پرش به محتوا

سال هجری قمری: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۱۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ اوت ۲۰۲۰
جز
افزایش مطلب و منبع
جز (←‏تاریخچه: لینک)
جز (افزایش مطلب و منبع)
خط ۴: خط ۴:
مسلمانان اعمال عبادی مانند [[روزه]] و‌ [[حج]] و نیز مناسبت‌های مذهبی مثل جشن‎ها و سوگواری‌ها را بر اساس سال قمری انجام می‌دهند.
مسلمانان اعمال عبادی مانند [[روزه]] و‌ [[حج]] و نیز مناسبت‌های مذهبی مثل جشن‎ها و سوگواری‌ها را بر اساس سال قمری انجام می‌دهند.
== جایگاه و اهمیت==
== جایگاه و اهمیت==
سال قمری، سالشماری که بر اساس چرخش قمر (ماه) محاسبه می‎شود، چون مبدا آن، هجرت پیامبر(ص) در سال ۶۲۲م بوده آن را سال هجری قمری نیز نامیده‌اند.{{مدرک}} مسلمانان اعمال دینی خود را بر اساس سال هجری قمری انجام می‌دهند.{{مدرک}} همچنین تقویم رسمی برخی از کشورهای اسلامی بر اساس آن تنظیم شده است.{{مدرک}}
سال قمری، سالشماری که بر اساس چرخش قمر (ماه) محاسبه می‎شود، چون مبدا آن، هجرت پیامبر(ص) در سال ۶۲۲م بوده سال هجری قمری نیز نامیده شده است.{{مدرک}} مسلمانان اعمال دینی خود را بر اساس سال هجری قمری انجام می‌دهند.{{مدرک}} همچنین تقویم رسمی برخی از کشورهای اسلامی بر اساس آن تنظیم شده است.{{مدرک}}


گفته شده قبل از جهانی شدن سالنمای میلادی در برخی کشورهای اسلامی و نیز رسمی شدن گاه‌شمار خورشیدی در [[ایران]] و [[افغانستان]]، سال‌شمار هجری قمری سالنمای رسمی کشورهای اسلامی بوده و وقایع و رویدادها بر اساس آن ثبت می‌شده است.{{مدرک}}
گفته شده قبل از جهانی شدن سالنمای میلادی در برخی کشورهای اسلامی و نیز رسمی شدن گاه‌شمار خورشیدی در [[ایران]] و [[افغانستان]]، سال‌شمار هجری قمری سالنمای رسمی کشورهای اسلامی بوده و وقایع و رویدادها بر اساس آن ثبت می‌شده است.{{مدرک}}


== تاریخچه ==
== تاریخچه ==
طبق قول مشهور، تعین مبدأ تاریخ به پیشنهاد [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] توسط عمر بن خطاب از [[هجرت پیامبر(ص)]] است. بنابر این قول، [[ابوموسی اشعری]] در نامه‌ای به عمر بن خطاب از نبود تاریخ منسجمی گلایه کرد. چرا که نامه‌هایی از خلیفه به دستش می‌رسید و به دلیل  ذکرنشدن تاریخ در تقدم و تاخر آنها دچار مشکل می‌شد.<ref>مسکویه، تجارب الأمم، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۴۱۳.</ref> خلیفه دوم شورایی تشکیل داد تا آغازی را برای تاریخ اسلام مشخص کنند.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة،‌ ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۰۷.</ref> در این شورا به پیشنهاد علی(ع) [[هجرت پیامبر(ص)]] از [[مکه]] به [[مدینه]]، مبدأ [[تاریخ اسلام]] قرار گرفت و به صورت بخشنامه به سراسر شهرها اعلام شد.<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۴۵؛ مسعودی، مروج الذهب،‌ ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref>
به گزارش محمد بن جریر طبری، پس از هجرت پیامبر به مدینه به دستور او، هجرت مبدأ تاریخ اسلامی قرار گرفت.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> به گفته [[جعفر سبحانی]] از [[مراجع تقلید]] مکاتبه‌هایی از پیامبر(ص) با تاریخ سال قمری وجود دارد. از جمله آنها صلح‌نامه بین پیامبر(ص) و نصارای [[نجران]] به [[سال پنجم هجری قمری]]<ref>سبحانی، مؤسسة النشر الاسلامی، جامعه مدرسین، ج۱، ص۶۱۰.</ref> و وصیت پیامبر(ص) به [[سلمان فارسی]] با املای حضرت علی(ع) به [[سال نهم هجری قمری|سال نهم هجری]] است.<ref> سبحانی، سید المرسلین، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱، ص۶۰۹.</ref>


البته برخی معتقدند به دستور پیامبر(ص) و در زمان حیات او، هجرت مبدأ تاریخ اسلام قرار گرفته است.<ref>عاملی، تحقیقی درباره تاریخ هجری، تهران، ص۲۳.</ref> پیامبر پس از ورود به مدینه دستور به این امر دادند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۳۸۸.</ref> به گفته [[جعفر سبحانی]] از [[مراجع تقلید]] مکاتبه‌هایی از زمان پیامبر(ص) وجود دارد که سال هجری تاریخ خورده است. از جمله صلح‌نامه بین پیامبر(ص) و نصارای [[نجران]] که به [[سال پنجم هجری قمری]] تاریخ خورده است.<ref>سبحانی، سید المرسلین،  جامعه مدرسین، ج۱، ص۶۱۰.</ref> و وصیت پیامبر(ص) به [[سلمان فارسی]] با املای حضرت علی(ع) که در پایان آخر تاریخش [[ماه رجب]] [[سال نهم هجری قمری|سال نهم هجری]] درج شده است.<ref>سبحانی، سید المرسلین، جامعه مدرسین، ج۱، ص۶۰۹.</ref>
طبق گزارش برخی از منابع تعین مبدأ تاریخ به پیشنهاد [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] توسط عمر بن خطاب از [[هجرت پیامبر(ص)]] انجام شده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۴۵؛ مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref> [[ابوموسی اشعری]] در نامه‌ای به عمر بن خطاب از نبود تاریخ منسجمی گلایه کرد. چرا که نامه‌هایی از خلیفه به دستش می‌رسید و به دلیل ذکر نشدن تاریخ در تقدم و تأخر آنها دچار مشکل می‌شد.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> از این رو خلیفه دوم شورایی برای تعیین تاریخ اسلامی تشکیل داد.<ref> طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۸؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة،‌ ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۰۷.</ref> در این شورا به پیشنهاد علی(ع) [[هجرت پیامبر(ص)]] از [[مکه]] به [[مدینه]]، مبدأ [[تاریخ اسلام]] قرار گرفت و به صورت بخشنامه در آمد.<ref> یعقوبی، تاریخ یعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۴۵؛ مسعودی، مروج‌الذهب،‌ ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۳۰۰.</ref>


== آغاز سال قمری چه ماهی است؟==
== آغاز سال قمری چه ماهی است؟==
به گزارش منابع تاریخی هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه که بعدها مبدا تاریخ اسلامی گردید، در ماه ربیع الاول بوده است، اما سال قمری با ماه محرم آغاز میشود.  
به گزارش منابع تاریخی هجرت پیامبر(ص) از مکه به مدینه که بعدها مبدا تاریخ اسلامی گردید، در ربیع‌الاول بوده است با این حال سال قمری با ماه محرم آغاز می‌شود. گفته  شده سال‌شمار قمری قبل از اسلام نزد عرب و یهود رایج بوده و ابتدای آن محرم بوده<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۹.</ref> چرا که مردم از حج برمی‌گشتند، از این رو محرم انتخاب شد.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۸۹.</ref>


== ماه‌ها==
== ماه‌ها==
سال هجری قمری دارای ۱۲ ماه است و هر ماه ۲۹ یا ۳۰ روز دارد. از این رو تعداد روزهای سال قمری در سال‌های عادی ۳۵۴ روز و در سال‌های کبیسه ۳۵۵ روز است از این رو سال قمری ۱۰ یا ۱۱ روز از سال شمسی کمتر است. البته تعداد روز ماه‌ها ترتیب حاصی ندارد با این حال در تقویم قمری قراردادی ماه‌های فرد ۳۰ روزه و ماه‌های زوج ۲۹ روزه تعیین شده و ماه آخر در سال‌های کبیسه ۳۰روزه است.
سال هجری قمری دارای ۱۲ ماه است و هر ماه ۲۹ یا ۳۰ روز دارد.{{مدرک}} از این رو تعداد روزهای سال قمری در سال‌های عادی ۳۵۴ روز و در سال‌های کبیسه ۳۵۵ روز است. همچنین سال قمری ۱۰ یا ۱۱ روز از سال شمسی کمتر است.{{مدرک}} به گفته [[علی بن حسین مسعودی]] تاریخ‌نگار قرن چهارم، اعراب در دوره جاهلیت هر سه سال یک ماه اضافه میکردند قرآن از این کار آنها به نسی (تأخیر انداختن) یاد کرده و آن را نکوهید است.<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۹. </ref> البته تعداد روز ماه‌ها ترتیب خاصی ندارد با این حال در تقویم قمری قراردادی ماه‌های فرد ۳۰ روزه و ماه‌های زوج ۲۹ روزه تعیین شده و ماه آخر در سال‌های کبیسه ۳۰روزه است.{{مدرک}}


ماه‌های سال قمری به ترتیب عبارتند از:
ماه‌های سال قمری به ترتیب عبارتند از:
خط ۳۲: خط ۳۲:
# [[شوال]]
# [[شوال]]
# [[ذی‌القعده]]
# [[ذی‌القعده]]
# [[ ذی‌الحجة]]
# [[ ذی‌الحجة]]<ref>مسعودی، مروج الذهب، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
گفته شده نام ماه‌های قمری از دوره [[جاهلیت]] به [[اسلام]] رسیده است. چرا که این ماه‌ها مربوط به زمان [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] و منسوب به [[دین حنیف]] هستند.<ref>نبئی، تقویم و تقویم‌نگاری در تاریخ، ۱۳۶۶ش، ص۱۳۵،۱۳۶.</ref>  
گفته شده نام ماه‌های قمری از دوره [[جاهلیت]] به [[اسلام]] رسیده است. چرا که این ماه‌ها مربوط به زمان [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]] و منسوب به [[دین حنیف]] هستند.<ref>نبئی، تقویم و تقویم‌نگاری در تاریخ، ۱۳۶۶ش، ص۱۳۵،۱۳۶.</ref>  
== پانویس ==
== پانویس ==
خط ۴۱: خط ۴۰:
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة،‌ بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.
* ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة،‌ بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.
* سبحانی، جعفر، سید المرسلین، قم، جامعه مدرسین، بی‌تا.
* سبحانی، جعفر، سید المرسلین صلی‌الله علیه و آله، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین، بی‌تا.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت،‌ دارالتراث، چاپ دوم، ۱۳۶۷ش.
* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت،‌ دارالتراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
* عاملی، سید جعفر مرتضی، تحقیقی درباره تاریخ هجری، تهران، واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، بی‌تا.
* عاملی، سید جعفر مرتضی، تحقیقی درباره تاریخ هجری، تهران، واحد تحقیقات اسلامی بنیاد بعثت، بی‌تا.
* مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب،‌ قم، دارالهجره، ۱۴۰۹ق.
* مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب و معادن الجوهر،‌ تحقیق اسعد داغر، قم، دارالهجره، ۱۴۰۹ق.
* مسکویه، احمد بن محمد، تجارب الأمم، تهران، انتشارات سروش، ۱۳۷۹ش.
* مسکویه، احمد بن محمد، تجارب الأمم، تهران، انتشارات سروش، ۱۳۷۹ش.
* نبئی، ابوالفضل، تقویم و تقویم‌نگاری در تاریخ، مشهد، آستان قدس، ۱۳۶۶ش.
* نبئی، ابوالفضل، تقویم و تقویم‌نگاری در تاریخ، مشهد، آستان قدس، ۱۳۶۶ش.
خط ۷۵: خط ۷۴:
  | توضیحات =  
  | توضیحات =  
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[Category:تاریخ اسلام]]
[[Category:گاه‌شماری قمری]]


[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ب]]
[[رده:تاریخ اسلام]]
[[رده:تاریخ اسلام]]
[[رده:گاه‌شماری قمری]]
[[رده:گاه‌شماری قمری]]