پرش به محتوا

ولایت تکوینی: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۲۱ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۹ دسامبر ۲۰۲۲
جز
خط ۲۰: خط ۲۰:
برپایه پژوهشی، مسئله ولایت تکوینی، نخستین بار، در قرن سوم قمری، در عرفان اسلامی مطرح شده است؛ تحت عنوان «ولایت». بعد از آن، در عرفان اسلامی، همواره مطرح بوده تا این‌که به محیی‌الدین عربی (۵۶۰-۶۳۸ق) رسیده و آن را به‌تفصیل شرح داده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابن‌عربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۵.</ref>
برپایه پژوهشی، مسئله ولایت تکوینی، نخستین بار، در قرن سوم قمری، در عرفان اسلامی مطرح شده است؛ تحت عنوان «ولایت». بعد از آن، در عرفان اسلامی، همواره مطرح بوده تا این‌که به محیی‌الدین عربی (۵۶۰-۶۳۸ق) رسیده و آن را به‌تفصیل شرح داده است.<ref>رحیمی، «بررسی تطور تاریخی ولایت تکوینی از حکیم ترمذی تا ابن‌عربی در متون منثور عرفانی»، ص۷۵.</ref>


== ولایت تکوینی معصومان(ع) ==
== ولایت تکوینی پیامبر(ص) و امامان(ع) ==
علمای شیعه پذیرفته‌اند که معصومان از ولایت تکوینی برخوردارند. [[مرتضی مطهری]] می‌گوید: «از نظر [[شیعه]] در هر زمان، یک انسان کامل، که نفوذ غیبی دارد بر جهان و انسان، و ناظر بر ارواح و نفوس و قلوب است و دارای نوعی تسلّط تکوینی بر جهان و انسان است، همواره وجود دارد.»<ref>مطهری، مجموعه‌آثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۶.</ref>
علمای شیعه بر این باورند که پیامبر(ص) و امامان(ع) از ولایت تکوینی برخوردارند؛ ولی درباره گستره ولایت تکوینی آنان اختلاف‌نظر دارند:


با این‌همه درباره گستره ولایت تکوینی [[پیامبران|پیامبر]] و [[امامان شیعه|امامان]] اختلاف‌نظر دارند:
گروهی بر این باورند که معصومان می‌توانند تصرفاتی در طبیعت داشته باشند؛ ولی این تصرفات فراگیر نیست و در مواردی استثنایی روی می‌دهد. مرتضی مطهری، [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]] و [[جعفر سبحانی]] از این دسته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه‌آثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۹-۱۰۰؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۵۱.</ref>


گروهی بر این باورند که معصومان می‌توانند تصرفاتی در طبیعت داشته باشند؛ ولی این تصرفات فراگیر نیست و در مواردی استثنایی روی می‌دهد. مرتضی مطهری، [[لطف‌الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی]]، [[جعفر سبحانی]] از این دسته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه‌آثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۵-۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۹-۱۰۰؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵ش، ص۵۱.</ref>
از نظر اینان، ولایت تکوینی به این معنا نیست که همه‌چیز به معصومان  تفویض شده است و آنان مدیریت کل جهان را در اختیار دارند و از جانب خدا خلق می‌کنند، زنده می‌کنند و می‌میرانند.<ref>مطهری، مجموعه‌آثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۸؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵، ص۵۱.</ref> [[شیخ صدوق]] و [[شیخ مفید]] تفویض امور مخلوقات به پیامبر و امامان را سخن [[غالیان]] دانسته و رد کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۹۷، ۱۰۰؛ شیخ مفید، سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۳۴.</ref>
 
از نظر اینان، ولایت تکوینی به این معنا نیست که همه‌چیز به معصومان  تفویض شده است و آنان مدیریت کل جهان را در اختیار دارند و از جانب خدا، خلق می‌کنند، زنده می‌کنند و می‌میرانند.<ref>مطهری، مجموعه‌آثار، ۱۳۷۵ش، ج۳، ص۲۸۶؛ صافی گلپایگانی، ولایت تکوینی و ولایت تشریعی، ۱۳۹۳ش، ص۹۸؛ سبحانی، ولایت تکوینی و تشریعی از دیدگاه علم و فلسفه، ۱۳۸۵، ص۵۱.</ref>
 
شیخ صدوق و شیخ مفید که از این مسئله با عنوان تفویض خدا به پیامبر و ائمه سخن گفته‌اند، آن را سخن غالیان دانسته و رد کرده‌اند.<ref>شیخ صدوق، الاعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۹۷، ۱۰۰؛ شیخ مفید، سلسلة مؤلفات الشیخ المفید، ۱۴۱۴ق، ج۵، ص۱۳۴.</ref>


در مقابل، جمعی همچون  [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، (مشهور به کمپانی) از فقیهان و فیلسوفان قرن چهاردهم قمری، معتقدند [[پیامبر]] و [[امامان شیعه|امامان]]، ولایت تکوینی بر همه امور عالم دارند و واسطه فیض خدا در هستی‌اند.<ref>غروی اصفهانی، حاشیة کتاب المکاسب، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۷۹؛ ربانی گلپایگانی، «نقش فاعلی امام در نظام آفرینش»، ص۹.</ref>
در مقابل، جمعی همچون  [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، (مشهور به کمپانی) از فقیهان و فیلسوفان قرن چهاردهم قمری، معتقدند [[پیامبر]] و [[امامان شیعه|امامان]]، ولایت تکوینی بر همه امور عالم دارند و واسطه فیض خدا در هستی‌اند.<ref>غروی اصفهانی، حاشیة کتاب المکاسب، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۳۷۹؛ ربانی گلپایگانی، «نقش فاعلی امام در نظام آفرینش»، ص۹.</ref>
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۷۶

ویرایش