آیه امانت: تفاوت میان نسخهها
جز
اصلاح فاصلهٔ مجازی
جز (اصلاح فاصلهٔ مجازی) |
|||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
==منظور از عرضه بر آسمانها و زمین== | ==منظور از عرضه بر آسمانها و زمین== | ||
در پاسخ به این که منظور از عرضه بر آسمانها و زمین و کوهها چه بوده، اقوال متفاوتی از سوی مفسّران مطرح | در پاسخ به این که منظور از عرضه بر آسمانها و زمین و کوهها چه بوده، اقوال متفاوتی از سوی مفسّران مطرح شدهاست:<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5166/Pattern,%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA حمید نوروزی، «تفسیر آیه امانت»]</ref> | ||
# عرضه به معنای مجازی آن میباشد و آیه تنها یک تمثیل و فرض و به نوعی بیان حال است.<ref>امین الاسلام الطبرسی، مجمع البیان، ترجمه احمد بهشتی و دیگران، تهران، فراهانی، ۱۳۶۰، ج۲۰، ص۱۸۹/ص۱۹۰</ref> | # عرضه به معنای مجازی آن میباشد و آیه تنها یک تمثیل و فرض و به نوعی بیان حال است.<ref>امین الاسلام الطبرسی، مجمع البیان، ترجمه احمد بهشتی و دیگران، تهران، فراهانی، ۱۳۶۰، ج۲۰، ص۱۸۹/ص۱۹۰</ref> | ||
# عرضه، نوعی مقایسه بین آسمانها و زمین با امانت بوده و منظور آیه این است که در این سنجش و سبک و سنگین کردن، معلوم میشود که امانت، سنگینتر از آسمانها و زمین و کوه هاست و اینها توان حمل آن را ندارند.<ref>ابراهیم عاملی، تفسیرالعاملی، مشهد، ۱۳۶۳، ج۷، ص۱۹۸</ref> | # عرضه، نوعی مقایسه بین آسمانها و زمین با امانت بوده و منظور آیه این است که در این سنجش و سبک و سنگین کردن، معلوم میشود که امانت، سنگینتر از آسمانها و زمین و کوه هاست و اینها توان حمل آن را ندارند.<ref>ابراهیم عاملی، تفسیرالعاملی، مشهد، ۱۳۶۳، ج۷، ص۱۹۸</ref> | ||
خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
# بیشتر مفسّرانی که دارای ذوق و مشرب عرفانی هستند معتقدند عرضه به معنای حقیقی آن مراد است و چون در دیدگاه قرآن همه هستی دارای شعور است، معنای ظاهر آیه که سخن گفتن موجودات عالم با زبانی متناسب با آنها است هیچ بُعدی ندارد.<ref> محی الدین عربی، فتوحات المکیه، بیروت، دارصادر، ج۲، ص۷۷</ref> قرآن کریم همه موجودات را دارای حیات و شعور معرفی میکند. سخن گفتن خداوند با آسمان و زمین و اباء و ترسیدن آنها از حمل امانت در این آیه نیز دلیلی بر شعور موجودات عالم بوده و تأییدی برای قول اخیر است.<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5166/Pattern,%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA حمید نوروزی، «تفسیر آیه امانت»]</ref> | # بیشتر مفسّرانی که دارای ذوق و مشرب عرفانی هستند معتقدند عرضه به معنای حقیقی آن مراد است و چون در دیدگاه قرآن همه هستی دارای شعور است، معنای ظاهر آیه که سخن گفتن موجودات عالم با زبانی متناسب با آنها است هیچ بُعدی ندارد.<ref> محی الدین عربی، فتوحات المکیه، بیروت، دارصادر، ج۲، ص۷۷</ref> قرآن کریم همه موجودات را دارای حیات و شعور معرفی میکند. سخن گفتن خداوند با آسمان و زمین و اباء و ترسیدن آنها از حمل امانت در این آیه نیز دلیلی بر شعور موجودات عالم بوده و تأییدی برای قول اخیر است.<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5166/Pattern,%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA حمید نوروزی، «تفسیر آیه امانت»]</ref> | ||
از ظاهر آیه استفاده میشود که آسمان و زمین به خاطر نوعی هراس، از پذیرفتن امانت سرباز زدند. در برخی [[روایات]] | از ظاهر آیه استفاده میشود که آسمان و زمین به خاطر نوعی هراس، از پذیرفتن امانت سرباز زدند. در برخی [[روایات]] آمدهاست هنگامی که امانت بر آنها عرضه شد گفتند: پروردگارا، امانت را بدون [[ثواب]] و عقاب حمل میکنیم، اما در مقابل ثواب و عقاب حمل نمیکنیم. در [[نهج البلاغه]] آمدهاست که آنها امانت را نپذیرفتند و آن چه را موجود ناتوانتری، یعنی انسان به آن جاهل بود درک کردند چون از عقوبت آن ترسیدند(اما انسان پذیرفت) چرا که انسان ظلوم و جهول بود.<ref>نهج البلاغه صبحی صالح، خطبه۱۹۹. مکارم شیرزای، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ج۱، ص۴۹۵.</ref> | ||
==مدح یا ذم؟== | ==مدح یا ذم؟== | ||
در اینکه آیه درصدد مدح انسان است یا ذم او، سه دیدگاه متفاوت وجود دارند:<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5166/Pattern,%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA حمید نوروزی، «تفسیر آیه امانت»]</ref> | در اینکه آیه درصدد مدح انسان است یا ذم او، سه دیدگاه متفاوت وجود دارند:<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5166/Pattern,%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AA حمید نوروزی، «تفسیر آیه امانت»]</ref> | ||
# بیشتر مفسران معتقدند آیه در بیان مدح گروهی از انسانها و ذمّ گروهی دیگر است. انسان حامل امانت گاهی امین است و گاهی ظلوم و جهول و خائن. در اینجا نیز انسان حامل امانت خدا و ممدوح است، مگر انسانهای ظلوم و جهول. مؤید این قول آیه بعدی است که هدف از عرضه امانت را جدا شدن انسان مؤمن از منافق و مشرک میداند.{{یادداشت|{{عربی|لِّیعَذِّبَ | # بیشتر مفسران معتقدند آیه در بیان مدح گروهی از انسانها و ذمّ گروهی دیگر است. انسان حامل امانت گاهی امین است و گاهی ظلوم و جهول و خائن. در اینجا نیز انسان حامل امانت خدا و ممدوح است، مگر انسانهای ظلوم و جهول. مؤید این قول آیه بعدی است که هدف از عرضه امانت را جدا شدن انسان مؤمن از منافق و مشرک میداند.{{یادداشت|{{عربی|لِّیعَذِّبَ اللهُ الْمُنَافِقِینَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِکینَ وَالْمُشْرِکاتِ وَیتُوبَ اللهُ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ ۗوَکانَ اللهُ غَفُورًا رَّحِیمًا|هدف این بود که خداوند مردان و زنان منافق و مردان و زنان مشرک را (از مؤمنان جدا سازد و آنان را) عذاب کند، و خدا رحمت خود را بر مردان و زنان باایمان بفرستد؛ خداوند همواره آمرزنده و رحیم است! }} سوره احزاب، آیه ۷۳}} | ||
# در دیدگاه برخی مفسّران آیه درصدد مدح انسان و بیان عظمت و کرامت اوست و به ویژگی ممتاز وی بر سایر موجودات اشاره میکند. در این دیدگاه، حتی ظلوم و جهول هم مدح انسان است. انسان ظلوم است، چرا که همه حدود و تقیدات را پاره میکند و به مقام اطلاق میرسد، و جهول است، چرا که از هرچه غیر خداست غافل میباشد و به مقام فنا | # در دیدگاه برخی مفسّران آیه درصدد مدح انسان و بیان عظمت و کرامت اوست و به ویژگی ممتاز وی بر سایر موجودات اشاره میکند. در این دیدگاه، حتی ظلوم و جهول هم مدح انسان است. انسان ظلوم است، چرا که همه حدود و تقیدات را پاره میکند و به مقام اطلاق میرسد، و جهول است، چرا که از هرچه غیر خداست غافل میباشد و به مقام فنا رسیدهاست.<ref>سلطان علیشاه، بیان السعادة فی مقامات العبادة، چ دوم، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۴۴، ج۳، ص۲۵۷</ref> | ||
# برخی از مفسّران نیز آیه را به طور کلی در ذمّ انسان میدانند و هدف آن را بیان جرأت او بر گناه و نفاق و شرک به عنوان خصوصیت منحصر به فرد او میشمارند. این مفسّران حمل امانت را به معنای خیانت و تضییع میدانند.<ref>امین الدین ابوعلی طبرسی، جوامع الجامع، ج۳، ص۳۳۶</ref> | # برخی از مفسّران نیز آیه را به طور کلی در ذمّ انسان میدانند و هدف آن را بیان جرأت او بر گناه و نفاق و شرک به عنوان خصوصیت منحصر به فرد او میشمارند. این مفسّران حمل امانت را به معنای خیانت و تضییع میدانند.<ref>امین الدین ابوعلی طبرسی، جوامع الجامع، ج۳، ص۳۳۶</ref> | ||
خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
| بار غم او عرض به هر کس که نمودم| عاجز شد و این قرعه به نامم زسر افتاد}} | | بار غم او عرض به هر کس که نمودم| عاجز شد و این قرعه به نامم زسر افتاد}} | ||
[[مولانا]] نیز در یکی از غزلهای خود چنین میگوید:<ref>مولانا، | [[مولانا]] نیز در یکی از غزلهای خود چنین میگوید:<ref>مولانا، جلال الدین، کلیات شمس، ۱۳۵۵ش، غزل شماره ۲۶۷۴</ref> | ||
{{شعر۲|عرض=۷۰ | {{شعر۲|عرض=۷۰ | ||
| نپذیرفت آسمان بار امانت| که عاشق بود و ترسید از خطایی}} | | نپذیرفت آسمان بار امانت| که عاشق بود و ترسید از خطایی}} | ||
خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
* مولوی، مثنوی معنوی، به کوشش نیکلسن، تهران، ۱۳۶۳ش | * مولوی، مثنوی معنوی، به کوشش نیکلسن، تهران، ۱۳۶۳ش | ||
* میبدی، احمد، کشف الاسرار، تهران، ۱۳۵۷ش | * میبدی، احمد، کشف الاسرار، تهران، ۱۳۵۷ش | ||
* نسفی، عزیزالدین، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، ۱۴۰۳ق. نجیب | * نسفی، عزیزالدین، الانسان الکامل، به کوشش ماریژان موله، تهران، ۱۴۰۳ق. نجیب مایل هروی | ||
* ابراهیم عاملی، تفسیرالعاملی، مشهد، ۱۳۶۳ | * ابراهیم عاملی، تفسیرالعاملی، مشهد، ۱۳۶۳ | ||
* احمد میبدی، کشف الاسرار، ج۸، ص۹۵ | * احمد میبدی، کشف الاسرار، ج۸، ص۹۵ |