصت و هشت سوره است. و قرآن سیطره و هیمنه دارد بر سائر کتب انبیاء گذشته.» | :::::«به من [[سبع طوال|سوره‌های طوال]] بجای کتاب [[تورات]] داده شده است، و سوره‌های سُنَن بجای [[انجیل]]، و [[مَثانی]] بجای [[زبور]]؛ و من تفضیل داده شدم بر آنها به سوره‌های مفصل که شصت و هشت سوره است. و قرآن سیطره و هیمنه دارد بر سائر کتب انبیاء گذشته.» | ||
روایات دیگری نظیر روایت واثلة بن اسقع نیز درباره مفصلات از پیامبر نقل شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن مترجم: محمد بیستونی، آستان قدس رضوی، ج۱، ص۲۵.</ref> در این روایات خداوند پیامبر را به سبب سوره‌های مفصل بر دیگر [[نبوت|انبیاء]] برتری داده است. | روایات دیگری نظیر روایت واثلة بن اسقع نیز درباره مفصلات از پیامبر نقل شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن مترجم: محمد بیستونی، آستان قدس رضوی، ج۱، ص۲۵.</ref> در این روایات خداوند پیامبر را به سبب سوره‌های مفصل بر دیگر [[نبوت|انبیاء]] برتری داده است. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==ویژگی مفصلات== | ==ویژگی مفصلات== | ||
* فاصله افتادن سوره‌ها با بسم الله الرحمن الرحیم به صورت مکرر که این ناشی از کوتاه بودن آیات این سوره‌های می‌باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن مترجم: محمد بیستونی، آستان قدس رضوی، ج۱، ص۲۵.</ref> | * فاصله افتادن سوره‌ها با بسم الله الرحمن الرحیم به صورت مکرر که این ناشی از کوتاه بودن آیات این سوره‌های می‌باشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن مترجم: محمد بیستونی، آستان قدس رضوی، ج۱، ص۲۵.</ref> | ||
* [[سوره‌های مکی و مدنی|مکی بودن]] که ویژگی غالب مفصلات است؛<ref>معرفت، علوم قرآنی، | * [[سوره‌های مکی و مدنی|مکی بودن]] که ویژگی غالب مفصلات است؛<ref>معرفت، علوم قرآنی، ۱۳۸۰ش، ص۸۳.</ref> | ||
==انواع مفصلات== | ==انواع مفصلات== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
==دیدگاه مفسران درباره تعداد مفصلات== | ==دیدگاه مفسران درباره تعداد مفصلات== | ||
آخرین سوره از گروه مفصلات بدون اختلاف [[سوره ناس]] است اما درباره نخستين سوره از گروه مفصّلات دوازده دیدگاه وجود دارد: [[سوره صافات|صافات]]، [[سوره جاثیه|جاثيه]]، [[سوره محمد|محمد(ص)]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره ق|ق]]، [[سوره الرحمن|الرحمن]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره فرقان|فرقان]]، [[سوره انسان|انسان]]، [[سوره اعلی|اعلی]] و [[سوره ضحی|ضحی]].<ref> سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، تحقيق: مروان العطيَّة-محسن خرابة، | آخرین سوره از گروه مفصلات بدون اختلاف [[سوره ناس]] است اما درباره نخستين سوره از گروه مفصّلات دوازده دیدگاه وجود دارد: [[سوره صافات|صافات]]، [[سوره جاثیه|جاثيه]]، [[سوره محمد|محمد(ص)]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره ق|ق]]، [[سوره الرحمن|الرحمن]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره فرقان|فرقان]]، [[سوره انسان|انسان]]، [[سوره اعلی|اعلی]] و [[سوره ضحی|ضحی]].<ref> سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، تحقيق: مروان العطيَّة-محسن خرابة، چاپ اول ۱۴۱۸ق/۱۹۹۷م ج۱، ص۸۹؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۱۳۱.</ref> | ||
==فهرست سوره‌های مفصلات== | ==فهرست سوره‌های مفصلات== | ||
{{سوره‌های مفصلات}} | {{سوره‌های مفصلات}} | ||