Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
این مدرسه امروزه با نام جهانگیرخان شناخته شده و در کاشیکاری جدید در سال ۱۳۸۳ش، نام جهانگیرخان بر سر در ورودی مدرسه نگاشته شده است. | این مدرسه امروزه با نام جهانگیرخان شناخته شده و در کاشیکاری جدید در سال ۱۳۸۳ش، نام جهانگیرخان بر سر در ورودی مدرسه نگاشته شده است. | ||
[[پرونده:حیاط مدرسه جهانگیرخان.jpg|180px|بندانگشتی|نمایی از حیاط مدرسه]] | [[پرونده:حیاط مدرسه جهانگیرخان.jpg|180px|بندانگشتی|نمایی از حیاط مدرسه]] | ||
== تاریخچه بنا == | == تاریخچه بنا == | ||
فیض قمی در [[گنجینه آثار قم]]، بنای مدرسه را همدوره بنای مسجد جامع و در اواسط قرن هشتم دانسته است.<ref>گنجینه آثار قم، ص۴۶۰ – ۴۸۵.</ref> همچنین [[محمدحسین ناصر الشریعة]] در [[تاریخ قم]]، بنای مدرسه را قبل از دوره صفوی میداند.<ref>تاریخ قم، ص۲۴۶.</ref> و [[حسین مدرسی طباطبایی]]، معتقد است بنای مدرسه متعلق به قرن یازده و دوره صفوی است.<ref>تربت پاکان، ج ۲، ص۱۲۱.</ref> | فیض قمی در [[گنجینه آثار قم]]، بنای مدرسه را همدوره بنای مسجد جامع و در اواسط قرن هشتم دانسته است.<ref>گنجینه آثار قم، ص۴۶۰ – ۴۸۵.</ref> همچنین [[محمدحسین ناصر الشریعة]] در [[تاریخ قم]]، بنای مدرسه را قبل از دوره صفوی میداند.<ref>تاریخ قم، ص۲۴۶.</ref> و [[حسین مدرسی طباطبایی]]، معتقد است بنای مدرسه متعلق به قرن یازده و دوره صفوی است.<ref>تربت پاکان، ج ۲، ص۱۲۱.</ref> | ||
میرزا عباس فیض قمی معتقد است این مدرسه یک بار در زمان صفوی از سوی عالم این عصر میرزا جهانگیر خان مدرّس مدرسه شاه اصفهان تعمیر شد و دارای کتابدار و کتابخانه گردید.<ref>گنجینه آثار قم، ص۴۶۰.</ref> | میرزا عباس فیض قمی معتقد است این مدرسه یک بار در زمان صفوی از سوی عالم این عصر میرزا جهانگیر خان مدرّس مدرسه شاه اصفهان تعمیر شد و دارای کتابدار و کتابخانه گردید.<ref>فیض، گنجینه آثار قم، ص۴۶۰.</ref> | ||
مدرسه، در دوره صفوی و [[قاجار]] معمور و آباد بوده است. سید علی بن محمد باقر موسوی خوانساری رساله «مشکاة الصواب فی شرح خلاصة الحساب» خود را به خواهش بعضی دوستان از طلاب، در شب پنجشنبه دهم [[ربیع الاول]] سال ۱۲۲۱ ق، در مدرسه جانی خان قم به پایان برده است و این مطلب، دایر بودن مدرسه را در تاریخ مذکور میرساند.<ref>فهرست الهیات، ج ۱، ص۳۹۸.</ref> | مدرسه، در دوره صفوی و [[قاجار]] معمور و آباد بوده است. سید علی بن محمد باقر موسوی خوانساری رساله «مشکاة الصواب فی شرح خلاصة الحساب» خود را به خواهش بعضی دوستان از طلاب، در شب پنجشنبه دهم [[ربیع الاول]] سال ۱۲۲۱ ق، در مدرسه جانی خان قم به پایان برده است و این مطلب، دایر بودن مدرسه را در تاریخ مذکور میرساند.<ref>فهرست الهیات، ج ۱، ص۳۹۸.</ref> | ||
ولی در نیمه دوم قرن سیزدهم و در حدود سال ۱۲۷۷ ق، چون مدرسه رو به خرابی نهاده بود، «میرزا نصراللَّه مستوفی گرکانی» به تجدید بنای مدرسه همت نمود و آن را به مدرسه ناصری موسوم ساخت. در وقفنامهای که فرزندان گرکانی تهیه کردهاند، تصریح شده که مدرسه را بنا نمود و از این تعبیر معلوم میشود که بنای قبلی، تخریب شده بوده است.<ref>تاریخ قم، ص۲۴۶.</ref> | ولی در نیمه دوم قرن سیزدهم و در حدود سال ۱۲۷۷ ق، چون مدرسه رو به خرابی نهاده بود، «میرزا نصراللَّه مستوفی گرکانی» به تجدید بنای مدرسه همت نمود و آن را به مدرسه ناصری موسوم ساخت. در وقفنامهای که فرزندان گرکانی تهیه کردهاند، تصریح شده که مدرسه را بنا نمود و از این تعبیر معلوم میشود که بنای قبلی، تخریب شده بوده است.<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۲۴۶.</ref> | ||
==بانی مدرسه== | ==بانی مدرسه== | ||
از بانی مدرسه چندان اطلاع دقیقی در دست نیست و نظرات مختلفی در این باره نقل شده است. فیض قمی معتقد است، بانی مدرسه و مسجد یکی است و او سلطان جانی خان،<ref group="یادداشت">ظاهراً جانیخان، از امرا و وزرای ایلخانی است و بعد از مرگ ابو سعید الجایتو خان در سال ۷۳۶ ق، با ملک اشرف، برادر شیخ حسنِ بزرگِ چوپانی که سر به ظلم و طغیان برداشته بود، درگیر شد و او را شکست داد. خزینه بزرگی در تحت قدرت اشرف بود که وقت تسلیم به جانیخان گفت، قصد داشتم در قم مسجدی بنا کنم که فقه کلیه مذاهب را در آن تدریس کنند. چنان که فیض استظهار داشته، جانیخان بعد از مرگ اشرف، مبلغ هنگفتی در اختیار امناء خود قرار داد و بنای مسجد بزرگ جانیخان در قم گذاشته شد و در کنار این مسجد، مدرسه جانی خان هم برپا گردید.(رجوع کنید به: گنجینه آثار قم، فیض، ص۴۶۰ – ۴۸۵)</ref> پادشاه تاتار ترکستان است.<ref> | از بانی مدرسه چندان اطلاع دقیقی در دست نیست و نظرات مختلفی در این باره نقل شده است. فیض قمی معتقد است، بانی مدرسه و مسجد یکی است و او سلطان جانی خان،<ref group="یادداشت">ظاهراً جانیخان، از امرا و وزرای ایلخانی است و بعد از مرگ ابو سعید الجایتو خان در سال ۷۳۶ ق، با ملک اشرف، برادر شیخ حسنِ بزرگِ چوپانی که سر به ظلم و طغیان برداشته بود، درگیر شد و او را شکست داد. خزینه بزرگی در تحت قدرت اشرف بود که وقت تسلیم به جانیخان گفت، قصد داشتم در قم مسجدی بنا کنم که فقه کلیه مذاهب را در آن تدریس کنند. چنان که فیض استظهار داشته، جانیخان بعد از مرگ اشرف، مبلغ هنگفتی در اختیار امناء خود قرار داد و بنای مسجد بزرگ جانیخان در قم گذاشته شد و در کنار این مسجد، مدرسه جانی خان هم برپا گردید.(رجوع کنید به: گنجینه آثار قم، فیض، ص۴۶۰ – ۴۸۵)</ref> پادشاه تاتار ترکستان است.<ref>فیض،گنجینه آثار قم، ص۴۶۰ - ۴۸۵.</ref> <ref>فیض،گنجنامه، ج ۵، ص۱۶۰.</ref> | ||
حسین مدرسی طباطبایی ضمن نقد این دیدگاه معتقد است مدرسه جانی خان از آثار جانی خانِ شاملو، از امرای شاه صفی و شاه عباس ثانی است. طایفه شاملو، در قم خدماتی کردهاند که بنای مدرسه مؤمنیه از آن جمله است و از این رو احتمال میرود بنای مدرسه جانی خانِ قم مربوط و منسوب به جانی خان شاملو باشد.<ref>حسین مدرسی طباطبایی، «مدارس قدیم قم».</ref> | حسین مدرسی طباطبایی ضمن نقد این دیدگاه معتقد است مدرسه جانی خان از آثار جانی خانِ شاملو، از امرای شاه صفی و شاه عباس ثانی است. طایفه شاملو، در قم خدماتی کردهاند که بنای مدرسه مؤمنیه از آن جمله است و از این رو احتمال میرود بنای مدرسه جانی خانِ قم مربوط و منسوب به جانی خان شاملو باشد.<ref>حسین مدرسی طباطبایی، «مدارس قدیم قم».</ref> | ||
خط ۵۰: | خط ۴۹: | ||
*['''پنجم'''] و دیگر زیادتر از دو نفر در هر حجره جایز نیست منزل کند اما از برای مباحثه در روز هر قدر کم و زیاد از خارج بیایند جایز است. | *['''پنجم'''] و دیگر زیادتر از دو نفر در هر حجره جایز نیست منزل کند اما از برای مباحثه در روز هر قدر کم و زیاد از خارج بیایند جایز است. | ||
[[پرونده:کتیبه سنگی سر در ورودی مدرسه.jpg|150px|بندانگشتی|کتیبه سنگی سر در ورودی مدرسه]] | [[پرونده:کتیبه سنگی سر در ورودی مدرسه.jpg|150px|بندانگشتی|کتیبه سنگی سر در ورودی مدرسه]] | ||
==بازسازی و تعمیرات == | ==بازسازی و تعمیرات == | ||
این مدرسه بارها تعمیرات اساسی شده، بنا بر آنچه در وقفنامه آمده، مدرسه قبلی به کلی از بین رفته و در نتیجه عمارت امروزین مدرسه، بنای به جای مانده از حدود سال ۱۲۸۷ق بوده، چرا که تاریخ وقفنامه سال ۱۳۱۷ق است. | این مدرسه بارها تعمیرات اساسی شده، بنا بر آنچه در وقفنامه آمده، مدرسه قبلی به کلی از بین رفته و در نتیجه عمارت امروزین مدرسه، بنای به جای مانده از حدود سال ۱۲۸۷ق بوده، چرا که تاریخ وقفنامه سال ۱۳۱۷ق است. | ||
مدرسه از سال تجدید بنا در دوره قاجار و بعد در دوره [[پهلوی اول]] دایر بود و در زمان [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] مؤسس [[حوزه قم]] نیز در این مدرسه درس برقرار بوده است و برخی از مدرسان و اساتید همچون میرزا محمدعلی ادیب تهرانی، سدهی اصفهانی و شیخ ابوالحسن فقیهی پایین شهری در این مدرسه تدریس داشتهاند.<ref>گنجینه دانشمندان، ج ۲، ص۳۴۴.</ref> <ref>«گفتگو با استاد علی اصغر فقیهی»، کوثر،ش ۱۶، تیر ۱۳۷۷.</ref> و بنابر نقل زریاب خویی، [[امام خمینی]] نیز در این مدرسه سکونت داشته است. | مدرسه از سال تجدید بنا در دوره قاجار و بعد در دوره [[پهلوی اول]] دایر بود و در زمان [[شیخ عبدالکریم حائری یزدی]] مؤسس [[حوزه قم]] نیز در این مدرسه درس برقرار بوده است و برخی از مدرسان و اساتید همچون میرزا محمدعلی ادیب تهرانی، سدهی اصفهانی و شیخ ابوالحسن فقیهی پایین شهری در این مدرسه تدریس داشتهاند.<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ج ۲، ص۳۴۴.</ref> <ref>«گفتگو با استاد علی اصغر فقیهی»، کوثر،ش ۱۶، تیر ۱۳۷۷.</ref> و بنابر نقل زریاب خویی، [[امام خمینی]] نیز در این مدرسه سکونت داشته است. | ||
یکی دیگر از بازسازیها، در زمان [[آیت الله بروجردی]] واقع شد به گونهای که زیر حجرهها خالی گردید تا از رطوبت ایمن باشد. کتیبه سنگی که در سر در ورودی مدرسه نصب شده است اشاره به تعمیرات سال ۱۳۷۳ ق، دارد.<ref>تاریخ قم، ص۴۳۲.</ref> بعد از این تعمیرات، آیت اللَّه [[سید حسین بدلا|سید حسین بُدلا]] از طرف آیت اللَّه بروجردی مسئولیت و مدیریت مدرسه را عهدهدار شد. | یکی دیگر از بازسازیها، در زمان [[آیت الله بروجردی]] واقع شد به گونهای که زیر حجرهها خالی گردید تا از رطوبت ایمن باشد. کتیبه سنگی که در سر در ورودی مدرسه نصب شده است اشاره به تعمیرات سال ۱۳۷۳ ق، دارد.<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۴۳۲.</ref> بعد از این تعمیرات، آیت اللَّه [[سید حسین بدلا|سید حسین بُدلا]] از طرف آیت اللَّه بروجردی مسئولیت و مدیریت مدرسه را عهدهدار شد. | ||
در سالهای اخیر نیز مدرسه مجدداً تعمیرات اساسی شده است. بخش عمده این تعمیرات توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان قم و با هزینه موقوفات گسترده مدرسه انجام شده است. در طبقه فوقانی، حدود ده حجره اضافه شده و دو باب مغازه و حمام مجاور مدرسه خریداری شده و داخل مدرسه گردیده و چندین سالن و مدرَس، به صحن مدرسه اضافه شده است. | در سالهای اخیر نیز مدرسه مجدداً تعمیرات اساسی شده است. بخش عمده این تعمیرات توسط اداره اوقاف و امور خیریه استان قم و با هزینه موقوفات گسترده مدرسه انجام شده است. در طبقه فوقانی، حدود ده حجره اضافه شده و دو باب مغازه و حمام مجاور مدرسه خریداری شده و داخل مدرسه گردیده و چندین سالن و مدرَس، به صحن مدرسه اضافه شده است. | ||
==پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون == | ||
*[http://mjqom.ir/ سایت مدرسه جهانگیرخان] | *[http://mjqom.ir/ سایت مدرسه جهانگیرخان] |