پرش به محتوا

مسجدالاقصی: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۵۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۶ فوریهٔ ۲۰۱۹
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:قبه الصخره.jpg|بندانگشتی|نمایی از مسجد الاقصی و [[قبةالصخره]]]]
[[پرونده:قبه الصخره.jpg|بندانگشتی|نمایی از مسجد الاقصی و [[قبةالصخره]]]]
'''مسجد الاقصی'''، از [[مسجد|مساجد]] اسلامی در شهر [[بیت المقدس]] و نخستین [[قبله]] مسلمانان. بنابر برخی روایات، [[پیامبر اکرم(ص)]] از آنجا به [[معراج]] رفت. قرآن در سوره اسراء به مناسبت معراج پیامبر از آن یاد کرده است. گفتنی است در گذشته به همه محوطه‌ای که بنای مسجد الاقصی در آن وجود دارد، مسجد الاقصی گفته می‌شده است.
'''مسجد الاقصی'''، از [[مسجد|مساجد]] اسلامی در شهر [[بیت المقدس]] و نخستین [[قبله]] مسلمانان است. بنابر برخی روایات، [[پیامبر اکرم(ص)]] از آنجا به [[معراج]] رفت. قرآن در [[سوره اسراء]] به مناسبت ذکر معراج پیامبر از آن یاد کرده است.
 
==نامگذاری==
==نامگذاری==
{{جعبه نقل قول|عنوان =| نقل‌قول = {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَ‌یٰ بِعَبْدِهِ لَیلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَ‌کنَا حَوْلَهُ لِنُرِ‌یهُ مِنْ آیاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ‌﴿۱﴾|ترجمه= منزّه است آن [خدایی‌] که بنده‌اش را شبانگاهی از [[مسجد الحرام]] به سوی [[مسجد الاقصی]] -که پیرامون آن را [[برکت]] داده‌ایم- سیر داد، تا از نشانه‌های خود به او بنمایانیم، که او همان شنوای بیناست.﴿۱﴾|سوره=۱۷|آیه=۱}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small> [[سوره اسراء|اسراء]]، [[آیه]] ۱.</small>| تراز = راست| عرض = ۱۸۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول|عنوان =| نقل‌قول = {{متن قرآن|سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَ‌یٰ بِعَبْدِهِ لَیلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَ‌امِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَ‌کنَا حَوْلَهُ لِنُرِ‌یهُ مِنْ آیاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ‌﴿۱﴾|ترجمه= منزّه است آن [خدایی‌] که بنده‌اش را شبانگاهی از [[مسجد الحرام]] به سوی [[مسجد الاقصی]] -که پیرامون آن را [[برکت]] داده‌ایم- سیر داد، تا از نشانه‌های خود به او بنمایانیم، که او همان شنوای بیناست.﴿۱﴾|سوره=۱۷|آیه=۱}}|تاریخ بایگانی| منبع = [[سوره اسراء|اسراء]]، آیه۱.| تراز = راست| عرض = ۱۸۰px| اندازه خط = ۱۳px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = }}


عبارت «المسجد الاقصی» به عربی به معنای دورترین مسجد است و در اصطلاح به مسجد مشهور بیت المقدس اشاره دارد که بنا بر آیات قرآن، محل عروج پیامبر اکرم(ص)به آسمان بوده است.<ref>سوره اسراء، آیه۱.</ref> این مسجد، ۹۱ سال پس از نزول این آیه، در سال ۶۲۱م. ساخته شد.  
عبارت «المسجد الاقصی» به عربی به معنای دورترین مسجد است و در اصطلاح به مسجد مشهور بیت المقدس اشاره دارد که بنا بر آیات قرآن، محل عروج پیامبر اکرم(ص)به آسمان بوده است.<ref> سوره اسراء، آیه۱.</ref> این مسجد، در سال ۶۲۱م. ساخته شده است.  


== جایگاه==
== جایگاه==
در برخی روایات به فضلیت مسجد الاقصی اشارده شده است بنا بر حدیث شَدُّ رِحال روایتی از پیامبر اکرم درباره فضیلت زیارت مسجدالحرام، مسجد النبی و مسجدالاقصی.
در برخی روایات از جمله [[حدیث شد رحال|حدیث شَدُّ رِحال]] به فضیلت مسجد الاقصی اشاره شده است، در حدیث مذکور آمده است که «بار سفر بسته نمی‌شود مگر به قصد سه مسجد: مسجدالحرام، مسجد من و مسجدالاقصی».<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۹۸؛ مسلم، صحیح مسلم، بیروت، ج۲، ص۱۰۱۴‌.</ref> مورخان قدیم هنگامی که از مسجد الاقصی نام می‌بردند، تمام و یا قسمتی از صحنی است که حصارها و برج‌ها و باروها بر مبنای آن استوار است و در آن باب‌هایی قرار دارد که به هنگام اسراء و معراج معروف و مشهور بوده است.<ref>حمیدی، ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref>
 
در این حدیث آمده است: «بار سفر بسته نمی‌شود مگر به قصد سه مسجد: مسجدالحرام، مسجد من و مسجدالاقصی».
از یپامبر اکرم درباره فضلیت مسجد الاقصی آمده است  [[حدیث شد الرحال]] از پیامبر اکرم(ص)نقل شده است: «لا تشدّ الرحال الا الی ثلاثة مساجد المسجد الحرام و مسجدی هذا و المسجد الاقصی؛ خود را برای هیج سفری آماده مكن مگر به قصد سه مسجد: [[مسجد الحرام]]،[[مسجد النبی]] و مسجد الاقصی.»<ref>المعجم المفهرس لالفاظ حدیث النبوی(لیدن، مطبعه بریل ۱۹۵۵) ص ۷۵</ref>
 
اطلاق نام مسجد الاقصی به مسجدی که امروزه به این نام مشهور است، اصطلاح جدیدی است و مقصود مورخان قدیم هنگامی که از مسجد الاقصی نام می‌بردند، تمام و یا قسمتی از صحنی است که حصارها و برجها و باروها بر مبنای آن استوار است و در آن بابهایی قرار دارد که به هنگام اسراء و معراج معروف و مشهور بوده است.<ref>حمیدی، ص۱۸۴ و ۱۸۵.</ref><br />


== موقعیت جغرافیایی و مختصات بنا ==
== موقعیت جغرافیایی و مختصات بنا ==
امروزه، مسجد الاقصی در محوطه حرم شریف به طرف جنوب زمین حرم در فاصله پانصد متری [[مسجد صخره]]، قرار دارد. ساختمان مسجد در سال ۷۰۵ میلادی به پایان رسیده و دارای ۸۸ متر طول و ۳۵ متر عرض است. ساختمان مسجد بر روی ۵۳ ستون مرمری و ۴۹ پایه مربعی شکل بنا گردیده است.<ref>حمیدی، ص۱۸۳.</ref>
مسجد الاقصی در فاصله ۵۰۰ متری [[مسجد صخره]]، قرار دارد. ساختمان مسجد دارای ۸۸ متر طول و ۳۵ متر عرض است و در سال ۷۰۵ میلادی ساخت آن به پایان رسیده است. ساختمان مسجد بر روی ۵۳ ستون مرمری و ۴۹ پایه مربعی شکل بنا گردیده است.<ref>حمیدی، ص۱۸۳.</ref>


== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
وقتی عمر بن خطاب پس از فتح اورشلیم به این شهر آمد، مسجد الاقصی و سایر اماکن مذهبی اسلامی وجود نداشت. او مسجدی را در صحن تپه و کنار معابد پیشین ساخت که به مسجد عمر شهرت یافت.<ref>طبری، ج ۳، ص۱۰۶.</ref><br />
وقتی عمر بن خطاب پس از فتح اورشلیم به این شهر آمد، مسجد الاقصی وجود نداشت. او مسجدی را در صحن تپه و کنار معابد پیشین ساخت که به مسجد عمر شهرت یافت.<ref>طبری، ج ۳، ص۱۰۶.</ref>


[[عبدالملک بن مروان]] خلیفه اموی (۲۶- ۸۶ ه. ق) دو مسجد معروف در حرم بنا کرد که یکی از آنها مسجدالاقصی بود. درهای این مسجد با ورقه‌های طلا و نقره پوشانده شد.
[[عبدالملک بن مروان]] خلیفه اموی (۲۶- ۸۶ق) دو مسجد معروف در حرم بنا کرد که یکی از آنها مسجدالاقصی بود. درهای این مسجد با ورقه‌های طلا و نقره پوشانده شد. در زمان عبدالملک، [[عبدالله بن زبیر]] از موسم [[حج]] برای تبلیغ علیه او و بیعت گرفتن از حاجیان برای خود سود جست و در خطبه‌هایش در [[روز عرفه]] و ایام [[منا]] در [[مکه]]، با یاد‌کردن از لعنت پیامبر بر حَکم بن عاص، جد عبدالملک، و دودمانش، شامیان را به خود متمایل می‌کرد.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۶؛ البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۸۰.</ref> عبدالملک نیز شامیان را از رفتن به حج بازداشت و با کمک فتوای یکی از عالمان درباری به نام زُهری، آنان را به حج‌ در بیت‌ المقدس و طواف پیرامون صخره مسجدالاقصی واداشت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۶۱؛ البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۸۰؛ حیاة الحیوان، ج۲، ص۵۸.</ref>
در زمان عبدالملک، [[عبدالله بن زبیر]] از موسم [[حج]] برای تبلیغ علیه او و بیعت گرفتن از حاجیان برای خود سود جست و در خطبه‌هایش در [[روز عرفه]] و ایام [[منا]] در [[مکه]]، با یاد‌کردن از لعنت پیامبر بر حَکم بن عاص، جد عبدالملک، و دودمانش، شامیان را به خود متمایل می‌کرد.<ref>اخبار مکه، فاکهی، ج۱، ص۳۵۶؛ البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۸۰.</ref> عبدالملک نیز شامیان را از رفتن به حج بازداشت و با کمک فتوای یکی از عالمان درباری به نام زُهری، آنان را به حج‌ در بیت‌ المقدس و طواف پیرامون صخره مسجدالاقصی واداشت.<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۶۱؛ البدایة و النهایه، ج۸، ص۲۸۰؛ حیاة الحیوان، ج۲، ص۵۸.</ref>


هنگامی که صلیبی‌ها در سال ۱۰۹۹م. بیت المقدس را اشغال کردند، در قسمتی از محل مسجد الاقصی، کلیسا ساختند و قسمت دیگر آن را به عنوان استراحتگاهی برای سواران و انبار ذخایر خود قرار دادند. ولی [[صلاح الدین ایوبی]] بیت المقدس را از آنها باز پس گرفت و به اصلاح مسجد پرداخت و [[محراب]] آن را تجدید بنا نمود و گنبد آن را کاشی‌کاری کرد و منبر چوبی معروف خود را در آن قرار داد.<ref>حمیدی، ص۱۸۳.</ref>
صلیبی‌ها در سال ۱۰۹۹م که بیت المقدس را تصرف کردند، در قسمتی از محل مسجد الاقصی، کلیسا ساختند و قسمت دیگر آن را به عنوان استراحتگاهی برای سواران و انبار ذخایر خود قرار دادند. ولی [[صلاح الدین ایوبی]] بیت المقدس را از آنها باز پس گرفت و به اصلاح مسجد پرداخت و [[محراب]] آن را تجدید بنا نمود و گنبد آن را کاشی‌کاری کرد و منبر چوبی معروف خود را در آن قرار داد.<ref>حمیدی، تاریخ اورشلیم، ص۱۸۳.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
==منابع==
==منابع==
* بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، تحقیق مصطفى دیب البغا، بیروت، دار ابن کثیر، الیمامه، ۱۴۰۷ق.
* مسلم بن الحجاج أبو الحسین القشیری النیسابوری، صحیح مسلم، تحقیق محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، [بی‌تا].
*دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ذیل مدخل «بیت المقدَّس».
*دانشنامه جهان اسلام، ج۱، ذیل مدخل «بیت المقدَّس».
*حمیدی، جعفر، تاریخ اورشلیم، امیرکبیر، تهران، دوم، ۱۳۸۱ش.
*حمیدی، جعفر، تاریخ اورشلیم، امیرکبیر، تهران، دوم، ۱۳۸۱ش.
{{مساجد}}
{{مساجد}}