پرش به محتوا

تفسیر قرآن به قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

imported>Lohrasbi
imported>Lohrasbi
خط ۵۹: خط ۵۹:
مراد از پشتوانه‌های عملی، گزارش‌های تاریخی فراوانی است که از یک سو از سیره عملی پیشوایان دین و از سوی دیگر از سیره اصحاب آنان در تفسیر قرآن به قرآن حکایت دارند.
مراد از پشتوانه‌های عملی، گزارش‌های تاریخی فراوانی است که از یک سو از سیره عملی پیشوایان دین و از سوی دیگر از سیره اصحاب آنان در تفسیر قرآن به قرآن حکایت دارند.


از تفاسیر مشهور روایی به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می‌توان به تفسیر آیه ۸۲ [[سوره انعام|انعام]]: {{متن قرآن|'''الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَـٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ'''|سوره= [[سوره انعام|انعام]]|آیه= ۸۲}} در پرتو آیه ۱۳ [[سوره لقمان|لقمان]]:{{متن قرآن|'''إِنَّ الشِّرْ‌كَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ''' |سوره= [[سوره لقمان|لقمان]]|آیه= ۱۳}} اشاره کرد که مورد توجه بیشتر مفسران قرار گرفته است.<ref>جامع البیان، ج۷، ص۳۳۲، ۳۳۶؛ مجمع البیان، ج۴، ص۵۰۷؛ الدرالمنثور، ج۳، ص۲۷</ref> در آیه ۸۲ انعام امنیت و هدایت سزاوار مؤمنانی شمرده شده که ایمانشان را به ظلمی نیالوده‌اند. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] در پی نگرانی اصحاب خود، با توجه به آیه ۱۳ لقمان که شرک را «‌ظلم عظیم‌» نامیده، ظلم در آیه گذشته را نیز ناظر به شرک شمرده، از آنان رفع نگرانی فرمود.<ref>صحیح البخاری، ج۸، ۴۸؛ مسند احمد، ج۱، ص۳۷۸؛ تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۱۵۸</ref> از نمونه‌های دیگر می‌توان به تفسیر آیات ۱۶ - ۱۷ [[سوره ابراهیم|ابراهیم]] در پرتو آیات ۱۵ [[سوره محمد|محمّد]] و ۲۹ [[سوره کهف|کهف]]<ref>المستدرک، ج۲، ص۳۵۱؛ جامع البیان، ج۱۳، ص۲۵۵ - ۲۵۶</ref> و تفسیر آیه ۴۰ [[سوره اعراف|اعراف]] در پرتو آیه ۳۱ [[سوره حج|حجّ]]<ref>الدرالمنثور، ج۳، ص۱۵۶</ref> اشاره کرد. همچنین استنباط حد اقل مدت بارداری زنان از مقارنه دو آیه ۱۵ [[سوره احقاف|احقاف]]: {{متن قرآن|'''وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرً‌ا'''|سوره= [[سوره احقاف|احقاف]]|آیه= ۱۵}} و ۲۳۳ [[سوره بقره|بقره]]: {{متن قرآن|'''والولِدتُ یرضِعنَ اَولـدَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ‌'''|سوره= [[سوره بقره|بقره]]|آیه= ۲۳۳}} در [[روایت]] [[امام علی علیه السلام|امام علی علیه‌السلام]]<ref> الدرالمنثور، ج۶، ص۹؛ الصافی، ج۵، ص۱۴</ref> و تفسیر آیه ۱۵۸ بقره: {{متن قرآن|'''اِنَّ الصَّفا والمَروةَ مِن شَعائِرِ اللّهِ فَمَن حَجَّ البَیتَ اَوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیهِ اَن یطَّوَّفَ بِهِما‌'''|سوره= [[سوره بقره|بقره]]|آیه=  ۱۵۸}} در پرتو آیه ۱۰۱ نساء: {{متن قرآن|'''واِذَا ضَرَبتُم فِی الاَرضِ فَلَیسَ عَلَیکم جُناحٌ اَن تَقصُروا مِنَ الصَّلوة‌'''|سوره= [[سوره نساء|نساء]]|آیه= ۱۰۱}} و تبیین مفاد «‌لا جناح‌» در آن آیه، در روایت [[امام باقر|امام باقرعلیه‌السلام]]<ref>نورالثقلین، ج۱، ص۱۴۸</ref>و تفسیر معنای [[کفر]] در آیه ۶ بقره با توجه به تنوع معانی آن در آیات گوناگون قرآن، در روایت [[امام صادق علیه‌السلام]] در همین راستا قابل توجه‌اند.<ref>البرهان، ج۱، ص۱۳۱ - ۱۳۲</ref>
از تفاسیر مشهور روایی به نقل از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می‌توان به تفسیر آیه ۸۲ [[سوره انعام|انعام]]: {{متن قرآن|'''الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ أُولَـٰئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُم مُّهْتَدُونَ'''|سوره= [[سوره انعام|انعام]]|آیه= ۸۲}} در پرتو آیه ۱۳ [[سوره لقمان|لقمان]]:{{متن قرآن|'''إِنَّ الشِّرْ‌كَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ''' |سوره= [[سوره لقمان|لقمان]]|آیه= ۱۳}} اشاره کرد که مورد توجه بیشتر مفسران قرار گرفته است.<ref>جامع البیان، ج۷، ص۳۳۲، ۳۳۶؛ مجمع البیان، ج۴، ص۵۰۷؛ الدرالمنثور، ج۳، ص۲۷</ref> در آیه ۸۲ انعام امنیت و هدایت سزاوار مؤمنانی شمرده شده که ایمانشان را به ظلمی نیالوده‌اند. [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] در پی نگرانی اصحاب خود، با توجه به آیه ۱۳ لقمان که شرک را «‌ظلم عظیم‌» نامیده، ظلم در آیه گذشته را نیز ناظر به شرک شمرده، از آنان رفع نگرانی فرمود.<ref>صحیح البخاری، ج۸، ۴۸؛ مسند احمد، ج۱، ص۳۷۸؛ تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۱۵۸</ref>
 
از نمونه‌های دیگر می‌توان به تفسیر آیات ۱۶ - ۱۷ [[سوره ابراهیم|ابراهیم]] در پرتو آیات ۱۵ [[سوره محمد|محمّد]] و ۲۹ [[سوره کهف|کهف]]<ref>المستدرک، ج۲، ص۳۵۱؛ جامع البیان، ج۱۳، ص۲۵۵ - ۲۵۶</ref> و تفسیر آیه ۴۰ [[سوره اعراف|اعراف]] در پرتو آیه ۳۱ [[سوره حج|حجّ]]<ref>الدرالمنثور، ج۳، ص۱۵۶</ref> اشاره کرد.
 
همچنین استنباط حد اقل مدت بارداری زنان از مقارنه دو آیه ۱۵ [[سوره احقاف|احقاف]]: {{متن قرآن|'''وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرً‌ا'''|سوره= [[سوره احقاف|احقاف]]|آیه= ۱۵}} و ۲۳۳ [[سوره بقره|بقره]]: {{متن قرآن|'''والولِدتُ یرضِعنَ اَولـدَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ‌'''|سوره= [[سوره بقره|بقره]]|آیه= ۲۳۳}} در [[روایت]] [[امام علی علیه السلام|امام علی علیه‌السلام]]<ref> الدرالمنثور، ج۶، ص۹؛ الصافی، ج۵، ص۱۴</ref> و تفسیر آیه ۱۵۸ بقره: {{متن قرآن|'''اِنَّ الصَّفا والمَروةَ مِن شَعائِرِ اللّهِ فَمَن حَجَّ البَیتَ اَوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَیهِ اَن یطَّوَّفَ بِهِما‌'''|سوره= [[سوره بقره|بقره]]|آیه=  ۱۵۸}} در پرتو آیه ۱۰۱ نساء: {{متن قرآن|'''واِذَا ضَرَبتُم فِی الاَرضِ فَلَیسَ عَلَیکم جُناحٌ اَن تَقصُروا مِنَ الصَّلوة‌'''|سوره= [[سوره نساء|نساء]]|آیه= ۱۰۱}} و تبیین مفاد «‌لا جناح‌» در آن آیه، در روایت [[امام باقر|امام باقرعلیه‌السلام]]<ref>نورالثقلین، ج۱، ص۱۴۸</ref>و تفسیر معنای [[کفر]] در آیه ۶ بقره با توجه به تنوع معانی آن در آیات گوناگون قرآن، در روایت [[امام صادق علیه‌السلام]] در همین راستا قابل توجه‌اند.<ref>البرهان، ج۱، ص۱۳۱ - ۱۳۲</ref>


از طبقه اصحاب نیز نمونه‌های تفسیری فراوانی بر اساس همین روش گزارش شده است.<ref>التفسیر و المفسرون، ج۱، ص۴۱؛ المنهج الأثری، ص۶۷ - ۶۸؛ تفسیر التابعین، ج۲، ص۶۱۱ - ۶۲۷</ref>
از طبقه اصحاب نیز نمونه‌های تفسیری فراوانی بر اساس همین روش گزارش شده است.<ref>التفسیر و المفسرون، ج۱، ص۴۱؛ المنهج الأثری، ص۶۷ - ۶۸؛ تفسیر التابعین، ج۲، ص۶۱۱ - ۶۲۷</ref>
کاربر ناشناس