پرش به محتوا

مبطلات روزه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
اصلاح شناسه و خلاصه‌ و مستند سازی بخش معرفی
جز (اصلاح شناسه و خلاصه‌ و مستند سازی بخش معرفی)
خط ۱: خط ۱:
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{احکام}}
{{احکام}}
'''مُبطِلات روزه''' یا '''مُفْطِرات''' رفتارهایی که [[روزه]] را باطل می‌کنند. انجام‌دادن بیشتر مبطلات، از جمله خوردن و آشامیدن، [[آمیزش جنسی|رابطه جنسی]]، [[استمنا]] و [[قی‌کردن]]، در روزه [[واجب]]، [[حرام]] است؛ اما برخی را می‌توان انجام داد، هرچند موجب باطل‌شدن روزه می‌شوند؛ مانند مسافرت پیش از [[اذان]] ظهر.
'''مُبطِلات روزه''' یا '''مُفْطِرات''' کارهایی که [[روزه]] را باطل می‌کنند. این کارها عبارت‌اند از: خوردن و آشامیدن، [[آمیزش جنسی|رابطه جنسی]]، [[استمنا]]،  [[قی‌کردن]] (استفراغ)، [[ارتماس|فرو بردن تمام سر]] در زیر آب، رساندن غبار غليظ به حلق، [[اماله|اِماله]] (تنقیه) با مایعات، ، [[غسل|غسل نکردن]] تا [[طلوع فجر|اذان صبح]] برای فرد [[جنابت|جُنب]]، [[حیض|حائض]] و [[نفاس|نفساء]]، [[دروغ|دروغی]] را به [[خدا]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] و [[امامان شیعه|امامان]] نسبت دادن.


مبطلات روزه، به‌جز دیدن خون [[حیض]] و [[نفاس]]، تنها زمانی موجب بُطلان روزه می‌شوند که از روی عمد انجام شوند.
[[مجتهد|فقیهان]] انجام مبطلات روزه را [[حرام]] دانسته و  زمانی آنها را باطل کننده روزه می‌دانند که از روی عمد انجام شوند.


== تعریف و اقسام ==
== معرفی ==
مُبطِلات روزه رفتارهایی است که روزه را باطل می‌کنند. در کتاب‌های [[فقه|فقهی]] از مبطلات روزه با عنوان «مُفطِرات» یاد می‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حلی، الجامع للشرایع، ۱۴۰۵ق، ص۱۵۵؛ کاشف‌الغطا، انوارالفقاهه، ۱۴۲۲ق، ص۱۲.</ref> حکم شرعی مبطلات روزه متفاوت است. انجا‌م‌دادن برخی از آنها در حال روزه، [[حرام]] و اجتناب از آنها [[واجب]] است. انجا‌م‌دادن برخی دیگر حرام نیست و می‌توان از‌ آنها اجتناب نکرد؛ هرچند انجام‌دادنشان روزه را باطل می‌کند:
مُبطِلات روزه کارهایی است که روزه را باطل می‌کنند. در کتاب‌های [[فقه|فقهی]] از مبطلات روزه با عنوان «مُفطِرات» نیز یاد می‌شود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به حلی، الجامع للشرایع، ۱۴۰۵ق، ص۱۵۵؛ کاشف‌الغطا، انوارالفقاهه، ۱۴۲۲ق، ص۱۲.</ref>  


===مبطلاتی که انجام‌دادنشان در روزه جایز نیست===
[[مجتهد|فقیهان]] انجام مبطلات روزه را [[حرام]] می‌دانند و زمانی آنها را باطل کننده روزه شمرده‌اند که از روی عمد انجام شوند، ولی اگر از روی فراموشی یا اجبار انجام شوند، روزه باطل نمی‌شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۱-۵۷۶.</ref>
به‌فتوای [[فقیهان]]، موارد زیر جزو آن دسته از مبطلات روزه است که باید از آنها اجتناب کرد. البته در خصوص برخی از آنها اختلاف‌نظر هست:
 
{{ستون-شروع|۲}}
مبطلات روزه عبارت‌اند از:{{ستون-شروع|۲}}
# خوردن و آشامیدن
# خوردن و آشامیدن
# [[آمیزش جنسی]]
# [[آمیزش جنسی]]
خط ۱۶: خط ۱۶:
# دروغ بستن به خدا، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم (ص)]] و [[امامان شیعه|امامان]]
# دروغ بستن به خدا، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم (ص)]] و [[امامان شیعه|امامان]]
# رساندن غبار غلیظ به حلق
# رساندن غبار غلیظ به حلق
# [[ارتماس]] یا فروبردن تمام سر در آب. برخی از فقیهان این مورد را از مبطلات روزه نمی‌دانند.<ref>نگاه کنید به یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۵، تعلیقات کاشف الغطاء، اصفهانی، آل‌یاسین و جواهری؛ نیز شبیری زنجانی، رساله توضیح السمائل، ص۳۰۵، مسئله ۱۶۱۷.</ref>
# [[ارتماس]] یا فروبردن تمام سر در آب (طبق نظر اکثر فقیهان).<ref>نگاه کنید به یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۵۵، تعلیقات کاشف الغطاء، اصفهانی، آل‌یاسین و جواهری؛ نیز شبیری زنجانی، رساله توضیح السمائل، ص۳۰۵، مسئله ۱۶۱۷.</ref>
# باقی‌ماندن بر [[جنابت]] و [[حیض]] و [[نفاس]] تا اذان صبح. کسی که جنب شده یا از حیض و نفاس پاک شده باید قبل از اذان صبح [[غسل]] کند و اگر تا اذان صبح غسل نکند روزه آن روزش باطل است.
# باقی‌ماندن بر [[جنابت]] و [[حیض]] و [[نفاس]] تا اذان صبح. کسی که جنب شده یا از حیض و نفاس پاک شده باید قبل از اذان صبح [[غسل]] کند و اگر تا اذان صبح غسل نکند روزه آن روزش باطل است.
# اماله (تنقیه) با مایعات
# اماله (تنقیه) با مایعات
خط ۲۳: خط ۲۳:
{{پایان}}
{{پایان}}


موارد بالا در صورت عمدی‌بودن منجر به بطلان روزه می‌شوند، ولی اگر از روی فراموشی یا اجبار انجام شوند، روزه باطل نمی‌شود.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۱-۵۷۶.</ref>
[[مسافر|مسافرت‌رفتن]] در حال روزه حرام نیست،<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref> ولی اگر مسافر تا قبل از ظهر به [[وطن]] یا جایی که قصد دارد ده روز بماند، نرسد روزه‌اش باطل می‌شود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل سیزده‌مرجع، ۱۴۲۴ق، ج ۱،ص ۹۵۴،م ۱۷۲۲و۱۷۲۳.</ref>
 
=== مبطلاتی که انجام‌دادنشان در روزه جایز است===
[[مسافر|مسافرت‌رفتن]] (قبل از اذان ظهر)، جزو مفطرات است، ولی اجتناب از آن واجب نیست. یعنی شخص روزه‌دار می‌تواند سفر کند.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.</ref>
 
== خوردن و آشامیدن==
== خوردن و آشامیدن==
بر اساس فتوای [[فقیهان]]، خوردن و آشامیدن وقتی روزه را باطل می‌کند که عمدی باشد و اگر شخص فراموش کند که روزه است، روزه‌اش صحیح است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۱-۵۴۳.</ref> برخی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] مانند [[امام خمینی]]، [[مکارم شیرازی]]، [[محمدتقی بهجت|بهجت]] و [[شبیری زنجانی]] تزریق آمپول یا سرم تقویتی را، که به‌جای غذا به کار می‌رود، بنا بر [[احتیاط واجب]] جایز نداسته‌اند؛ اما دیگر فقیهان همچون [[خویی]]، [[سیستانی]]، [[جواد تبریزی|تبریزی]] و [[صافی گلپایگانی]] می‌گویند تزریق سروم و آمپول، چه تقویتی باشد، چه غیر آن، اشکال ندارد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل سیزده‌مرجع، ۱۴۲۴ق، ص۸۹۲، ۸۹۳.</ref>
بر اساس فتوای [[فقیهان]]، خوردن و آشامیدن وقتی روزه را باطل می‌کند که عمدی باشد و اگر شخص فراموش کند که روزه است، روزه‌اش صحیح است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۱-۵۴۳.</ref> برخی از [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] مانند [[امام خمینی]]، [[مکارم شیرازی]]، [[محمدتقی بهجت|بهجت]] و [[شبیری زنجانی]] تزریق آمپول یا سرم تقویتی را، که به‌جای غذا به کار می‌رود، بنا بر [[احتیاط واجب]] جایز نداسته‌اند؛ اما دیگر فقیهان همچون [[خویی]]، [[سیستانی]]، [[جواد تبریزی|تبریزی]] و [[صافی گلپایگانی]] می‌گویند تزریق سروم و آمپول، چه تقویتی باشد، چه غیر آن، اشکال ندارد.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح‌المسائل سیزده‌مرجع، ۱۴۲۴ق، ص۸۹۲، ۸۹۳.</ref>
خط ۳۵: خط ۳۱:


==رفتارهای جنسی==
==رفتارهای جنسی==
رفتارهای جنسی که روزه را باطل می‌کنند عبارتند از:
رفتارهای جنسی که روزه را باطل می‌کنند عبارت‌اند از:
===جماع===
===جماع===
[[جماع|جِماع]] یا [[آمیزش جنسی]]، هرچند به انزال منجر نشود، روزه‌ را باطل می‌کند. آمیزش از قُبُل یا دُبُر (جلو یا پشت) تفاوتی ندارد و در این حکم تفاوتی بین زن و مرد نیست.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۳.</ref>  
[[جماع|جِماع]] یا [[آمیزش جنسی]]، هرچند به انزال منجر نشود، روزه‌ را باطل می‌کند. آمیزش از قُبُل یا دُبُر (جلو یا پشت) تفاوتی ندارد و در این حکم تفاوتی بین زن و مرد نیست.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۴۳.</ref>  
خط ۶۷: خط ۶۳:
*آملی، محمدتقی، م‍ص‍ب‍اح‌ ال‍ه‍دی‌ ف‍ی‌ ش‍رح‌ ال‍ع‍روه‌ ال‍وث‍ق‍ی‌، تهران، نشر مؤلف، ۱۳۸۰ق.
*آملی، محمدتقی، م‍ص‍ب‍اح‌ ال‍ه‍دی‌ ف‍ی‌ ش‍رح‌ ال‍ع‍روه‌ ال‍وث‍ق‍ی‌، تهران، نشر مؤلف، ۱۳۸۰ق.
*اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۳ق.
*اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائدة و البرهان، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۳ق.
*بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، توضیح المسائل سیزده مرجع،  قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
*بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر حضرت آیت‌الله بهجت، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.
*بهجت، محمدتقی، استفتائات، قم، دفتر حضرت آیت‌الله بهجت، چاپ اول، ۱۴۲۸ق.
*حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، موسسة دار التفسیر، ۱۳۷۴ش.
*حکیم، سید محسن، مستمسک العروة الوثقی، قم، موسسة دار التفسیر، ۱۳۷۴ش.
confirmed، protected، templateeditor
۳٬۷۱۱

ویرایش