سوره عبس: تفاوت میان نسخه‌ها

بسیاری از [[عالمان شیعه]] از جمله [[سید مرتضی]] و [[علامه طباطبایی]] شأن نزول اول را نادرست دانسته‌اند. علامه طباطبایی معتقد است آیات این سوره دلالت روشنی ندارند که مراد از آن شخصِ عتاب‌ شده، پیامبر(ص) باشد، بلکه شواهدی وجود دارد که می‌رساند منظور، فرد دیگری است؛ مانند اینکه پیامبر(ص) حتی با [[کفار]] نیز عبوس نبود چه برسد با [[مؤمنان]]. ضمن آنکه خداوند در [[سوره قلم]] که پیش از سوره عبس نازل شده، [[اخلاق]] پیامبر(ص) را عظیم شمرده است.{{یادداشت|«وَ إِنَّكَ لَعَلى‏ خُلُقٍ عَظِيمٍ» (سوره قلم، آیه ۴).}} همچنین پیش از این در [[آیات]] بسیاری به پیامبر دستور داده بود در برابر مؤمنان [[تواضع|متواضع]] باشد و اعتنایی به زرق و برق دنیا نکند.{{یادداشت|مثل «خویشاوندان نزديکت را انذار کن و بال و پر خود را براى مؤمنانی كه از تو پیروى می‌کنند بگستر» (سوره شعراء، آيه ۲۷) «هرگز چشم خود را به نعمت‌هایی كه به گروه‏‌هایی از آنها (كفار) دادیم، میفكن و به خاطر آنچه آنها دارند غمگین مباش و بال و پر خود را براى مؤمنان فرود آر» (سوره حجر، آيه ۸۸)}} علاوه بر این ترشرویی به فقرا از نظر عقلی قبیح است و ممکن نیست از پیامبر سر بزند.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۰ش، ج۲۰، ص۳۳۱ـ۳۳۲.</ref>

در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] این [[آیه]] آمده است مقصود از «نظر کردن» دقت و اندیشیدن است.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۰ش، ج۲۰، ص۳۴۱. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۱۴۵.</ref> اندیشیدن درباره اینکه غذایی که به دست آمده از چه راهی به دست آمده و آیا از خوراکی‌های [[حلال]] است یا [[حرام]]؟<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۱۴۵.</ref> در بعضی [[حدیث|روایات]] آمده است منظور از طعام در اینجا علم و دانشی است که غذای [[روح]] را تشکیل می‌دهد؛ پس انسان باید بدان بنگرد که آن را از چه کسی می‌گیرد.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۵۸۴.</ref>

در تفاسیر گفته شده است این آیات، نشان‌دهنده شدت [[قیامت]]<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۰ش، ج۲۰، ص۳۴۳.</ref> و هول و وحشت [[محشر]] است که آدمی در آن هنگام نه تنها نزدیکانش را فراموش می‌کند، بلکه از آنان فرار می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۱۵۷ـ۱۵۸.</ref> این اتفاق‌ها بعد از صیحه شدیدی است که گوش‌ها را کر می‌کند. این صیحه همان نفخه دوم [[نفخ صور|صور اسرافیل]] است که واژه «صاخّه» در آیه قبل (آیه ۳۳) به آن اشاره می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۶، ص۱۵۷. طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۰ش، ج۲۰، ص۳۴۳.</ref> [[امام علی علیه السلام|امیرالمؤمنین(ع)]] در [[مناجات امیرالمؤمنین در مسجد کوفه|مناجات مسجد کوفه]] این آیات را می‌خواند و از خداوند برای آن روز، امان می‌طلبد.<ref>مفاتیح الجنان، باب سوم، فضیلت مسجد کوفه و اعمال آن، مناجات امیرالمؤمنین، ص۵۷۶. </ref>

* طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه محمد باقر موسوی همدانی، مرکز نشر فرهنگی رجا، چاپ چهارم، ۱۳۷۰ش.

* معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش.

* مفاتیح الجنان، قم، نشر مؤسسه انصاریان، ۱۳۸۲ش.