علم الیقین: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عِلْمُ الْیَقین'''، اولین مرتبه از مراتب سه‌گانه [[یقین]] در [[عرفان|عرفان اسلامی]] در کنار [[عین الیقین]] و [[حق الیقین]]، به معنای یقینی كه با دانش و از راه دلیل به دست می‌آید.

[[قرآن کریم]] در آیات چهارم و پنجم [[سوره تکاثر|سوره تكاثر]] به «علم اليقين»، تصریح کرده است: كلاََّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ، لَترََوُنَّ الجَْحِيمَ (ترجمه: چنان نيست كه شما خيال می‌كنيد اگر شما علم اليقين (به آخرت) داشتيد، قطعاً جهنّم را خواهيد ديد!).<ref>سوره تکاثر، آیه ۵و۶.</ref> [[مفسران]] با استناد به این آیات گفته‎اند اگر انسان «علم الیقین» داشته باشد، می‌تواند واقعیت‌ها را در همین دنیا مشاهده کند و سپس به مراحل بالاتر [[یقین]] دست پیدا کند.<ref>طباطبایی، الميزان، ۱۳۹۴ق، ج۲۰، ص۳۵۲.</ref>

در [[عرفان اسلامی]] و بر اساس آیات قرآن کریم ، [[یقین]] دارای سه درجه و مرتبه است که عبارتند از؛ علم الیقین، [[عین الیقین]] و [[حق الیقین]]. اولین و پایین‌ترین مرتبه، «علم الیقین» است که محدودتر از دیگر مراتب است.<ref>انصاریان، عرفان اسلامی، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۳۸۵.</ref> [[ابن عربی]] معتقد است شناخت انسان از [[خداوند]]، اگر از راه عقل و دلیل باشد، «علم الیقین» و اگر از راه دل به ست آید «عین الیقین» و اگر با کشف و شهود به دست آید «حق الیقین» نام دارد.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> وی می‌گوید از راه عقل و با علم الیقین، تنها می‌توان خداوند را اثبات کرد، ولی با دو مرحله بالاتر یقین، می‌توان به خداوند رسید.<ref>ابن عربی، فتوحات مکیه، ج۱، ص۳۱ به نقل از رضایی، «هویت شناسی یقین»، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref>

*علم الیقین: پایین ترین مرحله یقین و به معنای یقین پیدا کردن به چیزی از راه دلیل‌های مختلف است، همانند کسی که با دیدن دود، به وجود آتش یقین پیدا کند.  

*[[عین الیقین]]: آن است که انسان به مرحله مشاهده می‌رسد و با چشم خود آتش را مشاهده مى كند.  

*ابن عربی، محیی الدین، فتوحات مکیه، بیروت، دار احیاء التراث، بی‌تا.

*فراهيدى، خليل بن احمد، كتاب العين، قم، انتشارات هجرت، ۱۴۱۰ق.

*[http://ensani.ir/fa/content/226947/default.aspx مقاله «هویت شناسی یقین».]