۱۷٬۱۲۷
ویرایش
جمهوری آذربایجان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
| عنوان = جمهوری آذربایجان | | عنوان = جمهوری آذربایجان | ||
| تصویر =موقعیت آذربایجان.png | | تصویر =موقعیت آذربایجان.png | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر =۲۰۰ | ||
| تصویر پرچم =پرچم آذربایجان.png | | تصویر پرچم =پرچم آذربایجان.png | ||
| عرض پرچم = | | عرض پرچم = | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
| زبان رسمی =آذری | | زبان رسمی =آذری | ||
| سایت = | | سایت = | ||
| پیشینه اسلام | | پیشینه اسلام = قرن اول قمری | ||
| جمعیت مسلمانان | | جمعیت مسلمانان = ۸،۷۹۵،۰۰۰ ([http://www.pewforum.org/2011/01/27/table-muslim-population-growth-by-country/ مرکز تحقیات pew در ۲۰۱۰]) | ||
| درصد مسلمانان | | درصد مسلمانان = ۹۹٪ | ||
| جمعیت | | جمعیت =۶،۹۰۰،۰۰۰ | ||
| پیشینه | | پیشینه =دوران [[صفویه]] | ||
| درصد به جمعیت کشور | | درصد به جمعیت کشور = ۸۵٪ | ||
| درصد به جمعیت مسلمانان= | | درصد به جمعیت مسلمانان= | ||
| جمعیت =۶۹۰۰۰۰۰ | | جمعیت =۶۹۰۰۰۰۰ | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
| اقوام =آذری | | اقوام =آذری | ||
| مراکز علمی = | | مراکز علمی = | ||
| زیارتگاهها =[[بی | | زیارتگاهها =[[بی بی‌هیبت]] • رحیمه خاتون | ||
| مساجد = | | مساجد = | ||
| حسینیه‌ها = | | حسینیه‌ها = | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = | ||
}} | }} | ||
'''آذربایجان''' کشوری است در منتهی الیه جنوب شرقی [[اروپا]] که در ساحل غربی دریاچه خزر قرار گرفته است. بیش از ۹۹٪ مردم این کشور [[مسلمان]] هستند و ۸۵٪ از آنها (=بیش از هفت میلیون نفر) از مذهب [[تشیع]] پیروی می‌کنند. این سرزمین تا حدود دویست سال پیش جزو خاک [[ایران]] بود ولی در جنگ ایران و [[روسیه]]، طی قراردادهای [[عهدنامه گلستان|گلستان]] و [[عهدنامه ترکمنچای|ترکمنچای]] به روسیه ملحق شد. شهرهای [[نارداران]]، [[شماخی]] و [[گنجه]] از مراکز اصلی تشیع در این سرزمین است. مزار [[بی | '''آذربایجان''' کشوری است در منتهی الیه جنوب شرقی [[اروپا]] که در ساحل غربی دریاچه خزر قرار گرفته است. بیش از ۹۹٪ مردم این کشور [[مسلمان]] هستند و ۸۵٪ از آنها (=بیش از هفت میلیون نفر) از مذهب [[تشیع]] پیروی می‌کنند. این سرزمین تا حدود دویست سال پیش جزو خاک [[ایران]] بود ولی در جنگ ایران و [[روسیه]]، طی قراردادهای [[عهدنامه گلستان|گلستان]] و [[عهدنامه ترکمنچای|ترکمنچای]] به روسیه ملحق شد. شهرهای [[نارداران]]، [[شماخی]] و [[گنجه]] از مراکز اصلی تشیع در این سرزمین است. مزار [[بی بی‌هیبت]] و [[امامزاده رحیمه خانم]] از زیارتگاهها و مراکز تجمع شیعیان است. | ||
==موقعیت جغرافیایی== | ==موقعیت جغرافیایی== | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
| تصویر = | | تصویر = | ||
}} | }} | ||
جمهوری آذربایجان با ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع | جمهوری آذربایجان با ۸۶۶۰۰ کیلومتر مربع مساحت در منتهی الیه جنوب شرقی اروپا قرار گرفته و از شمال با کشورهای روسیه و گرجستان، از غرب با جمهوری ارمنستان، از جنوب با ایران و از شرق نیز با دریای خزر مرزی به طول ۸۰۰ کیلو متر دارد. این کشور در جنوب رشته کوه‌های قفقاز و شمال رودخانه ارس واقع شده است. | ||
==تقسیمات کشوری== | ==تقسیمات کشوری== | ||
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
آذربایجان از سه بخش تشکیل شده است: | آذربایجان از سه بخش تشکیل شده است: | ||
#بخش اصلی: بخش اصلی آذربایجان کشور آذربایجان است و بر اساس تقسیمات کشوری به چند استان و شهرستان (رایون) تقسیم می‌شود.{{سخ}} | #بخش اصلی: بخش اصلی آذربایجان کشور آذربایجان است و بر اساس تقسیمات کشوری به چند استان و شهرستان (رایون) تقسیم می‌شود.{{سخ}} | ||
#جمهوری خودمختار [[نخجوان]]: این منطقه واحد برونکان کشور آذربایجان را تشکیل داده، به صورت منطقه حائل بین | #جمهوری خودمختار [[نخجوان]]: این منطقه واحد برونکان کشور آذربایجان را تشکیل داده، به صورت منطقه حائل بین [[ایران]] و [[ارمنستان]] قرار گرفته و گمرک اصلی جلفا نیز در مرز آن قرار دارد.{{سخ}} | ||
#منطقه مورد مناقشه قره باغ: این منطقه منشأ بحران و درگیری بین آذربایجان و ارمنستان است. | #منطقه مورد مناقشه قره باغ: این منطقه منشأ بحران و درگیری بین آذربایجان و ارمنستان است. منطقه قره باغ از سال ۱۹۹۴ میلادی در اشغال ارمنستان است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/89/3391/15623 در جمهوری آذربایجان چه می‌گذرد؟]</ref> <ref>[http://www.parsine.com/fa/news/12977 گره کور قره‌باغ؛ حق با آذربایجان است یا ارمنستان؟]</ref>{{سخ}} آذربایجان هرساله در روز ۳۱ مارس مراسم‌هایی تحت عنوان سالروز قتل عام آذربایجانی‌ها برگزار می‌کند.<ref>[http://lib.aliyev-heritage.org/pe/9159202.html پیام حیدر علیاف رئیس جمهوری آذربایجان به مردم به مناسبت ۳۱ مارس- روز قتل عام آذربایجانی‌ها]</ref> و آذربایجانی‌ها مدعی‌اند که نظامیان کشور ارمنستان، عده بسیاری از مردم منطقه قره باغ را کشته و به نوعی نسل‌کشی در این منطقه انجام داده‌اند.<ref>[http://lib.aliyev-heritage.org/pe/81651323.html نسل کشی خوجالی جنایتی علیه بشریت است]</ref> | ||
==تاریخچه شکل‌گیری== | ==تاریخچه شکل‌گیری== | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
==نام‌های تاریخی آذربایجان == | ==نام‌های تاریخی آذربایجان == | ||
این کشور تا قبل از سال ۱۹۱۸ میلادی (۱۲۹۷ش) به نام‌های دیگری شناخته می‌شد. «آلبانیا»، «اردان»، «اران» و «الران» و «اران و شروان» دیگر نام‌های این سرزمین در طول تاریخ است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8687 دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۷، مدخل اران.]</ref> اما در آن سال و پس | این کشور تا قبل از سال ۱۹۱۸ میلادی (۱۲۹۷ش) به نام‌های دیگری شناخته می‌شد. «آلبانیا»، «اردان»، «اران» و «الران» و «اران و شروان» دیگر نام‌های این سرزمین در طول تاریخ است.<ref>[http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8687 دایره المعارف بزرگ اسلامی، ج۷، مدخل اران.]</ref> اما در آن سال و پس از کودتای مساواتیان این کشور، جمهوری آذربایجان نامیده شد و از آن پس تلاش‌هایی برای هویت بخشی تاریخی به آذربایجان، به عنوان کشوری با این اسم با سابقه تاریخی طولانی صورت پذیرفت؛ مثلا در کتاب‌های درسی جمهوری آذربایجان، ادعا شده است، ۵۰۰ سال قبل کشوری به نام آذربایجان وجود داشته که اردبیل و تبریز هم جزو آن بودند وایرانیان از زمان کوروش(بزرگ) به این سرزمین تجاوز می‌کرده‌اند. | ||
در کتاب‌های درسی دولت باکو نسبت به ۹ استان ایران ادعای ارضی شده و حتی جالب این که [[مازندران]] و [[گیلان]] هم بخشی از آذربایجان محسوب شده‌اند. همچنین در کتاب‌های درسی و رسمی "هنر" در جمهوری آذربایجان، همه هنرهای ایرانی، آذری فرض و تعریف شده‌اند.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=76774 آذربایجان و اران تاج‌سر تفکیک‌ناپذیر ایران]</ref> | در کتاب‌های درسی دولت باکو نسبت به ۹ استان ایران ادعای ارضی شده و حتی جالب این که [[مازندران]] و [[گیلان]] هم بخشی از آذربایجان محسوب شده‌اند. همچنین در کتاب‌های درسی و رسمی "هنر" در جمهوری آذربایجان، همه هنرهای ایرانی، آذری فرض و تعریف شده‌اند.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=76774 آذربایجان و اران تاج‌سر تفکیک‌ناپذیر ایران]</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
در آذربایجان اقوام زیادی ساکن هستند که عبارتند از: آذری‌ها، لزگی‌ها، روس‌ها، ارمنی‌ها، تالش‌ها، آواره‌ها، ترکمن‌ها، تاتارها، اکراینی‌ها، سخورها، گرجی‌ها، کردها، تات‌ها، یهودی‌ها، آدین‌ها و دیگر اقوام. | در آذربایجان اقوام زیادی ساکن هستند که عبارتند از: آذری‌ها، لزگی‌ها، روس‌ها، ارمنی‌ها، تالش‌ها، آواره‌ها، ترکمن‌ها، تاتارها، اکراینی‌ها، سخورها، گرجی‌ها، کردها، تات‌ها، یهودی‌ها، آدین‌ها و دیگر اقوام. | ||
آذری‌ها با داشتن جمعیتی معادل ۸۲/۷ درصد جمعیت، در اکثریت هستند.<ref>شیعیان جمهوری | آذری‌ها با داشتن جمعیتی معادل ۸۲/۷ درصد جمعیت، در اکثریت هستند.<ref>شیعیان جمهوری آذربایجان،ص۸۲.</ref> | ||
==ادیان و مذاهب== | ==ادیان و مذاهب== | ||
| خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
=== جمعیت شیعیان=== | === جمعیت شیعیان=== | ||
جمعیت آذربایجان درسال | جمعیت آذربایجان درسال ۲۰۱۵م برابر ۹.۵۳۳.۷۱۳ نفر برآورد شده است.<ref>http:// www.countrymeters.info/en/Azerbaijan</ref> از این تعداد بنابر آمار | ||
سایت CIA در سال (۲۰۱۴ م) | سایت CIA در سال (۲۰۱۴ م) تعداد شیعیان۶.۹۰۰.۰۰۰ نفر<ref> به آدرس اینترنتی www.cia.gorlibrary</ref> و بنابر آمار سایت rerigiousfreedom در سال (۲۰۱۵ میلادی،) تعداد شیعیان۷.۵۰۰.۰۰۰ نفر است.<ref>به آدرس اینترنتی www.religiousfreedomlib</ref> | ||
{{Pie chart | {{Pie chart | ||
|thumb = left | |thumb = left | ||
|caption = نمودار پیروان ادیان و | |caption = نمودار پیروان ادیان و مذاهب آذربایجان | ||
|other = yes | |other = yes | ||
|label1 = شیعیان | |label1 = شیعیان | ||
|value1 = | |value1 = 84 | ||
|color1 = #66cc00 | |color1 = #66cc00 | ||
|label2 = سنی | |label2 = سنی | ||
|value2 = | |value2 = 15 | ||
|color2 = #D19C67 | |color2 = #D19C67 | ||
}} | }} | ||
===اهل سنت آذربایجان=== | ===اهل سنت آذربایجان=== | ||
سنی‌های آذربایجان دو دسته هستند. سنی‌های بومی عموماً در مناطق حاشیه‌ای و در نزدیکی مرزهای شمال شرقی و شمالی و جنوبی و جنوب‌شرقی زندگی می‌کنند. در باکو محل تمرکز فعالیت‌های شهروندان | سنی‌های آذربایجان دو دسته هستند. سنی‌های بومی عموماً در مناطق حاشیه‌ای و در نزدیکی مرزهای شمال شرقی و شمالی و جنوبی و جنوب‌شرقی زندگی می‌کنند. در باکو محل تمرکز فعالیت‌های شهروندان سنی مذهب مسجد تاریخی "اژدربیگ" است. اهل سنت در دستگاه‌های دولتی جایگاه درخور توجهی ندارند و اهرم و ابزار تبلیغاتی قوی و مؤثری نظیر رسانه‌های دیداری، نوشتار و الکترونیکی به صورت چشمگیر ندارند. | ||
برعکس این بخش از فعالیت‌های | برعکس این بخش از فعالیت‌های سنی مذهب، تفکر سنی وارداتی از خارج فعال‌تر عمل می‌کند. [[ترکیه]] یکی از مؤثرترین کشورها در این زمینه محسوب می‌شود. در بین کشورهای عربی نیز [[کویت]] و [[عربستان سعودی]] بیشترین فعالیت دینی را در جمهوری آذربایجان دارند<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3201A10813.html تشیع در جمهوری آذربایجان]</ref> | ||
==فرقه‌های منحرف در آذربایجان== | ==فرقه‌های منحرف در آذربایجان== | ||
[[بهائیت]] و [[وهابیت]] در آذربایجان فعالیت دارند. فرقه بهایی در قالب دو تشکل ثبت شده و قانونی فعالیت می‌کند. | [[بهائیت]] و [[وهابیت]] در آذربایجان فعالیت دارند. فرقه بهایی در قالب دو تشکل ثبت شده و قانونی فعالیت می‌کند. | ||
فرقه وهابیت هم که در منطقه قفقاز عموماً از نواحی داغستان و چچنستان تغذیه می‌شود<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3201A10813.html تشیع در جمهوری آذربایجان]</ref> بیشتر در بین گروههای سنی | فرقه وهابیت هم که در منطقه قفقاز عموماً از نواحی داغستان و چچنستان تغذیه می‌شود<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3201A10813.html تشیع در جمهوری آذربایجان]</ref> بیشتر در بین گروههای سنی حاشیه‌ای در آذربایجان نفوذ دارد. وهابیون آذربایجان از حمایت خاموش دولت آذربایجان برخوردار هستند و با هدف تغییر ترکیب جمعیتی جمهوری آذربایجان و مقابله با شیعیان در این کشور فعالیت دارند.<ref>اولین شهید مبارزه با وهابیت در جمهوری آذربایجان، خبرگزرای آران پرس، http://fa.arannews.com منتشر شده در تاریخ ۱۲ آذر ماه ۱۳۹۲</ref> | ||
حضور و فعالیت وهابی‌ها در جمهوری آذربایجان طی ده دوازده سال گذشته باعث درگیری و اختلاف نظر میان دو نهاد دینی این کشور یعنی اداره روحانیت قفقاز و کمیته دولتی امور دینی در زمان ریاست رافق علیاف بر این کمیته شد. <ref>میرمحمدی رضا، | حضور و فعالیت وهابی‌ها در جمهوری آذربایجان طی ده دوازده سال گذشته باعث درگیری و اختلاف نظر میان دو نهاد دینی این کشور یعنی اداره روحانیت قفقاز و کمیته دولتی امور دینی در زمان ریاست رافق علیاف بر این کمیته شد.<ref>میرمحمدی رضا، وهابیت تهدیدی برای ثبات دینی و یکپارچگی مذهبی جمهوری آذربایجان، روزنامه - جمهوری اسلامی، ۲۲/۰۹/۱۳۸۶</ref> | ||
در حال حاضر گفته می‌شود تعداد سلفی‌ها در آذربایجان تقریباً ۵۰ هزار نفر است و آنها به ۴ گروه خوارج امروز، جماعت | در حال حاضر گفته می‌شود تعداد سلفی‌ها در آذربایجان تقریباً ۵۰ هزار نفر است و آنها به ۴ گروه خوارج امروز، جماعت هجرت، تکفیر و اخوان تقسیم می‌شوند.<ref>بونش فرزاد رمضانی، گفتگو با محسن پاک آیین سفیر ایران در جمهوری آذربایجان، مرکز بین المللی مطالعات صلح در ۱۵ تیر ۱۳۹۳</ref> | ||
==اسلام و تشیع در آذربایجان== | ==اسلام و تشیع در آذربایجان== | ||
| خط ۱۳۲: | خط ۱۳۱: | ||
بخشی از این کشتارها عبارتند از: | بخشی از این کشتارها عبارتند از: | ||
* در اوایل دهه | * در اوایل دهه ۱۹۲۰م در پی آغاز نظارت‌های شدید کمونیستی و محو شعائر مذهبی به دستور لنین، ۸۰۰ روحانی در آذربایجان کشته شدند که از این تعداد ۱۷ نفر در حوزه‌های علمیه نجف، قم و مشهد تحصیل کرده، دارای درجه اجتهاد بودند. برجسته‌ترین این مجتهدین آیت‌الله سیدغنی بادکوبه‌ای و آیت‌الله شیخ قدرت‌الله ابراهیمی بودند که به طرز فجیعی اعدام گردیدند. | ||
*در فاصله ۱۰ ساله بین سال‌های ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۹ بیش از ۳۰۰ هزار نفر از دینداران در جمهوری آذربایجان توسط تشکیلات‌های مختلف کمونیستی قتل‌عام شدند. در این سال‌ها تعقیب علمای دینی که اکثر آنها شیعه بودند، به طور جدی دنبال شد، قرآن کریم به منزله یک «کتاب زیان‌آور» ممنوع گردید و مساجد تخریب شدند و یا تبدیل به انبار، کلوپ، کتابخانه و یا مدرسه شدند. تنها در سال ۱۹۲۹ حدود ۴۰۰ مسجد در آذربایجان بسته شد و ۱۲۰ مسجد نیز تخریب گردید و یا تغییر کاربری داده شد. | *در فاصله ۱۰ ساله بین سال‌های ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۹ بیش از ۳۰۰ هزار نفر از دینداران در جمهوری آذربایجان توسط تشکیلات‌های مختلف کمونیستی قتل‌عام شدند. در این سال‌ها تعقیب علمای دینی که اکثر آنها شیعه بودند، به طور جدی دنبال شد، قرآن کریم به منزله یک «کتاب زیان‌آور» ممنوع گردید و مساجد تخریب شدند و یا تبدیل به انبار، کلوپ، کتابخانه و یا مدرسه شدند. تنها در سال ۱۹۲۹ حدود ۴۰۰ مسجد در آذربایجان بسته شد و ۱۲۰ مسجد نیز تخریب گردید و یا تغییر کاربری داده شد. | ||
در آن سال‌ها، مأمورین نظام کمونیستی علما و روحانیون را وادار به سوزاندن قرآن می‌کرده‌اند و با مشاهده مقاومتشان آنها را در چاه‌هایی که «نارگین» نامیده می‌شد، انداخته و چاه را با دینامیت منفجر می‌کردند. از دیگر شیوه‌های خشونت‌آمیز و فجیع کمونیست‌ها می‌توان به بستن وزنه به پای روحانیون و انداختن آنها در دریا اشاره کرد. شاهدان این ماجراها نقل می‌کنند که عمامه‌های سفید روحانیون غرق شده چنان سطح آب را می‌پوشاند که از دور دسته پرندگان دریایی یا کبوتران سفید را در ذهن تداعی می‌کرد. تبعید علما به مناطق سیبری و تیرباران آنها نیز از دیگر شیوه‌های رایج کمونیست‌ها بود. | در آن سال‌ها، مأمورین نظام کمونیستی علما و روحانیون را وادار به سوزاندن قرآن می‌کرده‌اند و با مشاهده مقاومتشان آنها را در چاه‌هایی که «نارگین» نامیده می‌شد، انداخته و چاه را با دینامیت منفجر می‌کردند. از دیگر شیوه‌های خشونت‌آمیز و فجیع کمونیست‌ها می‌توان به بستن وزنه به پای روحانیون و انداختن آنها در دریا اشاره کرد. شاهدان این ماجراها نقل می‌کنند که عمامه‌های سفید روحانیون غرق شده چنان سطح آب را می‌پوشاند که از دور دسته پرندگان دریایی یا کبوتران سفید را در ذهن تداعی می‌کرد. تبعید علما به مناطق سیبری و تیرباران آنها نیز از دیگر شیوه‌های رایج کمونیست‌ها بود. | ||
در برابر این اقدامات، اکثر دینداران علی‌الخصوص روحانیون شیعه تا پای جان مقاومت می‌کردند. آیت‌الله عبدالغنی بادکوبه‌ای، سیدمحمد بادکوبه‌ای و شیخ حنیفه بادکوبه‌ای، شیخ حسن رامانائی، شیخ کامیاب و میرزا عبدالغفار اردوبادی از علمایی بودند که در منطقه باکو و اطراف آن در حال مبارزه با کمونیسم جان خود را از دست دادند. در سایر نقاط آذربایجان نظیر گنجه، زیره، سالیان و ... نیز شرایط مشابهی حاکم بود و شیعیان دینگرایی مانند حبیب‌الله علیزاده فرزند ملاتیمور از زیره و ملاعبدالله و ملااشرف از سالیان از قربانیان سال‌های حضور شوروی بودند.<ref>[http://islamday.blogfa.com/category/24 شیعیان آذربایجان]</ref> | در برابر این اقدامات، اکثر دینداران علی‌الخصوص روحانیون شیعه تا پای جان مقاومت می‌کردند. آیت‌الله عبدالغنی بادکوبه‌ای، سیدمحمد بادکوبه‌ای و شیخ حنیفه بادکوبه‌ای، شیخ حسن رامانائی، شیخ کامیاب و میرزا عبدالغفار اردوبادی از علمایی بودند که در منطقه باکو و اطراف آن در حال مبارزه با کمونیسم جان خود را از دست دادند. در سایر نقاط آذربایجان نظیر گنجه، زیره، سالیان و... نیز شرایط مشابهی حاکم بود و شیعیان دینگرایی مانند حبیب‌الله علیزاده فرزند ملاتیمور از زیره و ملاعبدالله و ملااشرف از سالیان از قربانیان سال‌های حضور شوروی بودند.<ref>[http://islamday.blogfa.com/category/24 شیعیان آذربایجان]</ref> | ||
با این حال شیعیان کوشیدند در حد توان، هویت دینی خود را حفظ کنند. شیعیان به فرزندان خود آموزش‌های دینی می‌دادند و در قسمت جنوبی آذربایجان یعنی در نزدیکی لنکران، مصلا و نخجوان و نیز در نارداران، حومه باکو که آنجا [[امامزاده رحیمه خانم]]، دختر [[امام کاظم(ع)]] واقع شده است، به طور غیر رسمی مراسم‌های خود را برگزار می‌کردند. | با این حال شیعیان کوشیدند در حد توان، هویت دینی خود را حفظ کنند. شیعیان به فرزندان خود آموزش‌های دینی می‌دادند و در قسمت جنوبی آذربایجان یعنی در نزدیکی لنکران، مصلا و نخجوان و نیز در نارداران، حومه باکو که آنجا [[امامزاده رحیمه خانم]]، دختر [[امام کاظم(ع)]] واقع شده است، به طور غیر رسمی مراسم‌های خود را برگزار می‌کردند. | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۶: | ||
این روند پس از روی کار آمدن الهام علیاف تغییر کرد. برخی از اقداماتی که در دوره وی اتفاق افتاده، عبارتند از: | این روند پس از روی کار آمدن الهام علیاف تغییر کرد. برخی از اقداماتی که در دوره وی اتفاق افتاده، عبارتند از: | ||
۱-اعلام رسمی ممنوعیت [[حجاب]] در مدارس و دانشگاه‌ها و مقابله پلیسی و امنیتی با کسانی که پوشش اسلامی داشته باشند؛ | ۱-اعلام رسمی ممنوعیت [[حجاب]] در مدارس و دانشگاه‌ها و مقابله پلیسی و امنیتی با کسانی که پوشش اسلامی داشته باشند؛ جلوگیری از ورود افراد محجبه به مدارس، دانشگاه‌ها وادارات دولتی و اعمال محدودیت علیه آنها و جلوگیری از الصاق عکس بانوان محجبه بر روی گذرنامه و کارت‌های شناسایی؛ | ||
۲-اعطای آزادی کامل به یهودیان برای انجام هرگونه اقدامی؛ | ۲-اعطای آزادی کامل به یهودیان برای انجام هرگونه اقدامی؛ | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۲: | ||
۳- انتشار کتاب موهن آیات شیطانی به صورت پاورقی در نشریه «یونیکال» چاپ باکو و سکوت کمیته دولتی امور دینی جمهوری آذربایجان و حتی بعضا حمایتهای مادی و معنوی از این نشریه توسط دولت؛ | ۳- انتشار کتاب موهن آیات شیطانی به صورت پاورقی در نشریه «یونیکال» چاپ باکو و سکوت کمیته دولتی امور دینی جمهوری آذربایجان و حتی بعضا حمایتهای مادی و معنوی از این نشریه توسط دولت؛ | ||
۴- حمایت از رافیق توفیق، نویسنده هتاک به [[پیامبر اسلام(ص)|پیامبر]] و [[ائمه معصومین]] (ع). رافیق توفیق که به خود لقب سلمان رشدی آذربایجان را داده بود، با | ۴- حمایت از رافیق توفیق، نویسنده هتاک به [[پیامبر اسلام(ص)|پیامبر]] و [[ائمه معصومین]](ع). رافیق توفیق که به خود لقب سلمان رشدی آذربایجان را داده بود، با حمایتهای دولت الهام علیاف، ساحت پیامبر(ص) و امامان شیعه را هتک کرد؛ | ||
پس از سوء قصد و به دنبال آن مرگ این نویسنده هتاک، رسانه‌های وابسته به دولت آذربایجان، موجی از تبلیغات منفی علیه [[جمهوری اسلامی ایران]] راه انداخته و ایران را در مرگ وی متهم کردند. در مقابل یک | پس از سوء قصد و به دنبال آن مرگ این نویسنده هتاک، رسانه‌های وابسته به دولت آذربایجان، موجی از تبلیغات منفی علیه [[جمهوری اسلامی ایران]] راه انداخته و ایران را در مرگ وی متهم کردند. در مقابل یک روزنامه روسی گزارش داد، گروه تحقیقاتی مرگِ رافیق تقی، سوء قصد به جان او را به سفارش مقامات سیاسی آذربایجان دانسته است؛ {{مدرک}} | ||
۵- تبلیغ دولتی علیه دین اسلام همچون انتشار بیانیه‌ای توهین‌آمیز که در روزهای آغازین سال ۲۰۱۲ در مطبوعات آذربایجان منتشر شد. این بیانیه مدعی بود که [[دین اسلام]] به زور به مردم این سرزمین قبولانده شده است. این بیانیه که به نام ۵۴ نویسنده و روزنامه نگاران جمهوری آذربایجان صادر شد، در اصل توجیه کننده تئوریک اقدامات ضددینی دولت علیاف بود. در این بیانیه عناصر ضداسلام همچون میرزا [[فتحعلی آخوندزاده]] و رافیق تقی تکریم شده و به پیوند فکری آنها با تئوریسین‌های ضددین و ضدخدا همچون مارکس و انگلس و نیچه افتخار شده است. در این بیانیه درکنار تکریم دشمنان اسلام و خدا، علیه اسلام، آیات عظام، مراجع تقلید، علمای اسلامی و مبانی و نمادهای اسلامی همچون فتوا و حجاب فحاشی شده است؛ | ۵- تبلیغ دولتی علیه دین اسلام همچون انتشار بیانیه‌ای توهین‌آمیز که در روزهای آغازین سال ۲۰۱۲ در مطبوعات آذربایجان منتشر شد. این بیانیه مدعی بود که [[دین اسلام]] به زور به مردم این سرزمین قبولانده شده است. این بیانیه که به نام ۵۴ نویسنده و روزنامه نگاران جمهوری آذربایجان صادر شد، در اصل توجیه کننده تئوریک اقدامات ضددینی دولت علیاف بود. در این بیانیه عناصر ضداسلام همچون میرزا [[فتحعلی آخوندزاده]] و رافیق تقی تکریم شده و به پیوند فکری آنها با تئوریسین‌های ضددین و ضدخدا همچون مارکس و انگلس و نیچه افتخار شده است. در این بیانیه درکنار تکریم دشمنان اسلام و خدا، علیه اسلام، آیات عظام، مراجع تقلید، علمای اسلامی و مبانی و نمادهای اسلامی همچون فتوا و حجاب فحاشی شده است؛ | ||
| خط ۱۶۰: | خط ۱۵۹: | ||
درکنار صدور این بیانیه و انتشار آن در مطبوعات جمهوری آذربایجان، انتشار مقالات متعدد دیگر نیز به منظور زیر سؤال بردن تشیع و نهاد مرجعیت و تقلید از مراجع شیعی نیز در دستور کار رسانه‌های باکو قرار گرفته است؛ | درکنار صدور این بیانیه و انتشار آن در مطبوعات جمهوری آذربایجان، انتشار مقالات متعدد دیگر نیز به منظور زیر سؤال بردن تشیع و نهاد مرجعیت و تقلید از مراجع شیعی نیز در دستور کار رسانه‌های باکو قرار گرفته است؛ | ||
۶- ممنوعیت رسمی پخش [[اذان]] از [[مسجد|مساجد]] و منع شدن دانش آموزان و افراد جوان از ورود به مساجد | ۶- ممنوعیت رسمی پخش [[اذان]] از [[مسجد|مساجد]] و منع شدن دانش آموزان و افراد جوان از ورود به مساجد برای شرکت در نمازهای [[نماز جماعت|جماعت]] و ممنوعیت اقامه [[نماز]] در مساجد شهرها بویژه شهر بزرگ مذهبی و تاریخی «[[گنجه]]»؛ | ||
۷- مسئولیت دادن به افراد ضد دین در سطوح فرمانداری و استانداری شهرها مثل فرماندار گنجه که ضمن محدودکردن دینداران این شهر برای حضور در مساجد، افتخار افتتاح چندین کاباره، قمارخانه و محل فساد را نیز به خود اختصاص داده است؛ | ۷- مسئولیت دادن به افراد ضد دین در سطوح فرمانداری و استانداری شهرها مثل فرماندار گنجه که ضمن محدودکردن دینداران این شهر برای حضور در مساجد، افتخار افتتاح چندین کاباره، قمارخانه و محل فساد را نیز به خود اختصاص داده است؛ | ||
۸- تخریب مساجد به بهانه‌های مختلف و حتی با توسل به زور و تهدید، به عنوان نمونه تخریب مساجد حضرت محمد(ص) در شهر «یاسامال» و مسجد حضرت فاطمه زهرا(س» در منطقه «گونشلی» و یا تعطیلی کامل و قفل و بست کردن مسجد بزرگ حضرت فاطمه زهرا (س) در «نخجوان»؛ | ۸- تخریب مساجد به بهانه‌های مختلف و حتی با توسل به زور و تهدید، به عنوان نمونه تخریب مساجد حضرت محمد(ص) در شهر «یاسامال» و مسجد حضرت فاطمه زهرا(س» در منطقه «گونشلی» و یا تعطیلی کامل و قفل و بست کردن مسجد بزرگ حضرت فاطمه زهرا(س) در «نخجوان»؛ | ||
۹- اعلام رسمی دولت باکو به طلاب مشغول تحصیل در ایران و تهدید کسانی که تحصیلات دینی دارند و یا در ایران تحصیل کرده‌اند، که هیچ گونه شغل و منصب دولتی اعطاء به آنها نخواهد شد. همچنین تصدی امور دینی توسط روحانیون تحصیل کرده در خارج از کشور و نیز تبلیغ دین توسط آنان در جمهوری آذربایجان ممنوع شده است؛ | ۹- اعلام رسمی دولت باکو به طلاب مشغول تحصیل در ایران و تهدید کسانی که تحصیلات دینی دارند و یا در ایران تحصیل کرده‌اند، که هیچ گونه شغل و منصب دولتی اعطاء به آنها نخواهد شد. همچنین تصدی امور دینی توسط روحانیون تحصیل کرده در خارج از کشور و نیز تبلیغ دین توسط آنان در جمهوری آذربایجان ممنوع شده است؛ | ||
| خط ۱۷۱: | خط ۱۷۰: | ||
۱۱- ممنوعیت برگزاری مراسم مذهبی و عزاداری ماه‌های محرم و صفر و تعیین زمانی یک یا دو ساعته در داخل مساجد؛ | ۱۱- ممنوعیت برگزاری مراسم مذهبی و عزاداری ماه‌های محرم و صفر و تعیین زمانی یک یا دو ساعته در داخل مساجد؛ | ||
۱۲- افزایش چند برابری جریمه‌های مالی و حبس‌های درنظر گرفته شده برای نقض کنندگان ممنوعیت‌های اعمال شده علیه فروش و توزیع کتب و اشیای دینی در این کشور در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۱ | ۱۲- افزایش چند برابری جریمه‌های مالی و حبس‌های درنظر گرفته شده برای نقض کنندگان ممنوعیت‌های اعمال شده علیه فروش و توزیع کتب و اشیای دینی در این کشور در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۱ م؛ | ||
۱۳- دستگیری تمام فعالان سیاسی و مذهبی به ویژه اعضای «حزب اسلامی» از جمله حاج [[محسن صمداف]] رهبر این حزب، به بهانه‌های واهی مثل نگهداری سلاح غیرمجاز و یا داشتن موادمخدر و یا اخلال در نظام امنیتی کشور؛ | ۱۳- دستگیری تمام فعالان سیاسی و مذهبی به ویژه اعضای «حزب اسلامی» از جمله حاج [[محسن صمداف]] رهبر این حزب، به بهانه‌های واهی مثل نگهداری سلاح غیرمجاز و یا داشتن موادمخدر و یا اخلال در نظام امنیتی کشور؛ | ||
| خط ۱۷۹: | خط ۱۷۸: | ||
۱۵- مبارزه شدید با اسلام و مذهب شیعه توسط دولت حتی در ارائه آمار رسمی در مورد میزان جمعیت مسلمان و جمعیت شیعیان این کشور؛ | ۱۵- مبارزه شدید با اسلام و مذهب شیعه توسط دولت حتی در ارائه آمار رسمی در مورد میزان جمعیت مسلمان و جمعیت شیعیان این کشور؛ | ||
۱۶- لغو یک طرفه روادید اتباع آذری در روز ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ به ایران<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910301000048 | ۱۶- لغو یک طرفه روادید اتباع آذری در روز ۱۲ بهمن ۱۳۸۸ به ایران<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910301000048 اوج وقاحت‌های الهام علیاف در سرزمین شیعیان]</ref> | ||
۱۷- برقراری ارتباطات گسترده با رژیم صهیونیستی. | ۱۷- برقراری ارتباطات گسترده با رژیم صهیونیستی. | ||
| خط ۱۸۸: | خط ۱۸۷: | ||
===امامزاده بی‌بی هیبت=== | ===امامزاده بی‌بی هیبت=== | ||
{{اصلی|بی‌بی هیبت}} | {{اصلی|بی‌بی هیبت}} | ||
[[پرونده:نمای بقعه بی بی هیبت از دور.jpg|بندانگشتی|بقعه | [[پرونده:نمای بقعه بی بی هیبت از دور.jpg|بندانگشتی|بقعه بی‌بی هیبت]] | ||
بی | بی بی‌هیبت، زیارتگاهی در حدود شش کیلومتری جنوب غربی [[باکو]] در [[جمهوری آذربایجان]]. این زیارتگاه متعلق به یکی از دختران [[امام موسی کاظم(ع)]] به نام فاطمه صغری است. به این امامزاده پیر نیز می‌گویند. این بقعه در زمان [[صفویه]] ساخته اما هنگام تسلط استالین بر این منطقه، به دستور وی در سپتامبر ۱۹۳۶م. تخریب و روی قبر آسفالت ریخته شد. مردم به احترام بقعه از روی قبر عبور نمی‌کردند. پس از فروپاشی شوروی این بقعه دوباره بازسازی شد. | ||
پس از فروپاشی نظام کمونیستی، شیعیان با تلاش فراوان به تجدید بنای حرم مطهر آن حضرت اقدام نمودند و فاز اول آن، ۱۷ ربیع الاول ۱۴۱۹ق افتتاح شد. طرح توسعه حرم هم‌اکنون به صورت جدی در حال پیگیری است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4737/38270/ آستانه مبارکه | پس از فروپاشی نظام کمونیستی، شیعیان با تلاش فراوان به تجدید بنای حرم مطهر آن حضرت اقدام نمودند و فاز اول آن، ۱۷ ربیع الاول ۱۴۱۹ق افتتاح شد. طرح توسعه حرم هم‌اکنون به صورت جدی در حال پیگیری است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4737/38270/ آستانه مبارکه بی‌بی هیبت علیها السلام خواهر حضرت معصومه(س) در جمهوری آذربایجان]</ref> | ||
===امامزاده رحیمه خانم=== | ===امامزاده رحیمه خانم=== | ||
[[پرونده:امامزاده رحیمه خانم.jpg|بندانگشتی|مراسم عزاداری شیعیان در کنار امامزاده رحیمه خانم]] | [[پرونده:امامزاده رحیمه خانم.jpg|بندانگشتی|مراسم عزاداری شیعیان در کنار امامزاده رحیمه خانم]] | ||
این بارگاه در یک مکان | این بارگاه در یک مکان روستایی بنام نارداران واقع بوده و عمارت آن به سبک اسلامی ساخته شده است. این مکان زیارتی یکی از اماکن مهم برگزاری مراسم عزاداری در ایام سوگواری اهل بیت علیهم السلام می‌باشد.<ref>[http://hajj.ir/14/53325 خادمان علوی در بارگاه امامزاده رحیمه]</ref> | ||
=== امامزاده ابراهیم فرزند امام باقر (ع)=== | === امامزاده ابراهیم فرزند امام باقر(ع)=== | ||
مقبره ابراهیم فرزند امام محمدباقر(ع) در شهر گنجه قرار دارد. در ۲۰۱۰م به دستور الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان بازسازی آن آغاز شد و در ۲۸ بهمن ۱۳۹۴ طی مراسمی با حضور الهام علی اف و [[الله شکور پاشازاده]] رئیس اداره مسلمانان قفقاز در [[گنجه]] افتتاح شد.<ref>[http://fa.abna24.com/service/europe/archive/2016/02/18/699081/story.html خبرگزاری ابنا: افتتاح آرامگاه فرزند امام محمدباقر(ع) با حضور رئیس جمهور آذربایجان]</ref> | مقبره ابراهیم فرزند امام محمدباقر(ع) در شهر گنجه قرار دارد. در ۲۰۱۰م به دستور الهام علی اف، رئیس جمهوری آذربایجان بازسازی آن آغاز شد و در ۲۸ بهمن ۱۳۹۴ طی مراسمی با حضور الهام علی اف و [[الله شکور پاشازاده]] رئیس اداره مسلمانان قفقاز در [[گنجه]] افتتاح شد.<ref>[http://fa.abna24.com/service/europe/archive/2016/02/18/699081/story.html خبرگزاری ابنا: افتتاح آرامگاه فرزند امام محمدباقر(ع) با حضور رئیس جمهور آذربایجان]</ref> | ||
| خط ۲۰۳: | خط ۲۰۲: | ||
=== نارداران=== | === نارداران=== | ||
{{اصلی|نارداران}} | {{اصلی|نارداران}} | ||
نارداران در ۲۸ کیلومتری | نارداران در ۲۸ کیلومتری شمال شرقی باکو قرار دارد و یکی از کانون‌های مهم حرکت اسلامی در قفقاز و جمهوری آذربایجان بوده و در تمام کشور آذربایجان از نظر پایبندی به اعتقادات دینی و رعایت آداب و رسوم سنتی از جاهای دیگر مشهور و ممتاز است. | ||
زیارتگاه [[رحمیه خاتون]] خواهر [[امام رضا(ع)]] در این روستا هست. <ref>[http://www.bultannews.com/fa/mobile/55566 تبلیغ آرمان‌های انقلاب اسلامی در قلب آذربایجان]</ref> | زیارتگاه [[رحمیه خاتون]] خواهر [[امام رضا(ع)]] در این روستا هست.<ref>[http://www.bultannews.com/fa/mobile/55566 تبلیغ آرمان‌های انقلاب اسلامی در قلب آذربایجان]</ref> | ||
این روستا هم‌اکنون نیز یکی از مراکز مهم دینی شیعیان است. دولت آذربایجان در صدد است هویت دینی این منطقه را از بین ببرد. | این روستا هم‌اکنون نیز یکی از مراکز مهم دینی شیعیان است. دولت آذربایجان در صدد است هویت دینی این منطقه را از بین ببرد. | ||
=== شماخی=== | === شماخی=== | ||
شماخی از شهرهای معروف و شاعر پرور و خوش آب و هوای جمهوری آذربایجان است. در روزگار صفوی،دارای مدرسه علمیه بوده و مساجدی هم در این شهر بوده است. یکی از مراکز اصلی زبان فارسی در آن نواحی همین شهر شماخی است.<ref>اشرافی مرتضی، گفتگو باعبدالقادر سلیم اف شهرویورماه | شماخی از شهرهای معروف و شاعر پرور و خوش آب و هوای جمهوری آذربایجان است. در روزگار صفوی،دارای مدرسه علمیه بوده و مساجدی هم در این شهر بوده است. یکی از مراکز اصلی زبان فارسی در آن نواحی همین شهر شماخی است.<ref>اشرافی مرتضی، گفتگو باعبدالقادر سلیم اف شهرویورماه ۱۳۹۳، همچنین برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به جعفریان رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی، چاپ دوم ۱۳۸۸،ص۶۴۴</ref> | ||
=== گنجه=== | === گنجه=== | ||
گنجه از شهرت تاریخی بسیاری برخوردار است و در شمار شهرهای مذهبی آذربایجان قرار دارد. در دوران کمونیست‌ها نام این شهر را کیروف آباد گذاشتند که بعد از استقلال جمهوری آذربایجان دوباره به همان نام گنجه نامیده شد. این شهر از محلات مختلفی سامان یافته است که در هر محله طوایف به اصطلاح قومیت‌های گوناگون زندگی می‌کنند. محلات تات قشلاق، زرابی، چای قیراغی، تات لار و... از آن جمله هستند. گنجه زادگاه شاعر و عارف بزرگ پارسی گوی نظامی گنجوی است. در خلال جنگ‌های ایران و روسیه در قرن نوزدهم، گنجه به همراه شهرهایی دیگر از قفقاز ضمیمه خاک روسیه گردید.<ref>جعفریان رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی، چاپ دوم ۱۳۸۸، ص۶۴۴.</ref> | گنجه از شهرت تاریخی بسیاری برخوردار است و در شمار شهرهای مذهبی آذربایجان قرار دارد. در دوران کمونیست‌ها نام این شهر را کیروف آباد گذاشتند که بعد از استقلال جمهوری آذربایجان دوباره به همان نام گنجه نامیده شد. این شهر از محلات مختلفی سامان یافته است که در هر محله طوایف به اصطلاح قومیت‌های گوناگون زندگی می‌کنند. محلات تات قشلاق، زرابی، چای قیراغی، تات لار و... از آن جمله هستند. گنجه زادگاه شاعر و عارف بزرگ پارسی گوی نظامی گنجوی است. در خلال جنگ‌های ایران و روسیه در قرن نوزدهم، گنجه به همراه شهرهایی دیگر از قفقاز ضمیمه خاک روسیه گردید.<ref>جعفریان رسول، اطلس شیعه، تهران، انتشارات سازمان جغرافیایی، چاپ دوم ۱۳۸۸، ص۶۴۴.</ref> | ||
گنجه در ۳۶۵ کیلومتری غرب [[باکو]] قرار دارد و مقبره ابراهیم فرزند امام محمدباقر(ع)، نظامی گنجوی و مسجد تاریخی شاه عباس در این شهر است.<ref>[http://fa. | گنجه در ۳۶۵ کیلومتری غرب [[باکو]] قرار دارد و مقبره ابراهیم فرزند امام محمدباقر(ع)، نظامی گنجوی و مسجد تاریخی شاه عباس در این شهر است.<ref>[http://fa.abna24.com/service/europe/archive/2016/02/18/699081/story.html خبرگزاری ابنا: افتتاح آرامگاه فرزند امام محمدباقر(ع) با حضور رئیس جمهور آذربایجان]</ref> | ||
===تشکل‌های دینی=== | ===تشکل‌های دینی=== | ||
*'''اداره روحانیت مسلمانان قفقاز'''{{سخ}} | *'''اداره روحانیت مسلمانان قفقاز'''{{سخ}} | ||
این مرکز در سال | این مرکز در سال ۱۹۸۰م در باکو تأسیس شد و ریاست آن با شیخ‌الاسلام الله شکور پاشازاده بود. این مرکز با هدف کنترل گرایش‌های دینی مسلمانان و نیز دولتی کردن دین اسلام، توسط روس‌ها به‌وجود آمد. با این حال این تشکل هر وقت می‌توانست رفتارهای مستقل و مبتنی بر احیاگری دینی از خود بروز می‌داد.{{سخ}} | ||
این اداره در سال‌های ابتدایی بعد از استقلال کشور، فعالیت‌های دینی خود را گسترش داد و روزنامه سلام را منتشر کرد که بعد از اندک زمانی انتشار آن متوقف شد. | این اداره در سال‌های ابتدایی بعد از استقلال کشور، فعالیت‌های دینی خود را گسترش داد و روزنامه سلام را منتشر کرد که بعد از اندک زمانی انتشار آن متوقف شد. | ||
به موجب سنت رایج شیخ الاسلام شیعه و معاون مفتی وی سنی است. بر اساس | به موجب سنت رایج شیخ الاسلام شیعه و معاون مفتی وی سنی است. بر اساس اساسنامۀ ادارۀ دینی مسلمانان قفقاز شیخ الاسلام از طرف اعضای شورای قاضیان که نمایندگان گروههای دینی هستند انتخاب می‌گردد. ادارۀ دینی از نظر مالی مستقل از دولت است. قسمت اعظم درآمد آن از صندق نذورات مساجد و زیارتگاهها تأمین می‌گردد. هم چنین بخشش‌های مختلف و کمک‌های مؤسسات خیریه اداره دینی را تأمین مالی می‌کند. هیئت تفتیش ادارۀ دینی بر هزینه و مخارج کارکنان مساجد و نهادهای دینی توسط نظارت می‌کند(نظامنامه ادارۀ روحانی مسلمانان قفقاز، مادۀ ۷). | ||
همه کارکنان مساجد، پیرها و زیارتگاهها (امام و روحانیون) وابسته به | همه کارکنان مساجد، پیرها و زیارتگاهها (امام و روحانیون) وابسته به اداره دینی هستند و مسئول برگزاری عبادات و مراسم می‌باشند. مراسمی مانن نکاح، طلاق، نام گذاری و هم چنین مراسم دفن و کفن توسط قاضیان، آخوندها و امامان به جا آورده می‌شود (ماده ۱۰۹ نظامنامه). اداره دینی مسئول آموزش و تعلیمات دینی است. گشایش مدارس دینی، دوره‌های آموزش قران و نهادهای آموزش عالی دین و اعزام دانشجویان مستعد به دانشگاههای مختلف کشورهای اسلامی در حیطه کاری این نهاد است (ماده‌ی۲۲ نظامنامه).<ref>تاشتان عبدالوهاب، تحولات اجتماعی فرهنگی در آذربایجان، دین و احیای دینی، ترجمة: جلیل یعقوب زادۀ فرد،به نقل از www.azararan.ir/fa تاریخ دسترسی ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۴ شمسی.</ref> | ||
* '''کمیته دولتی امور تشکل‌های دینی'''{{سخ}} | * '''کمیته دولتی امور تشکل‌های دینی'''{{سخ}} | ||
| خط ۲۲۷: | خط ۲۲۶: | ||
*'''حزب اسلامی آذربایجان''' (صدای اسلام){{سخ}} | *'''حزب اسلامی آذربایجان''' (صدای اسلام){{سخ}} | ||
این حزب را قوی‌ترین نهاد مردمی دین‌مدار می‌توان نامید. این حزب همواره موضع انتقادی در برابر دولت سکولار و غربگرای باکو داشته است. این حزب که در سال ۱۹۹۲ رسماً به ثبت رسید، در سال ۱۹۹۶ با شدیدترین محدودیت‌های دولتی روبه‌رو شد. منابع غربی اعضای این حزب را در سال ۲۰۰۵ بیش از ۷۰ هزار نفر برآورد کرده بودند. این منابع بستر اجتماعی این حزب را توده عام مردم می‌دانند که نخبگان جامعه در | این حزب را قوی‌ترین نهاد مردمی دین‌مدار می‌توان نامید. این حزب همواره موضع انتقادی در برابر دولت سکولار و غربگرای باکو داشته است. این حزب که در سال ۱۹۹۲ رسماً به ثبت رسید، در سال ۱۹۹۶ با شدیدترین محدودیت‌های دولتی روبه‌رو شد. منابع غربی اعضای این حزب را در سال ۲۰۰۵ بیش از ۷۰ هزار نفر برآورد کرده بودند. این منابع بستر اجتماعی این حزب را توده عام مردم می‌دانند که نخبگان جامعه در بین آنها جای چندانی ندارند. | ||
با توجه به مرام‌نامه حزب اسلامی، می‌توان موارد زیر را به عنوان مهم‌ترین اهداف این حزب اسلام‌گرای شیعی برشمرد: | با توجه به مرام‌نامه حزب اسلامی، می‌توان موارد زیر را به عنوان مهم‌ترین اهداف این حزب اسلام‌گرای شیعی برشمرد: | ||
- | - تلاش برای تعمیق باور‌های دینی مردم از راه تبلیغات دینی، بزرگداشت مناسبت‌های اسلامی، طرح مساله تقلید و معرفی مراجع تقلید و... | ||
#مقابله با سطحی نگری و انواع خرافات رواج یافته در باور‌های دینی. | #مقابله با سطحی نگری و انواع خرافات رواج یافته در باور‌های دینی. | ||
#تلاش برای آشنا سازی مردم مسلمان با آموزه‌های اسلامی | #تلاش برای آشنا سازی مردم مسلمان با آموزه‌های اسلامی | ||
| خط ۲۳۶: | خط ۲۳۵: | ||
#مقابله با نفوذ دشمنان جهان اسلام | #مقابله با نفوذ دشمنان جهان اسلام | ||
#اعتراض یه سیستم اداری مبتنی بر رشوه و فساد | #اعتراض یه سیستم اداری مبتنی بر رشوه و فساد | ||
#اعتراض به ترویج | #اعتراض به ترویج بی‌بند و باری از سوی رسانه‌های تصویری دولتی و شبه دولتی.<ref>احسان خدادوست، جریان اسلامی آذربایجان، آتش زیر خاکستر، پایگاه تحلیلی-تبینی برهان، ۲۵ خرداد ۱۳۹۱.</ref> | ||
علاوه بر حزب اسلامی آذربایجان، گرایش‌های دین‌مدار به ویژه مطالبه حق آزادی فعالیت‌های دینی در برخی دیگر از احزاب و گروههای سیاسی نیز وجود دارد. حزب سوسیال دموکرات آذربایجان و جبهه خلق آذربایجان (شاخه کلاسیک) در این زمره هستند. | علاوه بر حزب اسلامی آذربایجان، گرایش‌های دین‌مدار به ویژه مطالبه حق آزادی فعالیت‌های دینی در برخی دیگر از احزاب و گروههای سیاسی نیز وجود دارد. حزب سوسیال دموکرات آذربایجان و جبهه خلق آذربایجان (شاخه کلاسیک) در این زمره هستند. | ||
| خط ۲۴۵: | خط ۲۴۴: | ||
حاجی ایلقار، رییس اتحادیه اسلامی حمایت از حقوق بشر و نماینده انجمن بین‌المللی آزادی دینی در آذربایجان است. انجمن یاد شده نهاد غیردولتی مسیحی است که مرکز آن در آمریکا قرار دارد. این روشنفکر مذهبی جوان که گفته می‌شود، به مدت ۸ سال به تحصیل علوم دینی و فلسفه اسلامی در دانشگاههای ایران مشغول بوده، از اندیشه‌های آیت‌الله مرتضی مطهری تأثیر پذیرفته است. | حاجی ایلقار، رییس اتحادیه اسلامی حمایت از حقوق بشر و نماینده انجمن بین‌المللی آزادی دینی در آذربایجان است. انجمن یاد شده نهاد غیردولتی مسیحی است که مرکز آن در آمریکا قرار دارد. این روشنفکر مذهبی جوان که گفته می‌شود، به مدت ۸ سال به تحصیل علوم دینی و فلسفه اسلامی در دانشگاههای ایران مشغول بوده، از اندیشه‌های آیت‌الله مرتضی مطهری تأثیر پذیرفته است. | ||
حاجی ایلقار در کنار توجه به شیوه‌های ملایم مذهبی از منتقدان سرسخت حاکمیت اقتدارگرای علی‌اُف است و به خاطر مخالفت‌های گسترده با دولت در سال ۲۰۰۴ از ادامه امامت جماعت مسجد جمع باکو منع و با محدودیت‌های اساسی در فعالیت‌هایش مواجه شد.<ref>[http://www.shafaqna.com/persian/islam-world/item/8027 | حاجی ایلقار در کنار توجه به شیوه‌های ملایم مذهبی از منتقدان سرسخت حاکمیت اقتدارگرای علی‌اُف است و به خاطر مخالفت‌های گسترده با دولت در سال ۲۰۰۴ از ادامه امامت جماعت مسجد جمع باکو منع و با محدودیت‌های اساسی در فعالیت‌هایش مواجه شد.<ref>[http://www.shafaqna.com/persian/islam-world/item/8027 نگاهی به وضعیت شیعیان جمهوری آذربایجان]</ref> | ||
*'''مرکز پژوهش‌های دینی'''{{سخ}} این مرکز که در سال ۱۹۹۹ تأسیس شد، در پی احیای معارف اسلامی و ارزش‌های شیعی در آذربایجان است. همان‌گونه که در بخش‌های قبلی نیز گفته شد، ریاست این مرکز را روشنفکر دینی جوانی به نام «ائلچین عسگراُف» به‌عهده دارد و حمایت این مرکز از نظام جمهوری اسلامی ایران و برقراری روابط گسترده بین ایران و آذربایجان از محتوای مطالب تهیه شده توسط مرکز، کاملاً آشکار است. این مرکز علاوه بر درج مطالب خبری و تحلیلی در سایت اینترنتی خود مجله قطب را نیز منتشر می‌کند. انتقاد از برخی سیاست‌های دولت در زمینه مسائل دینی و اعتراض شدید به گسترش فعالیت‌های مسیونری مسیحی از رویکردهای مشخص این مرکز تحقیقاتی به‌شمار می‌رود. | *'''مرکز پژوهش‌های دینی'''{{سخ}} این مرکز که در سال ۱۹۹۹ تأسیس شد، در پی احیای معارف اسلامی و ارزش‌های شیعی در آذربایجان است. همان‌گونه که در بخش‌های قبلی نیز گفته شد، ریاست این مرکز را روشنفکر دینی جوانی به نام «ائلچین عسگراُف» به‌عهده دارد و حمایت این مرکز از نظام جمهوری اسلامی ایران و برقراری روابط گسترده بین ایران و آذربایجان از محتوای مطالب تهیه شده توسط مرکز، کاملاً آشکار است. این مرکز علاوه بر درج مطالب خبری و تحلیلی در سایت اینترنتی خود مجله قطب را نیز منتشر می‌کند. انتقاد از برخی سیاست‌های دولت در زمینه مسائل دینی و اعتراض شدید به گسترش فعالیت‌های مسیونری مسیحی از رویکردهای مشخص این مرکز تحقیقاتی به‌شمار می‌رود. | ||
| خط ۲۵۲: | خط ۲۵۱: | ||
مراسم روز عاشورا از قرن‌ها پیش در آذربایجان وجود داشته است و حتی دوران حکومت شوروی نتوانست این مراسم را ریشه‌کن کند.این مراسم دربرگیرنده مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف است که عبارتند از: | مراسم روز عاشورا از قرن‌ها پیش در آذربایجان وجود داشته است و حتی دوران حکومت شوروی نتوانست این مراسم را ریشه‌کن کند.این مراسم دربرگیرنده مجموعه‌ای از نقاط قوت و ضعف است که عبارتند از: | ||
#در حال حاضر همانند دوران کمونیستی هیچ کس در روز عاشورا عروسی برگزار نمی‌کند و هیچ جشن خانوادگی صورت نمی‌گیرد. | #در حال حاضر همانند دوران کمونیستی هیچ کس در روز عاشورا عروسی برگزار نمی‌کند و هیچ جشن خانوادگی صورت نمی‌گیرد. | ||
#اهل سنت نیز در این مراسم شرکت می‌کنند .<ref>گلی | #اهل سنت نیز در این مراسم شرکت می‌کنند.<ref>گلی حسن، ماه محرم در جمهوری آذربایجان، سایت خبری تحلیلی تابناک، ۱۳۸۸</ref> | ||
#در عزاداری‌ها آن گونه که شایسته قیام امام حسین (ع)می باشد، واقعه عاشورا تبیین و تشریح نمی‌گردد که البته این امر به خاطر سال‌ها ممنوعیت دین در این کشور در دوره حکومت شوروی است. | #در عزاداری‌ها آن گونه که شایسته قیام امام حسین(ع)می باشد، واقعه عاشورا تبیین و تشریح نمی‌گردد که البته این امر به خاطر سال‌ها ممنوعیت دین در این کشور در دوره حکومت شوروی است. | ||
# مردم این جمهوری با معارف اصیل شیعی آشنایی ندارند و یک ناظر بیرونی شاهد صحنه‌هایی تعجب آور است؛ مثلا خانم‌های بی‌حجاب با حضور در امامزاده‌ها و تکایا به شیوه خاص خود به امام حسین (ع) و یا حضرت ابوالفضل (ع) ابراز ارادت می‌نمایند. | # مردم این جمهوری با معارف اصیل شیعی آشنایی ندارند و یک ناظر بیرونی شاهد صحنه‌هایی تعجب آور است؛ مثلا خانم‌های بی‌حجاب با حضور در امامزاده‌ها و تکایا به شیوه خاص خود به امام حسین(ع) و یا حضرت ابوالفضل(ع) ابراز ارادت می‌نمایند. | ||
#هنوز بعد از نزدیک به دو قرن که از انفکاک جمهوری آذربایجان از ایران می‌گذرد، سبک عزاداری و نوع اشعار و مرثیه‌هایی که در عزاداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، شباهت‌های زیادی با عزاداری مرسوم در ایران به ویژه مناطق آذری نشین دارد. | #هنوز بعد از نزدیک به دو قرن که از انفکاک جمهوری آذربایجان از ایران می‌گذرد، سبک عزاداری و نوع اشعار و مرثیه‌هایی که در عزاداری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، شباهت‌های زیادی با عزاداری مرسوم در ایران به ویژه مناطق آذری نشین دارد. | ||
#در اوایل استقلال جمهوری آذربایجان مطبوعات این کشور تمایلی چندانی به پوشش مراسم عزاداری حسینی نداشتند، ولی اکنون به دلیل افزایش روز افزون توجه جامعه به این رویدادها و ارزش‌های معنوی، مطالبی را در خصوص قیام امام حسین (ع) درج می‌کنند.<ref>گلی | #در اوایل استقلال جمهوری آذربایجان مطبوعات این کشور تمایلی چندانی به پوشش مراسم عزاداری حسینی نداشتند، ولی اکنون به دلیل افزایش روز افزون توجه جامعه به این رویدادها و ارزش‌های معنوی، مطالبی را در خصوص قیام امام حسین(ع) درج می‌کنند.<ref>گلی حسن، ماه محرم در جمهوری آذربایجان، سایت خبری تحلیلی تابناک، ۱۳۸۸، همچنین مصاحبه با دکتر صمد اف، تجسم ایمان در جمهوری آذربایجان، به نقل از پایگاه خبری بولتن نیوز، در تاریخ ۲۱ تیرماه ۱۳۹۰. و نیز اشرافی مرتضی، گفتگو با علم الدین لطیف اف، طلبه علوم دینی و کارشناسی ارشد حقوق از دانشگاه تهران، از جمهوری آذربایجان، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، مهرماه ۱۳۹۳. </ref> | ||
==روابط شیعیان آذربایجان با ایران== | ==روابط شیعیان آذربایجان با ایران== | ||
در اوضاع کنونی جمهوری اسلامی ایران هم در جایگاه دولت و نظام سیاسی و هم در جایگاه ایدئولوژی یک ملت، اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین حامی تفکر تشیع در جهان اسلام بوده و نظام بین‌الملل و افکار عمومی نیز این واقعیت را پذیرفته است. با وجود این سطح ارتباطات و مناسبات ایران با کشورهای مختلف در موضعگیری آنها نسبت به ایدئولوژی شیعی تأثیرگذار می‌باشد. جمهوری آذربایجان نیز از این قاعده مستثنی نیست. هر چند دو کشور در شرایط کنونی از سطح قابل قبول روابط و مناسبات برخوردارند، ولی پاره‌ای مسائل تنش‌زا بین دو کشور مانع از برخورداری مؤثر شیعیان آذربایجان از حمایتهای ایران گردیده است. برخی از این موانع بدین قرارند: | در اوضاع کنونی جمهوری اسلامی ایران هم در جایگاه دولت و نظام سیاسی و هم در جایگاه ایدئولوژی یک ملت، اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین حامی تفکر تشیع در جهان اسلام بوده و نظام بین‌الملل و افکار عمومی نیز این واقعیت را پذیرفته است. با وجود این سطح ارتباطات و مناسبات ایران با کشورهای مختلف در موضعگیری آنها نسبت به ایدئولوژی شیعی تأثیرگذار می‌باشد. جمهوری آذربایجان نیز از این قاعده مستثنی نیست. هر چند دو کشور در شرایط کنونی از سطح قابل قبول روابط و مناسبات برخوردارند، ولی پاره‌ای مسائل تنش‌زا بین دو کشور مانع از برخورداری مؤثر شیعیان آذربایجان از حمایتهای ایران گردیده است. برخی از این موانع بدین قرارند: | ||
| خط ۲۶۵: | خط ۲۶۳: | ||
# انجام تبلیغات منفی بسیار گسترده علیه دولت‌گرایی دینی و مبتنی بر مذهب شیعه در ایران که نخبگان جامعه آذربایجان را نسبت به مدل ایدئولوژی و نظام سیاسی ایران بدبین ساخته و آنها را از قدرت‌گیری شیعه و احتمال شکل‌گیری دولتی دینی بیمناک نموده است؛ | # انجام تبلیغات منفی بسیار گسترده علیه دولت‌گرایی دینی و مبتنی بر مذهب شیعه در ایران که نخبگان جامعه آذربایجان را نسبت به مدل ایدئولوژی و نظام سیاسی ایران بدبین ساخته و آنها را از قدرت‌گیری شیعه و احتمال شکل‌گیری دولتی دینی بیمناک نموده است؛ | ||
# اختلاف‌نظر دولت ایران و آذربایجان پیرامون برخی مسائل سیاست خارجی و سیاست‌های منطقه‌ای نظیر رژیم حقوقی دریای خزر و روابط آذربایجان با آمریکا و اسرائیل؛ | # اختلاف‌نظر دولت ایران و آذربایجان پیرامون برخی مسائل سیاست خارجی و سیاست‌های منطقه‌ای نظیر رژیم حقوقی دریای خزر و روابط آذربایجان با آمریکا و اسرائیل؛ | ||
# انتقاد برخی محافل باکو از آنچه که آن را عدم احقاق حقوق مدنی و فرهنگی آذری‌های ایران می‌نامند که البته در این خصوص دولت باکو نقش چندانی ندارد و این دیدگاه اغلب از سوی برخی احزاب و گروه‌ها مطرح می‌شود.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3201A10813.html تشیع در جمهوری آذربایجان] </ref> | # انتقاد برخی محافل باکو از آنچه که آن را عدم احقاق حقوق مدنی و فرهنگی آذری‌های ایران می‌نامند که البته در این خصوص دولت باکو نقش چندانی ندارد و این دیدگاه اغلب از سوی برخی احزاب و گروه‌ها مطرح می‌شود.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3201A10813.html تشیع در جمهوری آذربایجان]</ref> | ||
==پانویس== | |||
{{پانویس۲}} | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
{{ستون-شروع}} | {{ستون-شروع}} | ||
* [http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3198A5151.html آمار شیعیان آذربایجان ] | * [http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3198A5151.html آمار شیعیان آذربایجان] | ||
* [http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3201A10836.html سرنوشت مذهب شیعه در آذربایجان بعد از فروپاشی شوروی ] | * [http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3201A10836.html سرنوشت مذهب شیعه در آذربایجان بعد از فروپاشی شوروی] | ||
* [http://www.shia-news.com/fa/news/17309 | * [http://www.shia-news.com/fa/news/17309 نامه آیت الله العظمی صافی گلپایگانی به رئیس جمهور آذربایجان] | ||
* [http://www.abna24.com/persian/service/europe/archive/2014/11/17/651903/story.html وهابی‌های جمهوری آذربایجان آماده جنگ می‌شوند ] | * [http://www.abna24.com/persian/service/europe/archive/2014/11/17/651903/story.html وهابی‌های جمهوری آذربایجان آماده جنگ می‌شوند] | ||
* [http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3199A92534.html خبرگزاری بیداری اسلامی جمهوری آذربایجان راه اندازی شد ] | * [http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,3199A92534.html خبرگزاری بیداری اسلامی جمهوری آذربایجان راه اندازی شد] | ||
* [http://www.abna24.com/persian/service/europe/archive/2014/10/23/646216/story.html حرم حضرت رحیمه(س) در جمهوری آذربایجان + تصاویر ] | * [http://www.abna24.com/persian/service/europe/archive/2014/10/23/646216/story.html حرم حضرت رحیمه(س) در جمهوری آذربایجان + تصاویر] | ||
* [http://www.islamtimes.org/vdcjhxe8huqevaz.fsfu.html پایگاه اینترنتی اسلام تایمز] | * [http://www.islamtimes.org/vdcjhxe8huqevaz.fsfu.html پایگاه اینترنتی اسلام تایمز] | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{اروپا}} | {{اروپا}} | ||
{{قفقاز}} | {{قفقاز}} | ||