پرش به محتوا

قنوت: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۷۳ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۶ ژوئیهٔ ۲۰۱۷
جز
اصلاح کلی ازجمله تغییر عناوین
imported>Hasaninasab
جز (اصلاح الگوی یادداشت)
imported>Hasaninasab
جز (اصلاح کلی ازجمله تغییر عناوین)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[تیر]]|روز=[[۲۵]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Mahdiemadi  }}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[تیر]]|روز=[[۲۵]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Mahdiemadi  }}
[[پرونده:تصویری از قنوت در نماز جماعت.jpg|350PXpx|بندانگشتی|نمایی از قنوت نماز جماعت]]
[[پرونده:تصویری از قنوت در نماز جماعت.jpg|350PXpx|بندانگشتی|نمایی از قنوت نماز جماعت]]
'''قنوت''' عملی [[مستحب|مستحبی]] در [[نماز]] برای [[دعا]] است. در قنوت باید دست‌ها را بلند کرد و دعا خواند. مستحب است دست‌ها را تا مقابل ‏صورت بلند کرد و کف دست‌ها را به طرف آسمان قرار داد. قنوت به جز در [[نماز عید|نمازهای عیدین]]، [[نماز جمعه|جمعه]]، [[نماز آیات|آیات]] و [[نماز شب|وتر]] فقط یک‌بار پس از خواندن [[سوره فاتحه|حمد]] و [[سوره اخلاص|سوره]] و پیش از [[رکوع]] [[رکعت]] دوم انجام می‌شود.
'''قنوت''' عملی [[مستحب|مستحبی]] در [[نماز]] برای [[دعا]] است. در قنوت باید دست‌ها را بلند کرد و دعا خواند. مستحب است دست‌ها را تا مقابل ‏صورت بلند کرد و کف دست‌ها را به طرف آسمان قرار داد. قنوت در اکثر نمازها فقط یک‌بار در [[رکعت]] دوم و پس از خواندن [[سوره فاتحه|حمد]] و [[سوره اخلاص|سوره]] و پیش از [[رکوع]] انجام می‌شود.


در قنوت خواندن [[ذکر]] خاصی شرط نیست بلکه می‌توان هر دعا و ذکری را خواند. در جایز بودن خواندن ذکر غیرعربی در قنوت میان [[مجتهد|فقها]] اختلاف است اما بنابر همه نظرات موجب باطل شدن نماز نمی‌شود. در هنگام قنوت برخی از اعمال مستحبی نظیر گفتن تکبیر پیش از رکوع، بلندخواندن ذکر قنوت، خواندن برخی از [[آیه|آیات]] قرآن از جمله آیه ۲۰۱ [[سوره بقره|بقره]] مشهور به [[آیه قنوت]] توصیه شده است.
در قنوت خواندن [[ذکر]] خاصی شرط نیست؛ بلکه می‌توان هر دعا و ذکری را خواند. در جایز بودن خواندن ذکر غیرعربی در قنوت میان [[مجتهد|فقها]] اختلاف است؛ اما بنابر نظر همه فقها موجب باطل شدن نماز نمی‌شود. در هنگام قنوت برخی از اعمال مستحبی نظیر گفتن تکبیر پیش از رکوع، بلندخواندن ذکر قنوت، خواندن برخی از [[آیه|آیات]] قرآن از جمله آیه ۲۰۱ [[سوره بقره|بقره]] (مشهور به [[آیه قنوت]]) توصیه شده است.


واژه قنوت در [[قرآن]] با مشتقاتش ۱۳ مرتبه آمده است.
==مفهوم‌شناسی==
==معنا و کاربرد در قرآن و فقه==
قنوت در لغت به معنای دوام اطاعت همراه با فروتنی است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۶۸۴.</ref> واژه قنوت در قرآن با کلمات هم خانواده‌اش ۱۳ مرتبه به معنای [[دعا]]، [[عبادت]]، [[نماز]] و اطاعت آمده است. در اصطلاح [[‏فقه]] به خواندن دعا به شیوه‌ای خاص پس از [[سوره فاتحه|حمد]] و [[سوره اخلاص|سوره]] در [[نمازهای واجب]] و [[نمازهای مستحب|مستحبی]] گفته می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۲۸ق، ص۴۳۱.</ref>
قنوت در لغت به معنای دوام اطاعت همراه با فروتنی است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۶۸۴.</ref> واژه قنوت در قرآن با کلمات هم خانواده‌اش ۱۳ مرتبه به معنای [[دعا]]، [[عبادت]]، [[نماز]] و اطاعت آمده است. در اصطلاح [[‏فقه]] به خواندن دعا به شیوه‌ای خاص پس از [[سوره فاتحه|حمد]] و [[سوره اخلاص|سوره]] در [[نمازهای واجب]] و [[نمازهای مستحب|مستحبی]] گفته می‌شود.<ref>مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۴۲۸ق، ص۴۳۱.</ref>


==نحوه انجام دادن==
==احکام قنوت==
در قنوت باید دست‌ها را بلند کرد و [[مستحب]] است دو دست را تا مقابل صورت بلند کرد؛ کف دست‌ها را به سوی آسمان قرار داد و به هم متصل کرد. همچنین مستحب است نگاه نمازگزار در هنگام قنوت به کف دست‌هایش باشد. برخی از [[مجتهد|فقها]] بلند کردن دست‌ها در قنوت را لازم ندانسته‌اند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹، ۱۳۸۷ش، ص۶۰۰-۶۰۱.</ref>
در قنوت باید دست‌ها را بلند کرد و [[مستحب]] است دو دست را تا مقابل صورت بلند کرد؛ کف دست‌ها را به سوی آسمان قرار داد و به هم متصل کرد. همچنین مستحب است نگاه نمازگزار در هنگام قنوت به کف دست‌هایش باشد. برخی از [[مجتهد|فقها]] بلند کردن دست‌ها در قنوت را لازم ندانسته‌اند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹، ۱۳۸۷ش، ص۶۰۰-۶۰۱.</ref>
==احکام قنوت==
خواندن دعا یا ذکری خاص در قنوت شرط نیست بلکه می‌توان هر ذکری را خواند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۵-۳۰۶</ref> بهتر است قنوت را با صدای بلند بخواند مگر آنکه موجب شود [[امام جماعت]] صدای او را بشنود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۲۰، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۶.</ref>
===تفاوت قنوت در نمازها===
به جز [[نماز عید|نمازهای عیدین]]، [[نماز جمعه|جمعه]]، [[نماز آیات|آیات]] و [[نماز شب|وتر]] در همه نمازهای دیگر قنوت فقط یک‌ مرتبه پس از خواندن [[سوره فاتحه|حمد]] و [[سوره اخلاص|سوره]] و پیش از [[رکوع]] [[رکعت]] دوم انجام می‌شود. در نماز عیدفطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت خوانده می‌شود. در نماز آیات پنج قنوت، در نماز جمعه دو قنوت یکی پیش از رکوع رکعت اول و دیگری بعد از رکوع رکعت دوم و در نماز وتر پس از حمد و سوره رکعت اول قنوت خوانده می‌شود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۵-۳۰۶</ref>
===خواندن قنوت به زبان غیرعربی===
درباره خواندن قنوت به غیر زبان عربی دو دیدگاه وجود دارد: برخی آن را صحیح می‌دانند {{یادداشت|فتوای امام خمینی، آیت الله بهجت، آیت الله خامنه‌ای، آیت الله نوری همدانی.}} و عده‌ای غیرعربی خواندن قنوت را نادرست می‌دانند{{یادداشت|فتوای آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله فاضل لنکرانی.}} در عین حال آن را موجب باطل شدن نماز نمی‌دانند.<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa27660 حکم خواندن قنوت به زبان عربی، پایگاه اینترنتی اسلام کوئست، تاریخ بازدید: ۱۹-۰۴-۱۳۹۶ش.]</ref>


===چرخاندن انگشتر در قنوت نماز و فراموش کردن قنوت===
همچنین قنوت احکام دیگری دارد که برخی از آنها عبارتنداز:
برخی در هنگام قنوت نماز [[انگشتر]] خود را به سمت کف دست می‌چرخانند. بر اساس [[فتوا|فتوای]] [[مرجع تقلید|مراجع]] این کار هیچ استحبابی ندارد و روایتی درباره [[مستحب|مستحب بودن]] چنین عملی نیامده است اما [[نماز]] را باطل نمی‌کند.<ref>[http://www.pasokhgoo.ir/node/94211 حکم چرخاندن انگشتر در قنوت نماز، مرکز پاسخگویی ملی، تاریخ انتشار: ۳۰-۰۳-۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۹-۰۴-۱۳۹۶ش.]</ref>
* خواندن دعا یا ذکری خاص در قنوت شرط نیست؛ بلکه می‌توان هر ذکری را خواند.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۵-۳۰۶</ref> بهتر است قنوت را با صدای بلند بخواند؛ مگر آنکه موجب شود [[امام جماعت]] صدای او را بشنود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۲۰، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۶.</ref>
* به جز [[نماز عید|نمازهای عیدین]]، [[نماز جمعه|جمعه]]، [[نماز آیات|آیات]] و [[نماز شب|وتر]] در همه نمازهای دیگر قنوت فقط یک‌ مرتبه پس از خواندن [[سوره فاتحه|حمد]] و [[سوره اخلاص|سوره]] و پیش از [[رکوع]] [[رکعت]] دوم انجام می‌شود. در نماز عیدفطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت خوانده می‌شود. در نماز آیات پنج قنوت، در نماز جمعه دو قنوت یکی پیش از رکوع رکعت اول و دیگری بعد از رکوع رکعت دوم و در نماز وتر پس از حمد و سوره رکعت اول قنوت خوانده می‌شود.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۷-۱۱۱۹، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۵-۳۰۶</ref>
* درباره خواندن قنوت به غیر زبان عربی دو دیدگاه وجود دارد: برخی مانند [[امام خمینی]]، [[محمدتقی بهجت|آیت الله بهجت]]، [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت الله خامنه‌ای]] و [[حسین نوری همدانی|آیت الله نوری همدانی]] آن را صحیح می‌دانند. علمایی مانند [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] و [[محمد فاضل لنکرانی|آیت الله فاضل لنکرانی]] غیرعربی خواندن قنوت را نادرست می‌دانند؛ در عین حال آن را موجب باطل شدن نماز نمی‌دانند.<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa27660 حکم خواندن قنوت به زبان عربی، پایگاه اینترنتی اسلام کوئست، تاریخ بازدید: ۱۹-۰۴-۱۳۹۶ش.]</ref>
* برخی در هنگام قنوت نماز نگینِ [[انگشتر]] خود را به سمت کف دست می‌چرخانند. بر اساس [[فتوا|فتوای]] [[مرجع تقلید|مراجع]] این کار هیچ استحبابی ندارد و روایتی درباره [[مستحب|مستحب بودن]] چنین عملی نیامده است اما [[نماز]] را باطل نمی‌کند.<ref>[http://www.pasokhgoo.ir/node/94211 حکم چرخاندن انگشتر در قنوت نماز، مرکز پاسخگویی ملی، تاریخ انتشار: ۳۰-۰۳-۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۹-۰۴-۱۳۹۶ش.]</ref>
* در برخی منابع فقهی آمده است اگر کسی قنوت نماز را فراموش کرد در صورتی که در [[رکوع]] و بعد از آن تا قبل از [[سجده]] یادش آمد می‌تواند آن را انجام دهد.<ref>[http://portal.anhar.ir/node/10762#gsc.tab=0 حکم فراموش کردن قنوت، پورتال انهار، تاریخ بازدید: ۱۹-۰۴-۱۳۹۶ش.]</ref>


در برخی منابع فقهی آمده است اگر کسی قنوت نماز را فراموش کرد در صورتی که در [[رکوع]] و بعد از آن تا قبل از [[سجده]] یادش آمد می‌تواند آن را انجام دهد.<ref>[http://portal.anhar.ir/node/10762#gsc.tab=0 حکم فراموش کردن قنوت، پورتال انهار، تاریخ بازدید: ۱۹-۰۴-۱۳۹۶ش.]</ref>
==مستحبات قنوت==
==مستحبات قنوت==
در کتب [[فقه|فقهی]] از برخی اعمال [[مستحب|مستحبی]] در قنوت یاد شده است که عبارتند از:  
در کتب [[فقه|فقهی]] از برخی اعمال [[مستحب|مستحبی]] در قنوت یاد شده است که عبارتند از:  
خط ۲۹: خط ۲۵:
* طولانی کردن قنوت البته در [[نماز جماعت]]، باید حال مأمومین رعایت شود.
* طولانی کردن قنوت البته در [[نماز جماعت]]، باید حال مأمومین رعایت شود.
* بلند خواندن ذکر قنوت در [[نماز]] فرادا.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۸-۱۱۱۹، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۵-۳۰۶.</ref>
* بلند خواندن ذکر قنوت در [[نماز]] فرادا.<ref>بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع؛ مسأله ۱۱۱۸-۱۱۱۹، ۱۳۷۲ش، ص۳۰۵-۳۰۶.</ref>
===دعاهای متداول===
 
==دعاهای متداول==
در متون [[حدیث|روایی]] و [[فقه|فقهی]] خواندن برخی از [[آیه|آیات]] قرآن و اذکار توصیه شده است که برخی از آن‌ها عبارتند از:
در متون [[حدیث|روایی]] و [[فقه|فقهی]] خواندن برخی از [[آیه|آیات]] قرآن و اذکار توصیه شده است که برخی از آن‌ها عبارتند از:
* آیه «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»؛<ref> بقره، آیه ۲۰۱.</ref> این آیه به [[آیه قنوت]] معروف است.
* آیه «رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»؛<ref> بقره، آیه ۲۰۱.</ref> این آیه به [[آیه قنوت]] معروف است.
خط ۳۵: خط ۳۲:
* آیه «رَ‌بَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَ‌حْمَةً».<ref>آل‌عمران، آیه ۸.</ref>
* آیه «رَ‌بَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَ‌حْمَةً».<ref>آل‌عمران، آیه ۸.</ref>
* دعای «لٰا الٰهَ الَّا اللّٰهُ الْحَلٖیمُ الْکَرٖیمُ لٰا الٰهَ الَّا اللّٰهُ الْعَلِی الْعَظٖیمُ سُبْحٰانَ اللّٰهِ رَبِّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَرَبِّ الْارَضینَ السَّبْعِ وَمٰا فیهِنَّ وَمٰا بَینَهُنَّ وَ ربِّ الْعَرْشِ الْعَظٖیمِ وَالْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ ‌الْعٰالَمٖینَ».<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa38775 مستحبات قنوت،پایگاه اینترنتی اسلام کوئست، تاریخ بازدید: ۲۴-۰۴-۱۳۹۶ش].</ref>
* دعای «لٰا الٰهَ الَّا اللّٰهُ الْحَلٖیمُ الْکَرٖیمُ لٰا الٰهَ الَّا اللّٰهُ الْعَلِی الْعَظٖیمُ سُبْحٰانَ اللّٰهِ رَبِّ السَّماواتِ السَّبْعِ وَرَبِّ الْارَضینَ السَّبْعِ وَمٰا فیهِنَّ وَمٰا بَینَهُنَّ وَ ربِّ الْعَرْشِ الْعَظٖیمِ وَالْحَمْدُللّٰهِ رَبِّ ‌الْعٰالَمٖینَ».<ref>[http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa38775 مستحبات قنوت،پایگاه اینترنتی اسلام کوئست، تاریخ بازدید: ۲۴-۰۴-۱۳۹۶ش].</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
کاربر ناشناس