کاربر ناشناس
قناعت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Naqavi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Naqavi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش ۲|ماه=ژانویه|روز=۱۸|سال=۲۰۱۵|چند = 2}} | {{در دست ویرایش ۲|ماه=ژانویه|روز=۱۸|سال=۲۰۱۵|چند = 2}} | ||
'''قناعت'''، | '''قناعت'''، به معنای اکتفا کردن به اندک و ضد [[اسراف]] کاری است.قناعت در ادبیات و فرهنگ [[اسلام|اسلامی]] به معنای ریاضت کشیدن و کم مصرف کردن نیست بلکه مفهوم آن صحیح مصرف کردن است که در ادبیات اقتصادی امروز جهان با واژگانی نظیر بهره‌وری ، کارآیی، بهینه سازی مصرف و... بیان می شود. | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{سخ}}{{حدیث| وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّـهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ ۖ فَاذْكُرُ‌وا اسْمَ اللَّـهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ ۖ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرْ‌نَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُ‌ونَ﴿٣٦﴾|ترجمه= و شتران فربه را براى شما از [جمله] شعاير خدا قرار داديم: در آنها براى شما خير است. پس نام خدا را بر آنها -در حالى كه برپاى ايستاده‌اند- ببَريد و چون به پهلو درغلتيدند از آنها بخوريد و به تنگدست [سائل] و به بينوا[ى غير سائل ]بخورانيد. اين گونه آنها را براى شما رام كرديم، اميد كه شكرگزار باشيد.}}|تاریخ بایگانی| منبع =[[سوره حج|حج]]، ٣٦.| تراز = چپ| عرض = 200px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ECFAF5| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{سخ}}{{حدیث| وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُم مِّن شَعَائِرِ اللَّـهِ لَكُمْ فِيهَا خَيْرٌ ۖ فَاذْكُرُ‌وا اسْمَ اللَّـهِ عَلَيْهَا صَوَافَّ ۖ فَإِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَأَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرْ‌نَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُ‌ونَ﴿٣٦﴾|ترجمه= و شتران فربه را براى شما از [جمله] شعاير خدا قرار داديم: در آنها براى شما خير است. پس نام خدا را بر آنها -در حالى كه برپاى ايستاده‌اند- ببَريد و چون به پهلو درغلتيدند از آنها بخوريد و به تنگدست [سائل] و به بينوا[ى غير سائل ]بخورانيد. اين گونه آنها را براى شما رام كرديم، اميد كه شكرگزار باشيد.}}|تاریخ بایگانی| منبع =[[سوره حج|حج]]، ٣٦.| تراز = چپ| عرض = 200px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#ECFAF5| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
==در لغت و اصطلاح== | ==در لغت و اصطلاح== | ||
در لغت به معنای اکتفا کردن به اندک از آنچه مورد نیاز انسان است.<ref>مفردات راغب، کتاب قاف، ص۴۱۳.</ref> <ref>طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج ۴، ص ۳۸۴</ref> | قناعت در لغت به معنای اکتفا کردن به اندک از آنچه مورد نیاز انسان است.<ref>مفردات راغب، کتاب قاف، ص۴۱۳.</ref> <ref>طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج ۴، ص ۳۸۴</ref> | ||
ابن‌منظور، «قَنِعَ» را به «رَضِیَ» و «قَناعت» را به «الرِّضا بالقِسم»، (رضایت داشتن به قسمت خود) معنا کرده است.<ref>ابن منظور، ۱۹۹۷: ذیل واژه قَنَعَ</ref> در فرهنگ فارسی نیز قناعت در معنای خرسند بودن به قسمت خود و بسنده کردن به مقدار کم، گفته شده است.<ref>معین، ۱۳۸۰: ۷۶۹؛ معلوف، ۱۳۸۳: ۶۵۷</ref> | ابن‌منظور، «قَنِعَ» را به «رَضِیَ» و «قَناعت» را به «الرِّضا بالقِسم»، (رضایت داشتن به قسمت خود) معنا کرده است.<ref>ابن منظور، ۱۹۹۷: ذیل واژه قَنَعَ</ref> در فرهنگ فارسی نیز قناعت در معنای خرسند بودن به قسمت خود و بسنده کردن به مقدار کم، گفته شده است.<ref>معین، ۱۳۸۰: ۷۶۹؛ معلوف، ۱۳۸۳: ۶۵۷</ref> | ||
در اصطلاح | در اصطلاح [[دین اسلام|دینی]]: صفتی است که با تکرار و تمرین در انسان به صورت ملکه‌ای در می‌آید که باعث خشنودی و راضی شدن به چیز کم و نگه داشتن نفس از زیاده خواهی می شود. شرع مقدس حد و حدود هر چیزی را در مصرف شخص معین کرده است. باید توجه داشت که بیشتر از آن حدی که معین شده و بیشتر از حد لزوم صرف و خرج نشود. | ||
به بیان دیگر می‌توان گفت: قناعت، رضایت به کم و حسن تدبیر معاش است بدون دوست داشتن زیاده از حد زندگانی. | به بیان دیگر می‌توان گفت: قناعت، رضایت به کم و حسن تدبیر معاش است بدون دوست داشتن زیاده از حد زندگانی. | ||
==اهمیت و ضرورت آن در اسلام== | ==اهمیت و ضرورت آن در اسلام== | ||
قناعت در فرهنگ | قناعت در فرهنگ [[اسلام|اسلامی]] یکی از شاخص‌های بالندگی و آفرینندگی و خلاقّیت و عزّت است که ممکن است در فرد یا یک ملت تحقق یابد. | ||
هر کس می تواند با توجه به شرایط و وضعیتی که در آن قرار دارد طبق این اصل الهی رفتار کند. و به اقتصاد جامعه کمک کند. | هر کس می تواند با توجه به شرایط و وضعیتی که در آن قرار دارد طبق این اصل الهی رفتار کند. و به اقتصاد جامعه کمک کند. | ||
حضرت [[علی(ع)]] سفارشات زیادی به کارگزاران و فرمانداران خود نسبت به پرهیز از [[اسراف]] و [[تبذیر]] دارند و آنان را ملزم به صرفه جویی و صحیح مصرف کردن [[بیت المال]] می کند.ایشان می فرمایند: نوک قلم‌ها را باریک و فاصله سطرها را کم کنید و از زیاده‌روی در هزینه نمودن بیت المال بپرهیزید زیرا که اموال [[مسلمانان]] نباید متحمل ضرر شود.<ref>بحارالانوار. ج۴۱. ص ۱۰۵.</ref> | حضرت [[علی(ع)]] سفارشات زیادی به کارگزاران و فرمانداران خود نسبت به پرهیز از [[اسراف]] و [[تبذیر]] دارند و آنان را ملزم به صرفه جویی و صحیح مصرف کردن [[بیت المال]] می کند.ایشان می فرمایند: نوک قلم‌ها را باریک و فاصله سطرها را کم کنید و از زیاده‌روی در هزینه نمودن بیت المال بپرهیزید زیرا که اموال [[مسلمانان]] نباید متحمل ضرر شود.<ref>بحارالانوار. ج۴۱. ص ۱۰۵.</ref> | ||
==در علم اخلاق== | ==در علم اخلاق== | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
==تفاوت معترّ و قانع== | ==تفاوت معترّ و قانع== | ||
فرق میان «قانع» و «معتر» این است که قانع به کسی گویند که اگر چیزی به او بدهی قناعت می‌کند و راضی و خشنود می‌گردد و اعتراض و ایراد و خشمی نمی‌گیرد، اما معتر کسی است که به سراغ تو می‌آید و سؤال و تقاضا می‌کند و ای بسا به آنچه می‌دهی راضی نشود و اعتراض کند.<ref>تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۱۰۸.</ref> برخی گویند قانع کسی است که سؤال می‌کند و معتر کسی است که خود را در معرض اطعام قرار می‌دهد و سؤال نمی‌کند.<ref>تفسیر مجمع البیان، ج ۱۶، ص ۲۱۷.</ref> تفسیر اول طبق روایت صحیح‌تر به نظر می‌رسد.<ref> تفسیر مجمع البیان، ج ۱۶، ص ۲۱۷.</ref> | در [[تفسیر]] آیه ۳۶ [[سوره حج]] آورده اند: فرق میان «قانع» و «معتر» این است که قانع به کسی گویند که اگر چیزی به او بدهی قناعت می‌کند و راضی و خشنود می‌گردد و اعتراض و ایراد و خشمی نمی‌گیرد، اما معتر کسی است که به سراغ تو می‌آید و سؤال و تقاضا می‌کند و ای بسا به آنچه می‌دهی راضی نشود و اعتراض کند.<ref>تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۱۰۸.</ref> برخی گویند قانع کسی است که سؤال می‌کند و معتر کسی است که خود را در معرض اطعام قرار می‌دهد و سؤال نمی‌کند.<ref>تفسیر مجمع البیان، ج ۱۶، ص ۲۱۷.</ref> تفسیر اول طبق [[روایت]] صحیح‌تر به نظر می‌رسد.<ref> تفسیر مجمع البیان، ج ۱۶، ص ۲۱۷.</ref> | ||
نکتۀ مهم اینکه مقدم شدن قانع بر معتر نشانۀ آن است که آن دسته از محرومانی که عفیف النفس و خویشتن دارند، باید در مقام اول و قبل از | نکتۀ مهم اینکه مقدم شدن قانع بر معتر نشانۀ آن است که آن دسته از محرومانی که عفیف النفس و خویشتن دارند، باید در مقام اول و قبل از | ||
دیگران مورد توجه قرار گیرند.<ref>تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۱۰۸.</ref> | دیگران مورد توجه قرار گیرند.<ref>تفسیر نمونه، ج ۱۴، ص ۱۰۸.</ref> | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
==نشانه افراد قانع== | ==نشانه افراد قانع== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول =[[امام علی علیه السلام|امام علی عليه السلام]]:{{سخ}}{{حدیث| مِن شَرَفِ الهِمَّةِ لُزومِ القِناعَةِ|ترجمه= پايبندى به قناعت، از والايى همّت است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = تصنیف غررالحکم و درر الکلم ص۳۹۱، ح ۸۹۹۹| تراز = چپ| عرض = 200px| اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه =#EEFCE5| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول =[[امام علی علیه السلام|امام علی عليه السلام]]:{{سخ}}{{حدیث| مِن شَرَفِ الهِمَّةِ لُزومِ القِناعَةِ|ترجمه= پايبندى به قناعت، از والايى همّت است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = تصنیف غررالحکم و درر الکلم ص۳۹۱، ح ۸۹۹۹| تراز = چپ| عرض = 200px| اندازه خط = 12px|رنگ پس‌زمینه =#EEFCE5| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
در [[احادیث]] [[شیعی]] برای افراد قانع، نشانه های مختلفی از جمله: آزادگی، مردانگی، همت بلند و سپاسگزارترین مردم ذکر شده است. | در [[احادیث]] [[شیعی]] برای افراد قانع، نشانه های مختلفی از جمله: آزادگی، مردانگی، همت بلند و سپاسگزارترین مردم ذکر شده است. | ||
در روایتی از حضرت [[علی(ع)]] آمده است: قانع ترین مردم باش تا شکرگزارترین آنان باشی.<ref>ارشاد القلوب. جزء اول. ص ۱۱۸.</ref> همچنین در حدیث دیگری آن حضرت فرموده اند: زندگی با قناعت نشانه همت بلند است.<ref>میزان الحکمه. ج۲. ح ۱۶۸۶۳.</ref> | در روایتی از حضرت [[علی(ع)]] آمده است: قانع ترین مردم باش تا شکرگزارترین آنان باشی.<ref>ارشاد القلوب. جزء اول. ص ۱۱۸.</ref> همچنین در حدیث دیگری آن حضرت فرموده اند: زندگی با قناعت نشانه همت بلند است.<ref>میزان الحکمه. ج۲. ح ۱۶۸۶۳.</ref> | ||