کاربر ناشناس
بیرانوند: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Hrezaei جز (←منابع) |
imported>Smnazem بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بِیرانْوَنْد'''؛ یا به زبان لُری "بَیرَنْوَن" از ایلات [[لک]] زبان و [[شیعه|شیعی]] مذهب [[لرستان]] می‌باشند. | '''بِیرانْوَنْد'''؛ یا به زبان لُری "بَیرَنْوَن" از ایلات [[لک]] زبان و [[شیعه|شیعی]] مذهب [[لرستان]] می‌باشند. | ||
==ریشه شناسی نام ایل== | ==ریشه شناسی نام ایل== | ||
براساس روایات محلی، تبار بیرانوندها به شخصی به نام بیران می‌رسد.<ref>حنیف، ص۵</ref> این روایت درست به نظر می‌رسد، زیرا در نظام خویشاوندی مبتنی بر پدر تباری معمولاً نام تیره‌ها، طوایف و ایلات از نام بانی آنها گرفته می‌شود.<ref>امان اللهی، ۱۵۸</ref> | براساس روایات محلی، تبار بیرانوندها به شخصی به نام بیران می‌رسد.<ref>حنیف، ص۵</ref> این روایت درست به نظر می‌رسد، زیرا در نظام خویشاوندی مبتنی بر پدر تباری معمولاً نام تیره‌ها، طوایف و ایلات از نام بانی آنها گرفته می‌شود.<ref>امان اللهی، ۱۵۸</ref> | ||
برخی نام بیرانوند را با نام زیستگاه آنها "براوند"، مندرج در [[منتخب التواریخ]]<ref>ص ۵۳</ref> یکی دانسته‌اند.<ref>حنیف، ص۵</ref> این ادعا بی‌اساس به نظر می‌رسد، زیرا بیرانوندها در گذشته‌ای نه چندان دور به لرستان آمده‌اند.<ref>راولینسن، ۱۵۲</ref> | برخی نام بیرانوند را با نام زیستگاه آنها "براوند"، مندرج در [[منتخب التواریخ]]<ref>ص ۵۳</ref> یکی دانسته‌اند.<ref>حنیف، ص۵</ref> این ادعا بی‌اساس به نظر می‌رسد، زیرا بیرانوندها در گذشته‌ای نه چندان دور به لرستان آمده‌اند.<ref>راولینسن، ۱۵۲</ref> | ||
==جمعیت== | ==جمعیت== | ||
در طول حکمرانی [[قاجار|قاجاریه]] و [[پهلوی]] آمار و ارقام ضدونقیضی دربارۀ جمعیت بیرانوندها بدین شرح گزارش شده است: راولینسن در سفر به لرستان (۱۲۵۲ق/۱۸۳۶م)، ۵۰۰‘۲ خانوار<ref>راولینسن، ۱۵۲</ref>؛ نجم الدوله (۱۲۹۹ق/۱۸۸۲م) با ضبط "پیران وند"، هزار خانوار؛<ref>ص۲۰</ref> جغرافیای لرستان (۱۳۰۰ق)، ۳هزار خانوار؛<ref>ص ۱۴۲</ref> معین السلطنه خرم آبادی (۱۳۳۴ق)، ۱۰هزار خانوار؛<ref>ص۱۸۴</ref> و راسخ (۱۳۴۲ش)، ۲۵۰‘۳ خانوار.<ref>ص ۱۴۱</ref> | در طول حکمرانی [[قاجار|قاجاریه]] و [[پهلوی]] آمار و ارقام ضدونقیضی دربارۀ جمعیت بیرانوندها بدین شرح گزارش شده است: راولینسن در سفر به لرستان (۱۲۵۲ق/۱۸۳۶م)، ۵۰۰‘۲ خانوار<ref>راولینسن، ۱۵۲</ref>؛ نجم الدوله (۱۲۹۹ق/۱۸۸۲م) با ضبط "پیران وند"، هزار خانوار؛<ref>ص۲۰</ref> جغرافیای لرستان (۱۳۰۰ق)، ۳هزار خانوار؛<ref>ص ۱۴۲</ref> معین السلطنه خرم آبادی (۱۳۳۴ق)، ۱۰هزار خانوار؛<ref>ص۱۸۴</ref> و راسخ (۱۳۴۲ش)، ۲۵۰‘۳ خانوار.<ref>ص ۱۴۱</ref> | ||
==تقسیمات ایلی== | ==تقسیمات ایلی== | ||
بیرانوندها به دو شاخه اصلی که از نسل دو فرزند بیران، یعنی "آلاینان" (آلاهینان) و "دشی نو" (دشایینان) هستند، تقسیم می‌شوند. راولینسن از این دو شاخه با عنوان "آلیوند" (عالیوند) و "دوشیوند" یاد کرده است.<ref>راولینسن، ۱۵۲</ref> | بیرانوندها به دو شاخه اصلی که از نسل دو فرزند بیران، یعنی "آلاینان" (آلاهینان) و "دشی نو" (دشایینان) هستند، تقسیم می‌شوند. راولینسن از این دو شاخه با عنوان "آلیوند" (عالیوند) و "دوشیوند" یاد کرده است.<ref>راولینسن، ۱۵۲</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
براساس تاریخ شفاهی، بیرانوندها معتقدند که جد آنها به نام هجیالی از [[حجاز]] به منطقه دلفان آمده است، و در آنجا با دختر یکی از سران فرقه [[اهل حق]] ازدواج کرده، و ماندگار شده است؛ سپس چون بیرانوندها همراه با دلفانها و باجلانها، در جنگ بین [[ایران]] و [[عثمانی]]، [[نادرشاه افشار]] را یاری کردند، نادرشاه به پاس این خدمات، قسمتی از سیلاخور و اراضی پشتکوه را به بیرانوندها واگذار کرد. بنا به گفته هنری فیلد نادرشاه افشار بیرانوندها را به [[شیراز]] کوچ داد.<ref>ص ۱۸۳</ref> | براساس تاریخ شفاهی، بیرانوندها معتقدند که جد آنها به نام هجیالی از [[حجاز]] به منطقه دلفان آمده است، و در آنجا با دختر یکی از سران فرقه [[اهل حق]] ازدواج کرده، و ماندگار شده است؛ سپس چون بیرانوندها همراه با دلفانها و باجلانها، در جنگ بین [[ایران]] و [[عثمانی]]، [[نادرشاه افشار]] را یاری کردند، نادرشاه به پاس این خدمات، قسمتی از سیلاخور و اراضی پشتکوه را به بیرانوندها واگذار کرد. بنا به گفته هنری فیلد نادرشاه افشار بیرانوندها را به [[شیراز]] کوچ داد.<ref>ص ۱۸۳</ref> | ||
| خط ۱۷: | خط ۲۷: | ||
بسیاری از بیرانوندها در طول چند دهه گذشته دهات و زندگی کوچ روی را رها نموده و به [[خرم آباد]] مهاجرت کرده و شهرنشین شده‌اند. | بسیاری از بیرانوندها در طول چند دهه گذشته دهات و زندگی کوچ روی را رها نموده و به [[خرم آباد]] مهاجرت کرده و شهرنشین شده‌اند. | ||
==نظام اجتماعی== | ==نظام اجتماعی== | ||
| خط ۲۹: | خط ۴۰: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس|3}} | {{پانویس|3}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۳: | خط ۵۵: | ||
* رزم آرا، علی، ''جغرافیان نظامی ایران'' (لرستان)، تهران، ۱۳۲۰ش. | * رزم آرا، علی، ''جغرافیان نظامی ایران'' (لرستان)، تهران، ۱۳۲۰ش. | ||
* سعدوندیان، سیروس، ''اسناد نخستین سپهبد ایران احمد امیراحمدی''، تهران، ۱۳۷۳ش. | * سعدوندیان، سیروس، ''اسناد نخستین سپهبد ایران احمد امیراحمدی''، تهران، ۱۳۷۳ش. | ||
{{col-end}} | {{col-end}} | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== منبع انگلیسی === | === منبع انگلیسی === | ||
{{چپ‌چین}} | {{چپ‌چین}} | ||
*Field, H., ''Contributions to the Anthropology of Iran'', Chicago, 1939. | *Field, H., ''Contributions to the Anthropology of Iran'', Chicago, 1939. | ||
{{پایان چپ‌چین}} | |||
==پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون == | ||
*[http://lib.eshia.ir/23022/13/5360 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | *[http://lib.eshia.ir/23022/13/5360 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | ||
[[رده:طایفه های شیعی]] | [[رده:طایفه های شیعی]] | ||