بهلول: تفاوت میان نسخه‌ها

از قرن ۵ به بعد،  کتاب‌هایی که از بهلول یاد کرده‌اند، هر کدام بر یکی از جنبه‌های شخصیت او تکیه می‌کنند. [[راغب اصفهانی|راغب]]،<ref> راغب، محاضرات الأدباء، ۱۴۲۰ق، ص۷۱۹-۷۲۱.</ref> [[عبدالرحمن ابن جوزی|ابن جوزی]]<ref> ابن جوزی، صفه الصفوه، ۱۴۹۰۵ق، ص۵۱۶-۵۱۸.</ref> و بعد‌ها [[برهان الدین وطواط]] (د ۷۱۸ق/۱۳۱۸م) در غررالخصائص<ref> وطواط، غررالخصائص الواضحه، ۲۰۰۸م، ص۱۲۷-۱۲۸.</ref> در وجود بهلول، جز شخصیتی گول(=ابله و نادان) و خنده آور نمی‌بینند. صوفیانی چون مستملی (د ۴۳۴ق) نیز در ''شرح التعرف''،<ref> مستملی، شرح التعرف لمذهب التصوف، ۱۳۶۳ش، ج۴، ص۱۴۹۱و ۱۶۳۹.</ref> او را نماد فرزانه‌ای که مردم سخنانش را درنمی‌یابند، پنداشته‌اند. [[ابن عربی]] بابی با نام «بهالیل» گشوده و شیوۀ آن را «بَهْلَلَة» خوانده است.<ref> ابن عربی، الفتوحات مکیه، ۱۳۲۹ق، ج۱، ص۲۴۷.</ref> در همین زمان، در آثار صوفیان ایرانی نیز از بهلول به عنوان شخصیتی دانا و حاضرجواب یاد شده است.<ref> مثلاً شمس تبریزی، ص۱۳۷؛ مولوی، ص۴۰، ۱۰۸-۱۱۰ </ref> در قرن بعد، [[عبدالله یافعی|یافعی]]<ref> یافعی، ص۶۳-۶۶، ۷۴، ۷۵، ۱۰۰-۱۰۲ </ref> داستان‌های مربوط به او را سخت گسترش داده و به آن‌ها رنگی کاملاً صوفیانه بخشیده است.

* شمس تبریزی، مقالات، به کوشش محمدعلی موحد، تهران، ۱۳۵۶ش.