سبع المثانی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سَبْع الْمَثانِى''' تعبیری است [[قرآن|قرآنی]] و از نام‌های [[سوره حمد]]. از آن جا که سوره حمد از هفت [[آیه]] تشکیل شده و در [[نماز]] دوبار خوانده می‌شود، به آن سبع مثانی گفته می‌شود. البته نظرات دیگری نیز وجود دارد مانند اینکه همه قرآن را مثانی و سبع هفت سوره بزرگ ابتدای آن است.

تعبیر «سَبْعاً مِنَ الْمَثانی‏» در [[ سوره حجر]] آمده «وَ لَقَدْ آتَیناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی‏ وَ الْقُرْآنَ الْعَظیمَ؛ و به راستى كه هفت آیه از مثانى و قرآن بزرگ را به تو عطا كردیم».<ref>سوره حجر،آیه ۷۸.</ref>

در شأن نزول این آیه آمده «هفت قافله براى یهود [[بنى‌ قریظه|بنى‌قریظه]] و [[بنى‌نضیر]] با بار پارچه، عطر و جواهر و... وارد [[مدینه]] شد. مسلمانان گفتند اگر این اموال برای ما بود، قوى و توانگر می‌شدیم و در راه خدا [[انفاق]] می‌كردیم. پس از آن، آیه ۷۸ سوره حجر (در تسلّى مؤمنان‏) نازل شد و [[پیامبر(ص)]] فرمود: هفت آیه به شما دادم كه از این هفت قافله بهتر است.<ref>واحدی نیشابوری، اسباب النزول، ۱۳۸۳ش، ص۱۴۷.</ref>

در مورد اينكه منظور از سبع مثانى چيست، مفسران نظریات متفاوتی بیان کرده‌اند:

بیشتر [[مفسران]] و [[روایات]]، «سَبْعاً مِنَ الْمَثانِى» را کنایه از [[سوره حمد]] گرفته‌اند.{{مدرک}} در روايات متعددى به این معنا اشاره شده است.<ref> طباطبایی، الميزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۲، ص۱۹۱.</ref> دلايل گوناگونى نيز براى اين نام‌گذارى بيان شده، از جمله:

* [[امام صادق(ع)]] علت آن را دوبار خواندن در نماز دانسته‌اند.<ref>عیاشی، تفسير عيّاشى، ۱۳۸۰ ق، ج۱، ص۱۹.</ref>

* این سوره از دو بخش (نیمى از آن، حمد و ثناى خداست و نیمى از آن، تقاضاهاى بندگان) تشکیل شده است.<ref>طبرسی، مجمع البيان، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۷.</ref>  

هفت سوره طولانى اوّل [[قرآن]] (از [[سوره بقره]] تا [[سوره توبه]])؛ به دليل اينكه داستان‌هاى عبرت‌آموز در آن، دو به دو  

آمده است.<ref>عیاشی، تفسير عيّاشى، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۱۹.</ref>

# کل قرآن؛ سبع المثانی از اسامی و اوصاف قرآن است.<ref>ابوعبيده، مجاز القرآن، ۱۹۶۲م، ج۱، ص ۳۵۵.</ref>

#هفت صحیفه‌ای است که از آسمان بر [[انبیاء]] نازل شده است.<ref>آلوسی، روح المعاني، ج۱۴، ص۷۸.</ref>

سبع المثانی، نام کتاب [[نجیب‌الدین رضا تبریزی]] که منظومه‌ای عرفانی به فارسی است.<ref>خاوری، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۸۱.</ref> همچنین سبع المثانی (تفسیر سوره حمد) تألیف سیدعلی رئیسی، فاطمه اکبری، انتشارات وثوق، در سال۱۳۸۵ش چاپ شده است.<ref>[http://vista.ir/article/680499 ویستا؛ سبع المثانی (تفسیر سوره حمد)، بازبینی: ۲۶ مرداد ۱۳۹۶ش.]</ref>

*آلوسی، محمود، روح المعانی، افست بیروت، بیتا.