Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
قاموس قرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←نسخه شناسی) |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== علم مفردات == | == علم مفردات == | ||
مفردات قرآن، علمی است که درباره تک واژه‌های قرآنی از نظر ریشه و اشتقاق لغوی، دلالت بر معنای مطلوب، شیوه نگارش، نحوه تلفظ و نوع کاربرد آن در قرآن بحث می‌کند و یکی از مهم‌ترین شاخه‌های آن غریب القرآن است. شاید نخستین کسی که اصطلاح «علم مفردات» را به عنوان شاخه‌ای از علوم لفظی قرآن به کار برد و تألیف و تصنیف ارزشمندی در این زمینه ارائه کرد، [[راغب اصفهانی]] ( | مفردات قرآن، علمی است که درباره تک واژه‌های قرآنی از نظر ریشه و اشتقاق لغوی، دلالت بر معنای مطلوب، شیوه نگارش، نحوه تلفظ و نوع کاربرد آن در قرآن بحث می‌کند و یکی از مهم‌ترین شاخه‌های آن غریب القرآن است. شاید نخستین کسی که اصطلاح «علم مفردات» را به عنوان شاخه‌ای از علوم لفظی قرآن به کار برد و تألیف و تصنیف ارزشمندی در این زمینه ارائه کرد، [[راغب اصفهانی]] (متوفای ۵۳۰ ق) باشد. | ||
قاموس، به طور عام به معناشناسی قرآن می‌پردازد و این گونه معناشناسی در علم تفسیر حائز اهمیت است و به تعبیر دیگر فرهنگنامه لغات قرآن است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | قاموس، به طور عام به معناشناسی قرآن می‌پردازد و این گونه معناشناسی در علم تفسیر حائز اهمیت است و به تعبیر دیگر فرهنگنامه لغات قرآن است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
قاموس راهنمای کلمات قرآنی است که بر اساس حروف الفبایی تنظیم شده و در آن رجوع به اصل و ریشه لغوی کلمات قرآنی لازم است. از«ابّ» شروع و به «یوم» (یومئذ) ختم می‌گردد. در این معجم علاوه بر شماره سوره و آیه، حروف مکمّل هر کلمه و دفعات تکرار آن نیز ذکر شده است.{{سخ}} | قاموس راهنمای کلمات قرآنی است که بر اساس حروف الفبایی تنظیم شده و در آن رجوع به اصل و ریشه لغوی کلمات قرآنی لازم است. از«ابّ» شروع و به «یوم» (یومئذ) ختم می‌گردد. در این معجم علاوه بر شماره سوره و آیه، حروف مکمّل هر کلمه و دفعات تکرار آن نیز ذکر شده است.{{سخ}} | ||
کلمات قرآنی زیر ماده یا ریشه هر کلمه وارد شده است و بخشی از آیه قرآنی که در بردارنده آن کلمه است. در زیر کلمه درج گردیده و در برابر هر یک از لغات قرآنی، معنای فارسی آن را آورده به ترجمه آیات نیز پرداخته است.{{سخ}} | کلمات قرآنی زیر ماده یا ریشه هر کلمه وارد شده است و بخشی از آیه قرآنی که در بردارنده آن کلمه است. در زیر کلمه درج گردیده و در برابر هر یک از لغات قرآنی، معنای فارسی آن را آورده به ترجمه آیات نیز پرداخته است.{{سخ}} | ||
مؤلف در مقدمه مختصر خود بر کتاب می‌نویسد: «''این کتاب تنها درباره لغات قرآن نیست بلکه گذشته از آن در نوبت خود یک کتاب تفسیر و اگر اغراق نباشد یک دایرةالمعارف قرآن است. در هر ماده که تشخیص داده شده، آیاتی چند نقل و تفسیر شده است،نقل روایات، شأن نزول و اشاره به بعضی از قضایا و نقل اقوال بزرگان از آن جمله است. به احوال و قضایای انبیاء از دیدگاه قرآن، نظر شده و نسبت به اقتضای حال در اکثر موارد به تفصیل سخن گفته شده است. ذیل بعضی از کلمات امثال:آدم، اجل، ارض، بحر، جن، عرش و... بطور مفصل بحث شده است''.»<ref>قاموس قرآن، ص۵.</ref>{{سخ}} | مؤلف در مقدمه مختصر خود بر کتاب می‌نویسد: «''این کتاب تنها درباره لغات قرآن نیست بلکه گذشته از آن در نوبت خود یک کتاب تفسیر و اگر اغراق نباشد یک دایرةالمعارف قرآن است. در هر ماده که تشخیص داده شده، آیاتی چند نقل و تفسیر شده است،نقل روایات، شأن نزول و اشاره به بعضی از قضایا و نقل اقوال بزرگان از آن جمله است. به احوال و قضایای انبیاء از دیدگاه قرآن، نظر شده و نسبت به اقتضای حال در اکثر موارد به تفصیل سخن گفته شده است. ذیل بعضی از کلمات امثال:آدم، اجل، ارض، بحر، جن، عرش و... بطور مفصل بحث شده است''.»<ref>قرشی، قاموس قرآن، ص۵.</ref>{{سخ}} | ||
مؤلف معتقد است کلمات قرآن با حذف مکررات و مشتقات حدود ۱۸۶۰ کلمه است. در این کتاب همه کلمات فوق یکی یکی بررسی شده است.ایشان در توضیح برخی کلمات به معنی لغوی اکتفا ننموده و برای بسیاری از کلمات، تفاسیر و توضیحات لغوی، ادبی، علمی، اجتماعی و تاریخی ذکر نموده است. این توضیحات تقریبا برای تمام اعلام قرآن آورده شده و به ترتیب به پارهای از موضوعات قرآن پژوهی نیز پرداخته است.{{سخ}} | مؤلف معتقد است کلمات قرآن با حذف مکررات و مشتقات حدود ۱۸۶۰ کلمه است. در این کتاب همه کلمات فوق یکی یکی بررسی شده است.ایشان در توضیح برخی کلمات به معنی لغوی اکتفا ننموده و برای بسیاری از کلمات، تفاسیر و توضیحات لغوی، ادبی، علمی، اجتماعی و تاریخی ذکر نموده است. این توضیحات تقریبا برای تمام اعلام قرآن آورده شده و به ترتیب به پارهای از موضوعات قرآن پژوهی نیز پرداخته است.{{سخ}} | ||
او شیوه نقد را در معانی لغوی، مباحث علمی و دیگر قسمتها نیز پیشی گرفته و با استدلال مطالب خود را مطرح مینماید، مانند ماده«ابّ» و «ابد» و یا بحث علمی ماده «بحر».<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | او شیوه نقد را در معانی لغوی، مباحث علمی و دیگر قسمتها نیز پیشی گرفته و با استدلال مطالب خود را مطرح مینماید، مانند ماده«ابّ» و «ابد» و یا بحث علمی ماده «بحر».<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | ||
== منابع کتاب == | == منابع کتاب == | ||
مؤلف، معانی قرآن را از روی کتابهای لغت معتبر و تفاسیر جمع‌آوری کرده است. از جمله آن منابع عبارتند از: قاموس اللغة، مفردات راغب، اقرب الموارد، صحاح اللغه، مصباح و از تفاسیر: [[المیزان]]، [[مجمع البیان]]، [[تفسسیر صافی|صافی]]، [[تفسیر البرهان|برهان]]، زمخشری، بیضاوی، [[تفسیر جوامع الجامع|جوامع الجامع]]، [[تفسیر عیاشی|عیاشی]] هم در لغت و هم در روایات و مطالب دیگر استفاده نموده است.<ref> | مؤلف، معانی قرآن را از روی کتابهای لغت معتبر و تفاسیر جمع‌آوری کرده است. از جمله آن منابع عبارتند از: قاموس اللغة، مفردات راغب، اقرب الموارد، صحاح اللغه، مصباح و از تفاسیر: [[المیزان]]، [[مجمع البیان]]، [[تفسسیر صافی|صافی]]، [[تفسیر البرهان|برهان]]، زمخشری، بیضاوی، [[تفسیر جوامع الجامع|جوامع الجامع]]، [[تفسیر عیاشی|عیاشی]] هم در لغت و هم در روایات و مطالب دیگر استفاده نموده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref>{{سخ}} | ||
در برخی موارد نیز به کتب دیگر غیر از لغت و تفسیر ارجاع داده مانند: کتاب تجسم عمل یا تبدّل نیرو به ماده تألیف آقای محمد امین رضوی ماده «بوء».<ref>قاموس قرآن، ج ۱، ص۲۴۶.</ref> ایشان سعی نموده منبع همه مطالب را در محل خود ذکر کنند ولی در همه جا این امر محقق نشده است.{{سخ}} | در برخی موارد نیز به کتب دیگر غیر از لغت و تفسیر ارجاع داده مانند: کتاب تجسم عمل یا تبدّل نیرو به ماده تألیف آقای محمد امین رضوی ماده «بوء».<ref>قرشی، قاموس قرآن، ج ۱، ص۲۴۶.</ref> ایشان سعی نموده منبع همه مطالب را در محل خود ذکر کنند ولی در همه جا این امر محقق نشده است.{{سخ}} | ||
در شماره آیات، کتاب «المعجم المفهرس» تألیف محمد فؤاد عبدالباقی مورد نظر بوده و شماره خطبه‌های نهج البلاغه از نهج البلاغه محمد عبده آورده است. در برخی موارد پس از نقل چند آیه فقط یک شماره ذکر شده که منظور فقط کلمه مورد بحث بوده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | در شماره آیات، کتاب «المعجم المفهرس» تألیف محمد فؤاد عبدالباقی مورد نظر بوده و شماره خطبه‌های نهج البلاغه از نهج البلاغه محمد عبده آورده است. در برخی موارد پس از نقل چند آیه فقط یک شماره ذکر شده که منظور فقط کلمه مورد بحث بوده است.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/13723 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
قاموس قرآن از تاریخ اتمام تألیف (اردیبهشت ۱۳۵۴ ش) توسط [[دارالکتب الاسلامیة]] در [[تهران]]، چاپ و منتشر گردید و تا سال ۱۳۷۴ش بیش از ده بار تجدید چاپ شد.{{سخ}} | قاموس قرآن از تاریخ اتمام تألیف (اردیبهشت ۱۳۵۴ ش) توسط [[دارالکتب الاسلامیة]] در [[تهران]]، چاپ و منتشر گردید و تا سال ۱۳۷۴ش بیش از ده بار تجدید چاپ شد.{{سخ}} | ||
قاموس با هفت جلد در ۳ مجلد قطور و قطع وزیری با مقدمه‌ای کوتاه از مؤلف ارائه شده است، هر صفحه آن به دو ستون مساوی تقسیم و مطالب در آن نوشته شده است. آیات قرآن با خطی متمایز از متن و نام سوره و شماره آیات کاملا قابل تشخیص از متن اصلی است.{{سخ}} | قاموس با هفت جلد در ۳ مجلد قطور و قطع وزیری با مقدمه‌ای کوتاه از مؤلف ارائه شده است، هر صفحه آن به دو ستون مساوی تقسیم و مطالب در آن نوشته شده است. آیات قرآن با خطی متمایز از متن و نام سوره و شماره آیات کاملا قابل تشخیص از متن اصلی است.{{سخ}} | ||
مؤلف در انتهای جلد آخر، اجمالی از شرح حال و آثار قلمی خویش را به همراه تشکر از ناشر به تحریر درآورده است.<ref>طبقات مفسران شیعه، ج ۵، ص ۱۴۶.</ref> | مؤلف در انتهای جلد آخر، اجمالی از شرح حال و آثار قلمی خویش را به همراه تشکر از ناشر به تحریر درآورده است.<ref>عقیقی بخشایشی، طبقات مفسران شیعه، ج ۵، ص ۱۴۶.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||