فهرست مدفونان در حرم امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مدفونان حرم امام علی(ع)''' افرادی هستند که از ابتدای شکل‌گیری [[حرم امام علی(ع)]] تا سال [[سال ۱۴۰۴ هجری قمری|۱۴۰۴ق]] در فضاهای مختلف حرم دفن شده‌اند. از سال ۱۴۰۴ق دیگر حکومت بعث [[عراق]] اجازه دفن افراد را به جز تعدادی معدود، در حرم نداد و حتی آثار مقبره‌های موجود، از جمله سنگ‌ها و عکس‌های نصب شده بر سر قبرها را نیز از بین برد. این اقدام باعث شد شناسایی افراد مدفون در حرم و ارائه آمار دقیقی از آن‌ها به صورت جامع، ممکن نباشد. با مراجعه به منابع تاریخی و کتاب‌های [[علم رجال|رجالی]] می‌توان آماری از شخصیت‎های معروف دفن شده در حرم امام علی(ع) را به دست آورد. این افراد طیف‌های مختلفی از شخصیت‎ها را در بردارد که عبارتند از: [[نبوت|پیامبران]]، [[مرجع تقلید|مراجع]] و [[مجتهد|مجتهدان]] دینی، ادیبان، شاعران، دانشمندان دیگر علوم، پادشاهان، وزیران و دیگر رجال سیاسی، اعیان و تاجران سرشناس.<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۱۴-۱۵.</ref>

*حضرت [[آدم(ع)]]:<ref>مجلسی، حیوة القلوب، ۱۳۸۴، ج۱، ص۲۲۳.</ref>

*حضرت [[نوح(ع)]]:<ref>مجلسی، حیوة القلوب، ۱۳۸۴، ج۱، ص۲۲۳.</ref>

*[[علامه حلی]]، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی([[سال ۶۴۸ هجری قمری|۶۴۸]]-[[سال ۷۲۶ هجری قمری|۷۲۶ق]])، مدفون داخل حرم سمت چپ باب الصغیر زیر مناره شمالی.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۸؛ فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۱۰۶-۱۰۷.</ref>

*[[محمد بن حسن حلی]] (۶۸۲-۷۷۱ق) مشهور به '''فَخْرُ الْمُحَقّقین''' فرزند علامه حلی: به گزارش برخی منابع وی در ایوان طلا و نزدیک پدرش دفن شده است.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۹.</ref>

*[[مقدس اردبیلی]] (م [[سال ۹۹۳ هجری قمری|۹۹۳ق]]): ایوان طلا، مناره جنوبی.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۵۸؛ حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۹.</ref>

*[[علی نقی کمره‌‎ای فراهانی]] (ت۱۰۶۰ق): مدفون در ایوان علما.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۴۰.</ref>

*[[سید صدرالدین موسوی عاملی]] (۱۱۹۳-۱۲۶۴ق) فرزند [[سید صالح موسوی|سید صالح]] (۱۱۲۲-۱۲۱۷ق) و پدر [[آقا مجتهد]] (محمدعلی موسوی عاملی) و [[سید اسماعیل صدر]]: مدفون در حجره شماره ۳ حرم امام علی(ع).<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق،ص۳۰۱-۳۰۲.</ref>

*[[سید علی بن رضا بحرالعلوم]] (۱۲۲۴-۱۲۹۸ق) نویسنده کتاب (البرهان القاطع فی شرح المختصر النافع): مدفون در حجره۴۱.<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق،ص۲۱۲-۲۱۳.</ref>

*[[محمدهادی تهرانی|شیخ محمدهادی تهرانی]] (۱۲۵۳-۱۳۲۱ق) از فقها و اصولیون شیعه: مدفون در حجره شماره ۹.<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق،ص۳۴۳.</ref>

*[[محمد علی چهاردهی|میرزا محمد علی چهاردهی]] (۱۲۵۲-۱۳۳۴ق) مشهور به مدرس چهاردهی: مدفون در حجره شماره ۱۸.<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق،ص۳۲۴-۳۲۵.</ref>

*[[محمد بن طاهر سماوی نجفی]] (۱۲۹۲-۱۳۷۰ق)نویسنده کتاب [[ابصار العین فی انصار الحسین (کتاب)|ابصار العین فی انصار الحسین]]: مدفون در حجره شماره ۷.<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق،ص۳۰۳-۳۰۵.</ref>

*[[سیدمحمد بهبهانی]] (۱۲۹۱-۱۳۸۳ق)، فرزند [[سید عبدالله بهبهانی]]: مدفون در حجره شماره ۲۹.<ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق،ص۳۰۸.</ref>

*[[سید ابوالقاسم خویی]] (۱۳۱۷-۱۴۱۳ق)،<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ص۶۲.</ref> مراجع بزرگ [[شیعه]] در [[عراق]] پس از [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]] و صاحب آثاری چون [[البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|البیان فی تفسیر القرآن]] و [[معجم رجال الحدیث (کتاب)|معجم رجال الحدیث]]: حجره شماره۳۱.  

*[[سید بن طاووس]] یا همان رضی‌الدین علی بن موسی بن جعفر بن طاووس: مدفون در رواق حرم.<ref>عزاوی، موسوعة تاریخ العراق بین إحتلالین، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۳۱۶.</ref><ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۵۸.</ref><ref>فتلاوی، مشاهیر المدفونین فی الصحن العلوی الشریف، ۱۴۲۷ق، ص۲۲۹-۲۳۰.</ref>

از قبر پادشاهان [[آل بویه|آل‎بویه]] بین قرن چهارم تا دوازدهم هجری آثاری بر جای بوده است که ازبین رفته‎اند ولی درسال ۱۳۱۶ ق، حین کف‎سازی حیاط صحن و حرم برخی از سنگ‌ قبرهای آنان کشف شده است.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۴.</ref>

*[[عضدالدوله دیلمی]]<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۱.</ref>: پایین پای امام علی(ع)<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۴.</ref>

*شرف‌الدوله فرزند عضدالدوله: در کنار پدرش دفن شده است.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۴.</ref>

*بدرالدین حسنویه ملقب به ابوشجاع، از حاکمان همدان، دینور، بروجرد و نهاوند.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۵.</ref>

*فیروز ابی النصر ملقب به بهاء الدوله: داخل ضریح امام(ع).<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۵.</ref>

*شرف الدین انوشیروان بن خالد (م:۵۳۳ق) از وزرای آل بویه:مدفون در رواق زیر گنبد.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۵.؛ مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۶.</ref>

*شیخ حسن جلائری(م۷۵۷)<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۴-۳۳۶.</ref>.

*[[شاه عباس اول]] [[صفویه|صفوی]] (م ۱۰۳۸ ق): مدفون در رواق زیر گنبد.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۶.</ref>

*سید علاء الدین حسین (م۱۰۶۴ق) وزیر شاه عباس اول صفوی.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۷.</ref>

*[[آقا محمد خان قاجار]](م۱۲۱۱ق)، مؤسس سلسله [[قاجاریه]]:مدفون در قسمت شمالی رواق که امروزه به حجره السلاطین معروف است.<ref>حکیم، المفصل فی تاریخ النجف الأشرف، ۱۳۸۵، ج ۲، ص۳۳۶-۳۳۷؛ مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۵.</ref>

*کیومرث میرزا ملقب به ملک آرا (م۱۲۸۸ق) فرزند [[فتحعلی‌ شاه|فتحعلی‌شاه]] قاجارمدفون در رواق زیر گنبد.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۶. مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۶.</ref>

*حسینعلی میرزا برادر فتحعلی شاه.<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۸.</ref>

*[[تیمور لنگ]](م ۸۰۷ق).<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۷.</ref>

*ملک عز الدین بن زید الاصفر، پادشاه سواکن.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۶.</ref>

*آقا خان محلاتی از رهبران فرقه [[اسماعیلیه]].<ref>قائدان، عتبات عالیات عراق، ۱۳۸۷، ص۶۸.</ref>

*حاج محمد حسن امین الضرب {{یادداشت|در کتاب راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، نام وی محمد حسین امین الضرب آمده است.<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۸، ص۱۰۹.</ref>}}(م ۱۳۱۶ق)<ref>مهدی بامداد، شرح حال رجال ایران در قرن۱۲ و۱۳و۱۴ق، ج۳، ص۳۶۲، تهران، زوار، ۱۳۴۷-۱۳۵۱. به نقل از: [http://iichs.org/index.asp?id=519&doc_cat=7 سایت موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران]</ref>