Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۱۷
ویرایش
ملا حسینقلی همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←تحصیلات) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه زندگینامه | {{جعبه زندگینامه | ||
| اندازه جعبه = | | اندازه جعبه = | ||
| عنوان = | | عنوان =ملاحسینقلی همدانی | ||
| نام = | | نام = | ||
| تصویر = سنگ قبر ملاحسینقلی همدانی1.jpg | | تصویر = سنگ قبر ملاحسینقلی همدانی1.jpg | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر =220px | ||
| عنوان تصویر = | | عنوان تصویر =سنگ مزار ملا حسینقلی همدانی | ||
| زادروز = [[سال ۱۲۳۹ هجری قمری|۱۲۳۹ق]] | | زادروز = [[سال ۱۲۳۹ هجری قمری|۱۲۳۹ق]] | ||
| زادگاه = [[همدان]] | | زادگاه = [[همدان]] | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==ولادت و نسب== | ==ولادت و نسب== | ||
آخوند ملاحسینقلی درگزینی نجفی، معروف به ملاحسینقلی شوندی همدانی، در سال | آخوند ملاحسینقلی درگزینی نجفی، معروف به ملاحسینقلی شوندی همدانی، در سال ۱۲۳۹ق/ ۱۲۰۳ش در روستای شوند (از روستاهای شهرستان [[رزن]] کنونی در استان [[همدان]]) به دنیا آمد. | ||
نسب وی به [[جابر بن عبدالله انصاری]]، از [[صحابه]] [[پیامبر اکرم(ص)]]، می‌رسد.<ref>مدرس تبریزی، ج۶، ص۳۷۶؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۴ و پاورقی ۱</ref> رمضان، پدر ملا حسینقلی، چوپان بود و می‌خواست فرزندش درس بخواند، ازاین رو او را برای تحصیل علوم دینی به [[تهران]] فرستاد. | نسب وی به [[جابر بن عبدالله انصاری]]، از [[صحابه]] [[پیامبر اکرم(ص)]]، می‌رسد.<ref>مدرس تبریزی، ج۶، ص۳۷۶؛ آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۴ و پاورقی ۱</ref> رمضان، پدر ملا حسینقلی، چوپان بود و می‌خواست فرزندش درس بخواند، ازاین رو او را برای تحصیل علوم دینی به [[تهران]] فرستاد. | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
حسینقلی در [[تهران]] درس‌های مقدماتی، سطوح [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را فراگرفت و سپس در [[درس خارج|درس‌های خارج]] فقه و اصول عالمان تهران، بخصوص حلقه درس [[شیخ عبدالحسین طهرانی]] ( | حسینقلی در [[تهران]] درس‌های مقدماتی، سطوح [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را فراگرفت و سپس در [[درس خارج|درس‌های خارج]] فقه و اصول عالمان تهران، بخصوص حلقه درس [[شیخ عبدالحسین طهرانی]] (متوفای[[سال ۱۲۸۶ هجری قمری|۱۲۸۶]]) مشهور به [[شیخ العراقین]]، شرکت کرد. وی برای شرکت در درس فلسفه [[ملاهادی سبزواری]] به [[سبزوار]] رفت. | ||
پس از مدتی اقامت در آنجا، عازم [[نجف]] شد. در نجف از درس فقه و اصول [[شیخ مرتضی انصاری]] بهره‌مند شد و از طریق وی بود که به درس اخلاق [[سیدعلی شوشتری]] راه یافت و در سلک شاگردان او درآمد.<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۴ـ۶۷۵؛ معلم | پس از مدتی اقامت در آنجا، عازم [[نجف]] شد. در نجف از درس فقه و اصول [[شیخ مرتضی انصاری]] بهره‌مند شد و از طریق وی بود که به درس اخلاق [[سیدعلی شوشتری]] راه یافت و در سلک شاگردان او درآمد.<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۴ـ۶۷۵؛ معلم حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۰۸۷؛ صدوقی سها، تحریر ثانی تاریخ حکما و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش. ص۲۰۹؛ قس معلم حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۰۸۷، که نوشته است وی علوم مقدماتی را در شوند آموخت</ref> | ||
==از اساتید درس اخلاق== | ==از اساتید درس اخلاق== | ||
آخوند پس از رحلت [[شیخ انصاری]]، می‌خواست دروس فقه و اصول استاد خود، انصاری، را تدریس کند، اما به توصیه سید شوشتری از این کارخودداری کرد و به تربیت و تعلیم اخلاقی شاگردان مستعد پرداخت و پس از رحلت سید شوشتری، علاوه بر تدریس فقه و اصول، در منزلش درس اخلاق برگزار کرد.<ref>نک: آقابزرگ طهرانی، همان، ص۶۷۵؛ حسینی طهرانی، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۲ـ۱۲۳؛ حسن زاده آملی، ص۵۹۲</ref> | آخوند پس از رحلت [[شیخ انصاری]]، می‌خواست دروس فقه و اصول استاد خود، انصاری، را تدریس کند، اما به توصیه سید شوشتری از این کارخودداری کرد و به تربیت و تعلیم اخلاقی شاگردان مستعد پرداخت و پس از رحلت سید شوشتری، علاوه بر تدریس فقه و اصول، در منزلش درس اخلاق برگزار کرد.<ref>نک: آقابزرگ طهرانی، همان، ص۶۷۵؛ حسینی طهرانی، لب اللباب، ۱۳۸۹ش، ص۱۲۲ـ۱۲۳؛ حسن زاده آملی، ص۵۹۲</ref> | ||
شیوه سلوک و تعلیم و تربیت همدانی مطابق با شیوه سلوک [[سیدعلی شوشتری]] بود و گفته شده است که مشایخ سلوکی او از طریق سیدعلی شوشتری به [[محمدرضا دزفولی]] و از طریق او به [[سید صدرالدین دزفولی]] و از او به [[آقا محمد بیدآبادی]] و از او به [[سید قطب الدین نیریزی]]، می‌رسد.<ref>صدوقی سها، ص۲۱۳</ref> | شیوه سلوک و تعلیم و تربیت همدانی مطابق با شیوه سلوک [[سیدعلی شوشتری]] بود و گفته شده است که مشایخ سلوکی او از طریق سیدعلی شوشتری به [[محمدرضا دزفولی]] و از طریق او به [[سید صدرالدین دزفولی]] و از او به [[آقا محمد بیدآبادی]] و از او به [[سید قطب الدین نیریزی]]، می‌رسد.<ref>صدوقی سها، تحریر ثانی تاریخ حکما و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش. ص۲۱۳</ref> | ||
==شاگردان== | ==شاگردان== | ||
| خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
*[[سیداحمد کربلائی]] | *[[سیداحمد کربلائی]] | ||
*سید کمال مشهور به [[میرزا آقا دولت آبادی]] ( | *سید کمال مشهور به [[میرزا آقا دولت آبادی]] (متوفای [[سال ۱۳۲۸ هجری قمری|۱۳۲۸ق]])، شاعر مشهور | ||
*[[سید محمد سعید حبوبی]] ( | *[[سید محمد سعید حبوبی]] (متوفای [[سال ۱۳۳۳ هجری قمری|۱۳۳۳ق]]) | ||
*[[شیخ موسی شراره عاملی]] ( | *[[شیخ موسی شراره عاملی]] (متوفای [[سال ۱۳۰۴ هجری قمری|۱۳۰۴]]) | ||
*[[سید حسن صدرالدین عاملی کاظمی]] ( | *[[سید حسن صدرالدین عاملی کاظمی]] (متوفای [[سال ۱۳۵۴ هجری قمری|۱۳۵۴]]) | ||
*[[سید مهدی حکیم نجفی]] ( | *[[سید مهدی حکیم نجفی]] (متوفای [[سال ۱۳۱۲ هجری قمری|۱۳۱۲]]) | ||
*[[شیخ باقر قاموسی نجفی]] ( | *[[شیخ باقر قاموسی نجفی]] (متوفای [[سال ۱۳۵۳ هجری قمری|۱۳۵۳ق]]) | ||
*[[سید عبدالغفار مازندرانی]] ( | *[[سید عبدالغفار مازندرانی]] (متوفای [[سال ۱۳۵۶ هجری قمری|۱۳۵۶ق]]) | ||
*[[شیخ محمد باقر نجم آبادی]] ( | *[[شیخ محمد باقر نجم آبادی]] (متوفای [[سال ۱۳۵۳ هجری قمری|۱۳۵۳ق]]) | ||
* سید علی همدانی ( | * سید علی همدانی (متوفای [[سال ۱۳۷۹ هجری قمری|۱۳۷۹ق]]) | ||
*[[میرزا باقر قاضی طباطبایی]] | *[[میرزا باقر قاضی طباطبایی]] | ||
*[[میرزا جواد ملکی تبریزی]] | *[[میرزا جواد ملکی تبریزی]] | ||
*[[سید محسن امین]] ([[سال ۱۳۷۱ هجری قمری| | *[[سید محسن امین]] متوفای ([[سال ۱۳۷۱ هجری قمری|۱۳۷۱ق]]) | ||
*[[شیخ محمد بهاری همدانی]] ([[سال ۱۳۲۵ هجری قمری| | *[[شیخ محمد بهاری همدانی]] متوفای ([[سال ۱۳۲۵ هجری قمری|۱۳۲۵ق]]) | ||
*[[میرزا محمد حسین نائینی]] ([[سال ۱۳۵۵ هجری قمری| | *[[میرزا محمد حسین نائینی]] متوفای ([[سال ۱۳۵۵ هجری قمری|۱۳۵۵ق]]) | ||
*[[آخوند خراسانی|آخوند ملامحمد کاظم خراسانی]] ([[سال ۱۳۲۹ هجری قمری| | *[[آخوند خراسانی|آخوند ملامحمد کاظم خراسانی]] متوفای ([[سال ۱۳۲۹ هجری قمری|۱۳۲۹ق]]) | ||
*[[سید شمس الدین محمود مرعشی نجفی]] ([[سال ۱۳۳۸ هجری قمری|۱۳۳۸ق]]) | *[[سید شمس الدین محمود مرعشی نجفی]] متوفای ([[سال ۱۳۳۸ هجری قمری|۱۳۳۸ق]]) | ||
*[[سید محمود طالقانی نجفی]] | *[[سید محمود طالقانی نجفی]] | ||
*[[سید ابوالقاسم اصفهانی]]، داماد ملاحسین قلی همدانی | *[[سید ابوالقاسم اصفهانی]]، داماد ملاحسین قلی همدانی | ||
*شیخ علی ( | *شیخ علی (متوفای [[سال ۱۳۵۹ هجری قمری|۱۳۵۹ق]])، فررزند ملاحسینقلی همدانی. <ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۷ـ۶۷۸؛ امین، ج۶، ص۱۳۶؛ قائم‌مقامی، «دو سالک عارف»، ۱۳۶۶ش، ص۴۵ـ۴۷؛ برای اطلاع از شرح احوال شاگردان وی رجوع کنید به قائم‌مقامی، «دو سالک عارف»، ۱۳۶۶ش، ص۴۵ـ۴۷؛ صدوقی سها، تحریر ثانی تاریخ حکما و عرفای متأخر، ۱۳۸۱ش. ص۲۱۹ـ۲۳۱</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
==شیوه سلوک از دیدگاه وی== | ==شیوه سلوک از دیدگاه وی== | ||
شیوه سلوک ملاحسینقلی مبتنی بر معرفت نفس، التزام به مراقبه و اهتمام ورزیدن در مراتب چهارگانه آن است. <ref>حسینی طهرانی، | شیوه سلوک ملاحسینقلی مبتنی بر معرفت نفس، التزام به مراقبه و اهتمام ورزیدن در مراتب چهارگانه آن است. <ref>حسینی طهرانی، لب اللباب، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۹ـ۱۲۰، ۱۲۳</ref> | ||
*در اولین مرحله، سالک باید واجبات شرعی را به جا آورد و از محرّمات بپرهیزد. وی بر این موضوع چندان تأکید داشت که می‌توان شاخص‌ترین مؤلفه سلوکی وی را حفظ حدود [[شریعت]] دانست. وی معتقد بود که محبت الهی با ارتکاب به معاصی جمع شدنی نیست. <ref>تائب تبریزی، ص۱۹۰ـ۱۹۱، ۱۹۳ـ۱۹۴، ۲۰۹</ref> | *در اولین مرحله، سالک باید واجبات شرعی را به جا آورد و از محرّمات بپرهیزد. وی بر این موضوع چندان تأکید داشت که می‌توان شاخص‌ترین مؤلفه سلوکی وی را حفظ حدود [[شریعت]] دانست. وی معتقد بود که محبت الهی با ارتکاب به معاصی جمع شدنی نیست. <ref>تائب تبریزی، رهنمودهای پرواپیشگان، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۰ـ۱۹۱، ۱۹۳ـ۱۹۴، ۲۰۹</ref> | ||
*وی در دومین مرحله به سالک توصیه می‌کند که هرکاری را تنها برای رضای خدا انجام دهد تا این حالت در او ملکه شود. | *وی در دومین مرحله به سالک توصیه می‌کند که هرکاری را تنها برای رضای خدا انجام دهد تا این حالت در او ملکه شود. | ||
*در مرحله سوم باید خدا را پیوسته ناظر برخود بداند. | *در مرحله سوم باید خدا را پیوسته ناظر برخود بداند. | ||
*در مرحله چهارم برای آنکه خداوند را حاضر و ناظر در هر لحظه بداند و هر چه غیر حق است را از ذهن دور کند، باید به نفی خواطر بپردازد. | *در مرحله چهارم برای آنکه خداوند را حاضر و ناظر در هر لحظه بداند و هر چه غیر حق است را از ذهن دور کند، باید به نفی خواطر بپردازد. | ||
از روش‌های نفی خواطر در مکتب تربیتی ملاحسینقلی، ذکر، تلاوت [[قرآن]]، عبادت، توسل به [[ائمه معصومین]]، و البته بهترین و سریع‌ترین روش نفی خواطر، توجه به نفس است. <ref>رجوع کنید به تائب تبریزی، ص۱۹۱، ۲۰۹ـ۲۱۲؛ حسینی طهرانی، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۹ـ۱۲۱، ۱۲۳ـ۱۲۶</ref> | از روش‌های نفی خواطر در مکتب تربیتی ملاحسینقلی، ذکر، تلاوت [[قرآن]]، عبادت، توسل به [[ائمه معصومین]]، و البته بهترین و سریع‌ترین روش نفی خواطر، توجه به نفس است. <ref>رجوع کنید به تائب تبریزی، رهنمودهای پرواپیشگان، ۱۳۸۶ش، ص۱۹۱، ۲۰۹ـ۲۱۲؛ حسینی طهرانی، لب اللباب، ۱۳۸۹ش، ص۱۱۹ـ۱۲۱، ۱۲۳ـ۱۲۶</ref> | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
ملاحسینقلی در سفر زیارتی به [[کربلا]] در [[۲۸ شعبان]] [[سال ۱۳۱۱ هجری قمری|۱۳۱۱ق]]/[[۳ اسفند]] [[سال ۱۲۷۲ هجری شمسی|۱۲۷۲ش]] درگذشت و وی را در [[حرم امام حسین(ع)]] دفن کردند.<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۷ـ۶۷۸، ص۶۷۷؛ معلم | ملاحسینقلی در سفر زیارتی به [[کربلا]] در [[۲۸ شعبان]] [[سال ۱۳۱۱ هجری قمری|۱۳۱۱ق]]/[[۳ اسفند]] [[سال ۱۲۷۲ هجری شمسی|۱۲۷۲ش]] درگذشت و وی را در [[حرم امام حسین(ع)]] دفن کردند.<ref>آقابزرگ طهرانی، ۱۳۷۳ق، ج۱، ص۶۷۷ـ۶۷۸، ص۶۷۷؛ معلم حبیب‌آبادی، مکارم الآثار، ۱۳۵۲ش، ج۴، ص۱۰۸۸</ref> | ||
==کرامات== | ==کرامات== | ||
از او کرامات بسیار نقل شده است<ref>صدوقی سها، ص۲۲۷ـ۲۱۶</ref> و درباره حالات او نوشته‌اند که دائماً در مراقبه به سر می‌برده، به طوری که حکایت شده است گاه در خلال درس از بیم آنکه مبادا غفلتی پیش آمده باشد و سخنی برای رضای خداوند نگفته باشد، سکوت می‌کرده است.<ref>قمی، ص۱۴۸</ref> | از او کرامات بسیار نقل شده است<ref>صدوقی سها، ص۲۲۷ـ۲۱۶</ref> و درباره حالات او نوشته‌اند که دائماً در مراقبه به سر می‌برده، به طوری که حکایت شده است گاه در خلال درس از بیم آنکه مبادا غفلتی پیش آمده باشد و سخنی برای رضای خداوند نگفته باشد، سکوت می‌کرده است.<ref>قمی، فوائد الرضویه، ص۱۴۸</ref> | ||
==از نگاه دیگران== | ==از نگاه دیگران== | ||
| خط ۱۰۸: | خط ۱۰۷: | ||
*تقریرات درس فقه او در مبحث رهن، که یکی از شاگردانش آن را نوشته و در کتابخانه [[میرزا حسین نوری|محدّث نوری]] موجود است. | *تقریرات درس فقه او در مبحث رهن، که یکی از شاگردانش آن را نوشته و در کتابخانه [[میرزا حسین نوری|محدّث نوری]] موجود است. | ||
*امالی وی، در موضوع اخلاق، که بعضی از شاگردانش آن را جمع آوری نموده‌اند. | *امالی وی، در موضوع اخلاق، که بعضی از شاگردانش آن را جمع آوری نموده‌اند. | ||
*مکاتبات و دستور العملها، که [[میرزا اسماعیل تبریزی]] (تائب) | *مکاتبات و دستور العملها، که [[میرزا اسماعیل تبریزی]] (تائب) آنها را همراه با بعضی دستورالعمل‌ها و مکاتبات [[احمد کربلائی]] و محمد بهاری و [[آقا محمد بیدآبادی]] جمع آوری کرده و در پایان کتاب [[تذکره المتقین]] در ۱۳۲۹ به چاپ رسانده است.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۴۶، ۳۷۲؛ امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۱۳۶؛ قائم‌مقامی، «دو سالک عارف»، ۱۳۶۶ش، ص۴۷؛ برای اطلاع بیشتر درباره مکاتبات و دستورالعمل‌های تربیتی ملاحسینقلی همدانی رجوع کنید به تائب تبریزی، ص۱۹۰ـ۲۱۲.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۴: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، نجف، ۱۳۷۳/ | * آقا بزرگ تهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ج۱، نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، نجف، ۱۳۷۳/۱۹۵۴ق. | ||
* آشتیانی، سید جلال الدین در حکمت و معرفت مجموعه مقاله‌ها و مصاحبه‌ای حکمی معرفتی، تهران، چاپ حسن جمشیدی، ۱۳۸۵ش. | * آشتیانی، سید جلال الدین در حکمت و معرفت مجموعه مقاله‌ها و مصاحبه‌ای حکمی معرفتی، تهران، چاپ حسن جمشیدی، ۱۳۸۵ش. | ||
*امین، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۶، بیروت، چاپ حسن امین، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م. | *امین، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۶، بیروت، چاپ حسن امین، ۱۴۰۳ق/ ۱۹۸۳م. | ||