confirmed، templateeditor
۱۱٬۱۲۹
ویرایش
معاویة بن ابی‌سفیان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| کنیه =ابوعبدالرحمان | | کنیه =ابوعبدالرحمان | ||
| لقب = | | لقب = | ||
| زادروز = پنج سال پیش از بعثت | | زادروز = پنج سال پیش از [[بعثت]] | ||
| زادگاه= [[مکه]] | | زادگاه= [[مکه]] | ||
| محل زندگی = مکه، [[شام]] | | محل زندگی = مکه، [[شام]] | ||
| مهاجر/انصار = | | مهاجر/انصار = | ||
| نسب/قبیله = قریشی اموی | | نسب/قبیله = قریشی اموی | ||
| خویشاوندان سرشناس = ابی | | خویشاوندان سرشناس = [[ابوسفیان|ابی سفیان]]، [[یزید بن معاویه]] | ||
| تاریخ و مکان درگذشت = [[سال ۶۰ هجری قمری|۶۰ هجری]]، [[دمشق]] | | تاریخ و مکان درگذشت = [[سال ۶۰ هجری قمری|۶۰ هجری]]، [[دمشق]] | ||
| نحوه درگذشت/شهادت = | | نحوه درگذشت/شهادت = | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| آثار = | | آثار = | ||
}} | }} | ||
'''معاویة بن ابی‌سفیان''' (مرگ: ۶۰ق)، نخستین حاکم [[بنی‌امیه|اموی]] است که پس از [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع)]] تا [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ قمری]]، حدود بیست سال، در [[دمشق]] [[خلافت]] کرد. او در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آورد و از [[طلقاء|طُلَقاء]] (آزادشدگان) بود. او در زمان [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] در فتح [[شام|سرزمین شام]] حاضر بود و در زمان [[عمر بن خطاب]] استاندار [[اردن]] و سپس استاندار تمام سرزمین شام شد. در شورش علیه [[عثمان بن عفان]]، علی‌رغم درخواست عثمان، به یاری او نشتافت. در زمان خلافت [[امام علی(ع)]] به اسم خونخواهی عثمان، [[جنگ صفین]] را به راه‌انداخت. پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، در معاهده [[صلح امام حسن|صلح با امام حسن]]، [[خلافت]] مسلمین را به دست گرفت و [[دمشق]] را پایتخت حکومت خود کرد. در زمان او، [[فتوحات]] بیشتر در سرزمین‌های غربی و شمال [[آفریقا]] بود و در سرزمین‌های شرقی به تثبیت فتوحات پیشین تاکید داشت. معاویه خلافت را به سلطنت تغییر داد و برای بیعت گرفتن برای پسرش [[یزید بن معاویه|یزید]]، تلاش‌های فراوان کرد. برای اداره کشور، دیوان‌های جدیدی را بنا نهاد. او با شورش‌های [[خوارج]] و [[شیعه|شیعیان]] مواجه بود و آنها را سرکوب کرد. | '''معاویة بن ابی‌سفیان''' (مرگ: ۶۰ق)، نخستین حاکم [[بنی‌امیه|اموی]] است که پس از [[صلح امام حسن علیه السلام|صلح امام حسن(ع)]] تا [[سال ۶۰ هجری قمری|سال ۶۰ قمری]]، حدود بیست سال، در [[دمشق]] [[خلافت]] کرد. او در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آورد و از [[طلقاء|طُلَقاء]] (آزادشدگان) بود. او در زمان [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] در فتح [[شام|سرزمین شام]] حاضر بود و در زمان [[عمر بن خطاب]] استاندار [[اردن]] و سپس استاندار تمام سرزمین شام شد. در شورش علیه [[عثمان بن عفان]]، علی‌رغم درخواست عثمان، به یاری او نشتافت. در زمان خلافت [[امام علی(ع)]] به اسم خونخواهی عثمان، [[جنگ صفین]] را به راه‌انداخت. پس از [[شهادت]] امام علی(ع)، در معاهده [[صلح امام حسن|صلح با امام حسن]]، [[خلافت]] مسلمین را به دست گرفت و [[دمشق]] را پایتخت حکومت خود کرد. در زمان او، [[فتوحات]] بیشتر در سرزمین‌های غربی و شمال [[آفریقا]] بود و در سرزمین‌های شرقی به تثبیت فتوحات پیشین تاکید داشت. معاویه خلافت را به سلطنت تغییر داد و برای بیعت گرفتن برای پسرش [[یزید بن معاویه|یزید]]، تلاش‌های فراوان کرد. برای اداره کشور، دیوان‌های جدیدی را بنا نهاد. او با شورش‌های [[خوارج]] و [[شیعه|شیعیان]] مواجه بود و آنها را سرکوب کرد. | ||
==زندگی== | ==زندگی== | ||
{{خلافت بنی امیه}} | {{خلافت بنی امیه}} | ||
ابوعبدالرحمان معاویة بن [[ابوسفیان]] صخر بن حرب بن امیة بن عبدشمس بن عبدمناف بن قصی قریشی اموی، در سال پنجم پیش از بعثت متولد شد. تولد او در برخی منابع تاریخی، هفت یا ۱۳ سال قبل از بعثت ذکر شده است.<ref>مبیّض، موسوعة حیاة الصحابه من کتب التراث، مکتبة الغزالی، ج۶، ص۳۴۷۸.</ref> مادرش هند دختر عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف است<ref>مبیّض، موسوعة حیاة الصحابه من کتب التراث، مکتبة الغزالی، ج۶، ص۳۴۷۸.</ref> که دستور داد جنازه [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]]، عموی پیامبر را مثله کنند. سپس جگر او را به دندان گرفت و به هند جگرخوار (آكلة الأكباد) معروف شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۴، ص۲۸۷.</ref> به همین دلیل در [[زیارت عاشورا]] از معاویه به ابن آکله الاکباد یاد شده است. | ابوعبدالرحمان معاویة بن [[ابوسفیان]] صخر بن حرب بن امیة بن عبدشمس بن عبدمناف بن قصی قریشی اموی، در سال پنجم پیش از [[بعثت]] متولد شد. تولد او در برخی منابع تاریخی، هفت یا ۱۳ سال قبل از بعثت ذکر شده است.<ref>مبیّض، موسوعة حیاة الصحابه من کتب التراث، مکتبة الغزالی، ج۶، ص۳۴۷۸.</ref> مادرش هند دختر عتبة بن ربیعة بن عبد شمس بن عبد مناف است<ref>مبیّض، موسوعة حیاة الصحابه من کتب التراث، مکتبة الغزالی، ج۶، ص۳۴۷۸.</ref> که دستور داد جنازه [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]]، عموی پیامبر را مثله کنند. سپس جگر او را به دندان گرفت و به هند جگرخوار (آكلة الأكباد) معروف شد.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۹۶م، ج۴، ص۲۸۷.</ref> به همین دلیل در [[زیارت عاشورا]] از معاویه به ابن آکله الاکباد یاد شده است. | ||
بر اساس منابع تاریخی، معاویه به همراه پدر، مادر و برادرش در [[فتح مکه]] اسلام آورده و یکی از [[طلقاء]] و همچنین از مصادیق [[تألیف قلوب|مؤلفة قلوبهم]] خوانده شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ش، ج۳، ص۱۴۱۶.</ref> برخی منابع از معاویه نقل کرده‌اند که ادعا کرده پیش از آن اسلام آورده اما آن را از پدر و مادرش پنهان می‌کرده است.<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> معاویه در برخی منابع، از کاتبان پیامبر<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> و در برخی دیگر از کاتبان قرآن کریم دانسته شده است.<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۳.</ref> بسیاری از روایات حاوی تکریم و فضیلت‌های وی، ساختگی دانسته شده است.<ref>شوکانی، الفوائد المجموعة، [۱۴۱۵ق]، ج۲، ص۴۹۶-۵۱۶.</ref> | بر اساس منابع تاریخی، معاویه به همراه پدر، مادر و برادرش در [[فتح مکه]] [[اسلام]] آورده و یکی از [[طلقاء]] و همچنین از مصادیق [[تألیف قلوب|مؤلفة قلوبهم]] خوانده شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ش، ج۳، ص۱۴۱۶.</ref> برخی منابع از معاویه نقل کرده‌اند که ادعا کرده پیش از آن اسلام آورده اما آن را از پدر و مادرش پنهان می‌کرده است.<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> معاویه در برخی منابع، از کاتبان پیامبر<ref>ابن اثیر، أسد الغابة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> و در برخی دیگر از کاتبان قرآن کریم دانسته شده است.<ref>ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۲۳.</ref> بسیاری از روایات حاوی تکریم و فضیلت‌های وی، ساختگی دانسته شده است.<ref>شوکانی، الفوائد المجموعة، [۱۴۱۵ق]، ج۲، ص۴۹۶-۵۱۶.</ref> | ||
معاویه، برادر یکی از همسران پیامبر به نام [[ام‌حبیبه|ام حبیبه]] بود. با این‌حال از میان برادران [[همسران پیامبر (ص)]]، تنها او را خال المؤمنین خوانده‌اند.<ref>اسکافی، المعیار و الموازنه، ۱۴۰۲ق، ص۲۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۹، ص۱۰۳.</ref> او از [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، [[عمر بن خطاب|عمر]]، [[عثمان بن عفان|عثمان]] و خواهرش ام حبیبه حدیث نقل کرده است. همچنین گروهی از صحابه و تابعین از او حدیث نقل کرده‌اند.<ref>عسقلانی، ابن حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۸، ص۱۰۵.</ref> | معاویه، برادر یکی از همسران پیامبر به نام [[ام‌حبیبه|ام حبیبه]] بود. با این‌حال از میان برادران [[همسران پیامبر (ص)]]، تنها او را خال المؤمنین خوانده‌اند.<ref>اسکافی، المعیار و الموازنه، ۱۴۰۲ق، ص۲۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۵۹، ص۱۰۳.</ref> او از [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]]، [[عمر بن خطاب|عمر]]، [[عثمان بن عفان|عثمان]] و خواهرش ام حبیبه حدیث نقل کرده است. همچنین گروهی از صحابه و تابعین از او حدیث نقل کرده‌اند.<ref>عسقلانی، ابن حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۸، ص۱۰۵.</ref> | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۷: | ||
معاویه در [[جنگ یمامه]] شرکت کرد و پس از آن به همراه برادرش یزید در سپاه ابوبکر، به [[شام]] رفت. در فتح شهرهای ساحلی صیدا، عرقه، جبیل، [[بیروت]]، عکا و صور حضور داشت.<ref>بلاذری، ابوالعباس احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ص۱۷۳.</ref> | معاویه در [[جنگ یمامه]] شرکت کرد و پس از آن به همراه برادرش یزید در سپاه ابوبکر، به [[شام]] رفت. در فتح شهرهای ساحلی صیدا، عرقه، جبیل، [[بیروت]]، عکا و صور حضور داشت.<ref>بلاذری، ابوالعباس احمد بن یحیی بن جابر، فتوح البلدان، ص۱۷۳.</ref> | ||
معاویه اعتماد عمر بن خطاب را جلب کرد و عمر او را استاندار [[اردن]] و برادرش یزید را، استاندار همه سرزمین شام کرد. پس از مرگ برادرش در حادثه طاعون عمواس، عمر همه قلمرو شام را نیز به معاویه سپرد و زمانی که [[عثمان بن عفان]] به خلافت رسید، معاویه را به استانداری همه سرزمین شام منصوب کرد و سرانجام پس از کشته شدن عثمان، از بیعت با [[امام علی(ع)]] سر باز زد و به اسم خونخواهی عثمان به نزاع با امام برخاست. مردم شام به خونخواهی عثمان و جنگ با امام علی(ع) با او بیعت کردند.<ref>یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۸۶؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج۴، ص۴۴۴.</ref> این اختلاف تا آخر دوران حکومت امام علی(ع) بود. پس از شهادت امام علی(ع)، میان معاویه و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] [[صلح امام حسن|صلح]] برقرار شد و امام حسن(ع) در این صلح، به نفع معاویه کنار رفت.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۶.</ref> او پس از صلح امام حسن(ع) تا آخر عمرش خلیفه مسلمین بود. | معاویه اعتماد [[عمر بن خطاب]] را جلب کرد و عمر او را استاندار [[اردن]] و برادرش یزید را، استاندار همه سرزمین [[شام]] کرد. پس از مرگ برادرش در حادثه طاعون عمواس، عمر همه قلمرو شام را نیز به معاویه سپرد و زمانی که [[عثمان بن عفان]] به خلافت رسید، معاویه را به استانداری همه سرزمین شام منصوب کرد و سرانجام پس از کشته شدن عثمان، از بیعت با [[امام علی(ع)]] سر باز زد و به اسم خونخواهی عثمان به نزاع با امام برخاست. مردم شام به خونخواهی عثمان و جنگ با امام علی(ع) با او بیعت کردند.<ref>یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۸۶؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج۴، ص۴۴۴.</ref> این اختلاف تا آخر دوران حکومت امام علی(ع) بود. پس از شهادت امام علی(ع)، میان معاویه و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] [[صلح امام حسن|صلح]] برقرار شد و امام حسن(ع) در این صلح، به نفع معاویه کنار رفت.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۱۶.</ref> او پس از صلح امام حسن(ع) تا آخر عمرش خلیفه مسلمین بود. | ||
'''مرگ معاویه'''{{سخ}} | '''مرگ معاویه'''{{سخ}} | ||
هنگامی که معاویه به بیماری منجر به مرگش گرفتار شد، یزید در دمشق نبود. او ضحاک بن قیس و مسلم بن عتبه را فراخواند و وصیت خود به یزید را تسلیم آنان کرد. او به شدت نگران رهبران مخالف یعنی [[امام حسین(ع)]]، [[عبدالله بن زبیر]]، [[عبدالله بن عمر]] و عبدالرحمان بن ابی بکر بود. و در وصیت خود در مورد نحوه برخورد با هر یک از آنها توصیه‌های جداگانه‌ای نمود.<ref>دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۱۷۲.</ref> | هنگامی که معاویه به بیماری منجر به مرگش گرفتار شد، یزید در دمشق نبود. او [[ضحاک بن قیس]] و مسلم بن عتبه را فراخواند و [[وصیت]] خود به یزید را تسلیم آنان کرد. او به شدت نگران رهبران مخالف یعنی [[امام حسین(ع)]]، [[عبدالله بن زبیر]]، [[عبدالله بن عمر]] و عبدالرحمان بن ابی بکر بود. و در وصیت خود در مورد نحوه برخورد با هر یک از آنها توصیه‌های جداگانه‌ای نمود.<ref>دینوری، ابوحنیفه، الاخبار الطوال، ص۱۷۲.</ref> | ||
او در [[۱۵ رجب]] ۶۰ مرد<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، ج۲، ص۴۱۹.</ref> و او را در [[شام]] [[دفن]] کردند اما پس از غلبه [[عباسیان]] بر شام قبر او را نبش کردند و به جز خاکستر در آن نیافتند.<ref>الطقطقی، الفخری فی الآداب السلطانیة، ج۱، ص۵۵؛ النویری، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج۲۲، ص۳۳؛ المقدسی، البدء والتاریخ، ج۶، ص۷۱.</ref> | او در [[۱۵ رجب]] ۶۰ مرد<ref>ابن عساكر، تاريخ مدينة دمشق، ج۲، ص۴۱۹.</ref> و او را در [[شام]] [[دفن]] کردند اما پس از غلبه [[عباسیان]] بر [[شام]] قبر او را نبش کردند و به جز خاکستر در آن نیافتند.<ref>الطقطقی، الفخری فی الآداب السلطانیة، ج۱، ص۵۵؛ النویری، نهایة الأرب فی فنون الأدب، ج۲۲، ص۳۳؛ المقدسی، البدء والتاریخ، ج۶، ص۷۱.</ref> | ||
قبری در [[قبرستان باب‌الصغیر|قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}} | قبری در [[قبرستان باب‌الصغیر|قبرستان باب الصغیر]] به وی منسوب است.{{مدرک}} | ||