مبطلات روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''مُبطِلات روزه''' یا '''مُفْطِرات''' کارهایی که [[روزه]] را باطل می‌کنند. این کارها عبارت‌اند از: خوردن و آشامیدن، [[آمیزش جنسی|رابطه جنسی]]، [[استمنا]]،  [[قی‌کردن]] (استفراغ)، [[ارتماس|فرو بردن تمام سر]] در زیر آب، رساندن غبار غليظ به حلق، [[اماله|اِماله]] (تنقیه) با مایعات، باقی ماندن بر [[جنابت]]، [[حیض]] و [[نفاس|نِفاس]]  تا [[طلوع فجر|اذان صبح]]، [[دروغ|دروغی]] را به [[خدا]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] و [[امامان شیعه|امامان]] نسبت دادن.<br>

# باقی‌ماندن بر [[جنابت]] و [[حیض]] و [[نفاس]] تا اذان صبح. کسی که جنب شده یا از حیض و نفاس پاک شده باید قبل از اذان صبح [[غسل]] کند و اگر تا اذان صبح غسل نکند روزه آن روزش باطل است.

[[مسافر|مسافرت‌رفتن]] در حال روزه حرام نیست،<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref> ولی اگر مسافر تا قبل از ظهر به [[وطن]] یا جایی که قصد دارد ده روز بماند، نرسد روزه‌اش باطل می‌شود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل سیزده‌مرجع، ۱۴۲۴ق، ج ۱،ص ۹۵۴،م ۱۷۲۲و۱۷۲۳.</ref>

به‌فتوای بیشتر [[فقیه|فقیهان]] شیعه، اگر روزه‌دار دچار تشنگی شدیدِ غیرقابل تحمل شود، می‌تواند به قدر ضرورت و رفع تشنگی، آب بنوشد.<ref>حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۲۴؛ آملی، مصباح‌الهدی، ۱۳۸۰ق، ج۸، ص۱۴۰، خمینی، استفتائات، دفتر نشر اسلامی، ج۱، ص۳۲۱.</ref> درباره وظیفه روزه‌دار پس از نوشیدن آب، دو فتوا وجود دارد: برخی می‌گویند گرچه نوشیدن آب جایز دانسته‌اند، روزه باطل می‌شود و با این حال روزه‌دار باید تا هنگام مغرب از مفطرات روزه دوری کند و قضای آن روز را نیز بگیرد.<ref>نگاه کنید به آملی، مصباح‌الهدی، ۱۳۸۰ق، ج۸، ص۱۴۰؛ حکیم، مستمسک العروة الوثقی، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۲۴؛ سبزواری، مهذب الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۱۰، ص۱۳۲.</ref> در مقابل، گروهی دیگر از فقیهان، با وجود نوشیدن آب، روزه را صحیح می‌دانند و در نتیجه می‌گویند نیازی به قضای آن نیست.<ref>نگاه کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۷۶؛ حلی، منتهی‌المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۹، ص۱۳۹؛ شیخ بهایی، التعلیقة علی الرسالة الصومیه، ۱۴۲۷ق، ص۴۹-۵۰؛ اردبیلی، مجمع‌الفائده، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۳۲۵-۳۲۶؛ حکیم، مصباح‌المنهاج، ۱۴۲۵ق، ص۱۶۱؛ سبحانی، رساله توضیح‌المسائل، مؤسسه امام صادق، مسئله ۱۲۵۶.</ref>

[[فقیه|فقیهان]] [[استمناء]] (خارج کردن عمدی منی) را نیز از مبطلات روزه می‌دانند؛<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۶.</ref> البته به‌فتوای آنان، اگر کسی قصد انزال (خروج منی) نداشته باشد، اما رفتارش به انزال منجر شود، روزه‌اش صحیح است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۸.</ref>

 

به [[فتوا|فتوای]] تعداد زیادی از فقیهان، رساندن غبار غلیظ و دود به حلق، روزه را باطل می‌کند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۳-۵۵۴.</ref> بر همین اساس کشیدن سیگار و قلیان و مانند آن‌ها را نیز جزو مبطلات دانسته‌اند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۴.</ref>البته برخی از فقیهان رساندن غبار به حلق را در شمار مبطلات روزه ذکر نکرده‌اند،<ref>برای نمونه نگاه کنید به:‌ نگاه کنید به:‌ شبیری، رساله توضیح المسائل، ۱۴۳۰ق، ص۳۲۹، مسئله ۱۵۸۱.</ref> با این حال معتقدند بنا بر [[احتیاط مستحب]] غبار و دخانیات روزه را باطل می‌کند<ref>نگاه کنید به:‌ شبیری، رساله توضیح المسائل، ۱۴۳۰ق، ص۳۳۴، مسئله ۱۶۱۲ و ۱۶۱۴.</ref>

همچنین برخی از مراجع تقلید با آنکه رساندن غبار غلیظ به حلق را از مبطلات روزه دانسته<ref>فاضل لنکرانی، توضیح المسائل، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۱۱، مسئله ۱۶۷۲.</ref> اما گفته‌اند که روزه‌دار بنا بر احتیاط واجب از رساندن دود سیگار و تنباکو به حلق خودداری کند.<ref>فاضل لنکرانی، توضیح المسائل ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۱۱، مسئله ۱۶۷۳.</ref>

دروغ‌گفتن و دیگر گناهان مثل گوش‌دادن به [[غنا]]، نگاه حرام و [[حسد]] گرچه حرام‌اند، روزه را باطل نمی‌کنند؛<ref>ابن‌ادریس، سرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۷۳-۳۷۴. </ref> هرچند گناهشان در [[ماه رمضان]] بیشتر است.<ref>کاشف‌الغطاء، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۹.</ref> به‌فتوای فقیهان تنها دروغ‌بستن به خدا، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] و [[امامان شیعه]] روزه را باطل می‌کند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۹.</ref> برخی فقیهان دروغ‌بستن به [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] و سایر پیامبران و جانشینان آن‌ها را نیز جزو مبطلات شمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۰.</ref> در این میان [[محمدحسین کاشف‌الغطاء]] دروغ بستن به خدا و پیامبر و امامان را باعث باطل‌شدن روزه نمی‌داند. او معتقد است این کار جزو [[گناهان کبیره]] است و همچون سایر گناهان، در [[ماه رمضان]] حرمتش تشدید می‌شود.<ref> کاشف‌الغطاء، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۹.</ref>

 

برخی از فقیهان، اِرتِماس، به‌معنی بردن تمام سر زیر آب، را از عوامل باطل‌کننده روزه دانسته‌اند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۵.</ref> بنا بر این فتوا، [[غسل ارتماسی]] در حال روزه [[ماه رمضان]] صحیح نیست و باعث بطلان روزه هم می‌شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۹، مسئله ۴۳.</ref> به‌فتوای این گروه از فقیهان، اگر بخشی از سر بیرون آب باشد، روزه صحیح است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۶، مسئله ۳۳.</ref>