مسجدالاقصی: تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد الاقصی به معنای دورترین مسجد، به مسجدی در  شهر بیت المقدس فلسطین اشاره دارد{{مدرک}} که در جنوب شرقی شهر و فاصله ۵۰۰ متری [[مسجد صخره]] واقع شده است<ref>حمیدی، تارخ اورشلیم، ص۱۸۳.</ref> درباره نامگذاری آن به مسجد الاقصی گفته‌اند که بُعدِ مسافتش تا [[مکه]] و مسجدالحرام، محل استقرار پیامبر و مسلمانان، مورد توجه بوده است.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۷؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۶، ص۶۱۱.</ref>  

برخی با استناد به روایات نبوی که در آنها برای اشاره به مسجد الاقصی از بیت‌المقدس و مسجد بیت‌المقدس استفاده شده، گفته‌اند در صدر اسلام، برای اشاره به مسجد مذکور از نام بیت‌المقدس و مسجد بیت‌المقدس استفاده می‌شده است{{مدرک}} و از دوره [[عبدالملک بن مروان]]، نام مسجد الاقصی بر ساختمان مسجد نامیده شده است.<ref> تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ص۱۰.</ref> پیش از این منظور از مسجد الاقصی که در قرآن هم به کار رفته، محوطه وسیعی بوده که شامل [[مسجد صخره]] (محل عروج پیامبر)، رواق‌ها و... می‌شده است.<ref> تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ص۷.</ref>  از این‌رو علامه طباطبایی در المیزان منظور از مسجد الاقصی را که در آیه نخست سوره اسراء به آن اشاره شده، بیت‌المقدس دانسته است که [[حضرت داود]] و [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]] آن را بنا کرده‌اند.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۳، ص۶.</ref>  

بنا بر اسنادی که از قرن نخست قمری بر جای مانده، بنای مسجد الاقصی در دوره [[ولید بن عبدالملک]] خلیفه اموی، در سال ۹۶ق ساخته شده است.<ref> نگاه کنید به: تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ص۱۰.</ref> البته ساخت بنا در دوره [[عبدالملک بن مروان]] خلیفه اموی (۲۶-۸۶ق) در سال ۸۴ق آغاز شده بود و در دوره ولید پایان یافت.{{مدرک}} گفته شده عبدالملک شامیان را از رفتن به [[حج]] بازداشت و آنان را به طواف پیرامون مسجد الاقصی واداشت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۶۱؛ البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۸۰؛ حیاة الحیوان، ج۲، ص۵۸.</ref> چرا که [[عبدالله بن زبیر]] از موسم [[حج]] برای تبلیغ علیه عبدالملک و بیعت گرفتن از حاجیان برای خود سود می‌جست و در خطبه‌هایی در [[روز عرفه]] و ایام [[منا]]، با یاد‌کردن از لعنت پیامبر بر [[حکم بن ابی العاص|حَکم بن عاص]]، جد عبدالملک، و دودمانش، شامیان را به خود متمایل می‌کرد.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۶؛ البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۸۰.</ref>

گفته شده نخستین بار [[حضرت داوود]] در محل مسجد الاقصی، معبدی احداث کرد و [[حضرت سلیمان]] آن را تکمیل نمود که به معبد سلیمان، معبد اورشلیم، معبد ایلیاء و بقعه ایلیاء خوانده می‌شده است. و قبل از فتح آن توسط مسلمانان در محل مسجد الاقصی کلیسایی به نام [[حضرت مریم]] وجود داشت که به وسیله امپراطور روم شرقی بنا شده بود.{{مدرک}}  

ساختمان مسجد الاقصی در دوره‌های مختلف تعمیر و بازسازی شده است.عباسیان، فاطمیان، ایوبیان و عثمانیان از جمله حکومت‌هایی هستند که به تعمیر و بازسازی مسجد الاقصی پرداخته‌اند. در دروه  عباسیان ساختمان مسجد بر اثر زلزله تخریب شده است. منصور دوانیقی<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ص۱۸۳.</ref> و مهدی عباسی از خلفای عباسی ساختمان مسجد را تعمیر و بازسازی کرده‌اند.{{مدرک}} همچنین بنا به کتیبه‌ای، به دستور الظاهر لاعزاز دین الله از خلفای عباسی در سال ۴۲۶ق بر فراز مسجد الاقصی گنبدی ساخته شد و به دستور المستنصر لدین الله نیز در سال ۴۵۸ق ایوان شمالی مسجد بازسازی شد.

صلیبی‌ها در سال ۱۰۹۹م برابر با ۵۸۳ق که بیت المقدس را تصرف کردند، در قسمتی از محل مسجد الاقصی، کلیسا ساختند و قسمت دیگر آن را به عنوان استراحتگاهی برای سواران و انبار ذخایر خود قرار دادند. ولی [[صلاح الدین ایوبی]] بیت المقدس را از آنها باز پس گرفت و [[محراب]] مسجد را تجدید بنا نمود و گنبد آن را کاشی‌کاری کرد و منبر چوبی معروف خود را در آن قرار داد.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ص۱۸۳.</ref>

ساختمان مسجد الاقصی دارای ۸۸ متر طول و ۳۵ متر عرض است. ساختمان مسجد بر روی ۵۳ ستون مرمری و ۴۹ پایه بنا گردیده است.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ص۱۸۳.</ref>  

در سال ۱۹۶۹ میلادی، یک اسرائیلی به نام دنیس مایکل ولیم روهان مسجد الاقصی را آتش زد در این آتش سوزی بخش هایی از مسجد آسیب دید و سقف آن فرو ریخت و منبر قدیمی مسجد که در سال ۵۸۳ق در آتش سوخت. <ref> تاریخ مجموعه مسجد الاقصی، ص۱۹.</ref>

*حمیدی، سید جعفر، تاریخ اورشلیم (بیت المقدس)، امیرکبیر، تهران، ۱۳۸۱ش.