عمر بن خطاب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
| مهاجر/انصار = [[مهاجران|مهاجر]] | | مهاجر/انصار = [[مهاجران|مهاجر]] | ||
| نسب/قبیله = بنی عدی ـ [[قریش]] | | نسب/قبیله = بنی عدی ـ [[قریش]] | ||
| خویشاوندان سرشناس = دختر او [[حفصه]]: از [[همسران پیامبر(ص)]] | | خویشاوندان سرشناس = دختر او [[حفصه دختر عمر بن خطاب |حفصه]]: از [[همسران پیامبر(ص)]] | ||
| تاریخ و مکان درگذشت = [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]] - مدینه | | تاریخ و مکان درگذشت = [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]] - مدینه | ||
| نحوه درگذشت = کشته شدن به دست [[ابولؤلؤ]] | | نحوه درگذشت = کشته شدن به دست [[ابولؤلؤ]] | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
}} | }} | ||
'''عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل''' (۱۳ [[عام الفیل |عام‌الفیل]] - [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]]) از [[صحابه]] [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر اکرم(ص)]] و [[خلافت |خلیفه]] دوم [[مسلمان|مسلمانان]] (خلافت:[[سال ۱۳ هجری قمری|۱۳]] - ۲۳ق) است. او به وصیت [[ابوبکر بن ابی‌قحافه |خلیفه اول]] به [[خلافت]] رسید و حدود ده سال حکومت کرد.<br> | '''عُمَر بن خَطّاب بن نُفَیل''' (۱۳ [[عام الفیل |عام‌الفیل]] - [[سال ۲۳ هجری قمری|۲۳ق]]) از [[صحابه]] [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله |پیامبر اکرم(ص)]] و [[خلافت |خلیفه]] دوم [[مسلمان|مسلمانان]] (خلافت:[[سال ۱۳ هجری قمری|۱۳]] - ۲۳ق) است. او به وصیت [[ابوبکر بن ابی‌قحافه |خلیفه اول]] به [[خلافت]] رسید و حدود ده سال حکومت کرد.<br> | ||
عمر در سال ششم یا نهم [[بعثت]]، [[اسلام]] را پذیرفت. منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، مسلمان شدن او را سبب تقویت اسلام و مسلمانان دانسته‌اند. عمر در [[غزوه |غزوات]] دوره پیامبر شرکت داشت و در [[جنگ احد]] و [[جنگ حنین|حنین]] نام او جزو فرارکنندگان از میدان نبرد ذکر شده است. یکی از دختران عمر به نام [[حفصه]] با پیامبر(ص) ازدواج کرد. | عمر در سال ششم یا نهم [[بعثت]]، [[اسلام]] را پذیرفت. منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]، مسلمان شدن او را سبب تقویت اسلام و مسلمانان دانسته‌اند. عمر در [[غزوه |غزوات]] دوره پیامبر شرکت داشت و در [[جنگ احد]] و [[جنگ حنین|حنین]] نام او جزو فرارکنندگان از میدان نبرد ذکر شده است. یکی از دختران عمر به نام [[حفصه دختر عمر بن خطاب |حفصه]] با پیامبر(ص) ازدواج کرد. | ||
در دوره خلافت عمر، [[فتوحات]] گسترش یافت و سرزمین‌های بسیاری در [[شامات]]، [[عراق]] و [[ایران]] به تصرف مسلمانان درآمد و [[بیت‌المال]] تاسیس شد و با پیشنهاد [[امام علی(ع)]]، [[هجرت پیامبر]] به عنوان مبدأ تاریخ اسلامی تعیین گردید. | در دوره خلافت عمر، [[فتوحات]] گسترش یافت و سرزمین‌های بسیاری در [[شامات]]، [[عراق]] و [[ایران]] به تصرف مسلمانان درآمد و [[بیت‌المال]] تاسیس شد و با پیشنهاد [[امام علی(ع)]]، [[هجرت پیامبر]] به عنوان مبدأ تاریخ اسلامی تعیین گردید. | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
عمر در [[ذی‌الحجه]] سال [[سال ۲۳ هجری|۲۳ هجری]] به دست [[فیروز نهاوندی]]، معروف به [[ابولؤلؤ]] در مدینه [[ترور]] شد و سه روز بعد درگذشت. او قبل از مرگ [[شورای شش نفره|شورایی شش نفره]] برای تعیین [[خلیفه]] پس از خود تشکیل داد که به انتخاب [[عثمان]] انجامید. | عمر در [[ذی‌الحجه]] سال [[سال ۲۳ هجری|۲۳ هجری]] به دست [[فیروز نهاوندی]]، معروف به [[ابولؤلؤ]] در مدینه [[ترور]] شد و سه روز بعد درگذشت. او قبل از مرگ [[شورای شش نفره|شورایی شش نفره]] برای تعیین [[خلیفه]] پس از خود تشکیل داد که به انتخاب [[عثمان]] انجامید. | ||
در نزد اهل سنت، عمر بن خطاب جایگاه بالایی دارد و برخی از اقدامات او برای آنان جنبه [[فقه|فقهی]] پیدا کرده است. در منابع سنی روایات فراوانی در مدح عمر نقل شده و | در نزد اهل سنت، عمر بن خطاب جایگاه بالایی دارد و برخی از اقدامات او برای آنان جنبه [[فقه|فقهی]] پیدا کرده است. در منابع [[اهل سنت و جماعت|سنی]] روایات فراوانی در مدح عمر نقل شده و به او لقب [[فاروق]] داده و او را یکی از [[عشره مبشره]] شمرده‌اند. آنها بر این باورند که مسلمان شدن عمر که شخصیتی تندخو و خشن داشت، جایگاه مسلمانان در [[مکه]] را تقویت کرده است. منابع اسلامی زندگی [[زهد|زاهدانه]] عمر را ستوده‌اند. | ||
برخی مواضع عمر مورد انتقاد شیعیان بوده است از جمله اینکه با وجود سفارش پیامبر به جانشینی [[علی بن ابی‌طالب(ع)]]، زمینه را برای خلافت [[ابوبکر]] فراهم کرد و وقتی برای [[بیعت]] گرفتن از امام علی(ع)، به خانه [[فاطمه(س)]] رفت، تهدید کرد خانه را به آتش خواهد کشید. در زمان حیات [[رسول خدا(ص)]] نیز عمر مواضعی بر خلاف پیامبر داشته است، از جمله در [[صلح حدیبیه]]، [[ماجرای قلم و دوات]] و نپیوستن به [[سپاه اسامه]]. | برخی مواضع عمر مورد انتقاد شیعیان بوده است از جمله اینکه با وجود سفارش پیامبر به جانشینی [[علی بن ابی‌طالب(ع)]]، زمینه را برای خلافت [[ابوبکر]] فراهم کرد و وقتی برای [[بیعت]] گرفتن از امام علی(ع)، به خانه [[فاطمه(س)]] رفت، تهدید کرد خانه را به آتش خواهد کشید. در زمان حیات [[رسول خدا(ص)]] نیز عمر مواضعی بر خلاف پیامبر داشته است، از جمله در [[صلح حدیبیه]]، [[ماجرای قلم و دوات]] و نپیوستن به [[سپاه اسامه]]. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
[[اهل سنت]] به سیره عمر اهتمام فراوان دارند و برخی از اقدامات او برای آنان جنبه [[فقه|فقهی]] پیدا کرده است.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۷۹ و ۸۶.</ref> در روایات اهل سنت، عمر یکی از [[عشره مبشره]] شمرده شده است.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۰۹.</ref> | [[اهل سنت]] به سیره عمر اهتمام فراوان دارند و برخی از اقدامات او برای آنان جنبه [[فقه|فقهی]] پیدا کرده است.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۷۹ و ۸۶.</ref> در روایات اهل سنت، عمر یکی از [[عشره مبشره]] شمرده شده است.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۰۹.</ref> | ||
جایگاهی که روایات اهل سنت برای عمر تصویر کرده‌اند نزدیک به [[نبوت]] است.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۸۰.</ref> بر اساس این قبیل روایات، که به «موافقات عمر» مشهور است، در مواردی که نظر عمر با نظر [[رسول خدا(ص)]] مخالف بوده، آیاتی از [[قرآن]] در تایید نظر عمر نازل شده است.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۲۲-۱۲۵.</ref> از خود عمر نیز نقل شده است که خود را هم‌ردیف پیامبر می‌دانست.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۲۲۵؛ جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۸۱.</ref> سیوطی در «تاریخ الخلفاء» روایات فراوانی در مدح عمر نقل کرده<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۶-۱۲۸.</ref> و زندگی زاهدانه عمر و سخت‌گیری بر خود در خوراک و پوشاک در منابع اهل سنت ستایش شده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج۷، ص۱۳۴؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> | جایگاهی که روایات اهل سنت برای عمر تصویر کرده‌اند نزدیک به [[نبوت]] است.<ref>جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۸۰.</ref> بر اساس این قبیل روایات، که به «موافقات عمر» مشهور است، در مواردی که نظر عمر با نظر [[رسول خدا(ص)]] مخالف بوده، آیاتی از [[قرآن]] در تایید نظر عمر نازل شده است.<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۲۲-۱۲۵.</ref> از خود عمر نیز نقل شده است که خود را هم‌ردیف پیامبر می‌دانست.<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۲۲۵؛ جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۰ش، ص۸۱.</ref> سیوطی در «تاریخ الخلفاء» روایات فراوانی در مدح عمر نقل کرده<ref>سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۱۶-۱۲۸.</ref> و زندگی زاهدانه عمر و سخت‌گیری بر خود در خوراک و پوشاک در منابع اهل سنت ستایش شده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج۷، ص۱۳۴؛ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۱ق، ص۱۲۸-۱۲۹.</ref> | ||
بنابر نقل ابن کثیر، مورخ و [[مفسر]] سنی قرن هشتم هجری، روایتی در [[صحیحین]] اهل سنت به پیامبر(ص) نسبت داده شده که بر اساس آن، عمر | بنابر نقل ابن کثیر، مورخ و [[تفسیر قرآن|مفسر]] سنی قرن هشتم هجری، روایتی در [[صحیحین]] اهل سنت به پیامبر(ص) نسبت داده شده که بر اساس آن، عمر [[تحدیث |مُحَدَّث]] (کسی که فرشتگان با او سخن می‌گویند) بوده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، دارالفکر، ج۶، ص۲۰۱.</ref> | ||
برخی مواضع عمر، خصوصا مواضع او پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] و برخی اقدامات او در دوره حکومتش مورد انتقاد [[شیعیان]] قرار گرفته است، از جمله تلاش برای به [[خلافت]] رساندن [[ابوبکر]]، (برخلاف سفارش پیامبر در [[واقعه غدیر]] و غیر آن درباره جانشینی [[امام علی(ع)]] پس از خود)<ref>[http://lib.efatwa.ir/42157/1/43 ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۱، ص۴۳ و ۴۵.]</ref> تهدید به آتش زدن خانه [[حضرت زهرا(س)]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۲؛ بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۸۶؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ج۵، ص۱۳؛ ابن ابی‌الشیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref>، ایجاد [[بدعت|بدعت‌هایی]] در دین<ref> ابن ماجه، سنن ابن ماجه، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۶۰؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۳۷؛ علامة حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۵۲۵؛ صنعانی، المصنف، ۱۳۹۰ق، ج۷، ص۵۰۰؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۳۲؛ مالک بن أنس، الموطأ، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۵۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۸۱، ص۱۴۰.</ref> و همچنین مخالفت با نظر پیامبر در ماجرای [[صلح حدیبیه]]،<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref> [[ماجرای قلم و دوات]]<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۹، ج۷، ص۱۲۰؛ نووی، صحیح مسلم بشرح النووی، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۹۰.</ref> و [[سپاه اسامه|ماجرای سپاه اسامه]]. | برخی مواضع عمر، خصوصا مواضع او پس از رحلت [[پیامبر(ص)]] و برخی اقدامات او در دوره حکومتش مورد انتقاد [[شیعیان]] قرار گرفته است، از جمله تلاش برای به [[خلافت]] رساندن [[ابوبکر]]، (برخلاف سفارش پیامبر در [[واقعه غدیر]] و غیر آن درباره جانشینی [[امام علی(ع)]] پس از خود)<ref>[http://lib.efatwa.ir/42157/1/43 ابن ماجه، سنن ابن ماجه، دار إحياء الكتب العربية، ج۱، ص۴۳ و ۴۵.]</ref> تهدید به آتش زدن خانه [[حضرت زهرا(س)]]،<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۲۰۲؛ بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۸۶؛ ابن عبد ربه، العقد الفرید، دارالکتب العلمیة، ج۵، ص۱۳؛ ابن ابی‌الشیبه، المصنف، ۱۴۲۵ق، ج۱۳، ص۴۶۹.</ref>، ایجاد [[بدعت|بدعت‌هایی]] در دین<ref> ابن ماجه، سنن ابن ماجه، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۶۰؛ احمد بن حنبل، مسند احمد، ۱۴۲۱ق، ج۱، ص۴۳۷؛ علامة حلی، نهج الحق و کشف الصدق، ۱۹۸۲م، ص۵۲۵؛ صنعانی، المصنف، ۱۳۹۰ق، ج۷، ص۵۰۰؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۳۲؛ مالک بن أنس، الموطأ، المکتبة العلمیة، ج۱، ص۵۴؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۳۶۳ش، ج۸۱، ص۱۴۰.</ref> و همچنین مخالفت با نظر پیامبر در ماجرای [[صلح حدیبیه]]،<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۷۱.</ref> [[ماجرای قلم و دوات]]<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۹، ج۷، ص۱۲۰؛ نووی، صحیح مسلم بشرح النووی، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۹۰.</ref> و [[سپاه اسامه|ماجرای سپاه اسامه]]. | ||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
طبری چند همسر برای عمر نام برده است از جمله زینب دختر مظعون بن حبیب، ملیکه دختر جرول خزاعی، ام‌کلثوم دختر جرول بن مالک و ام‌حکیم دختر حارث بن هشام و ام‌کلثوم دختر علی بن ابی‌طالب(ع).<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۸-۱۹۹.</ref> | طبری چند همسر برای عمر نام برده است از جمله زینب دختر مظعون بن حبیب، ملیکه دختر جرول خزاعی، ام‌کلثوم دختر جرول بن مالک و ام‌حکیم دختر حارث بن هشام و ام‌کلثوم دختر علی بن ابی‌طالب(ع).<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۴، ص۱۹۸-۱۹۹.</ref> | ||
درباره [[ازدواج عمر با ام‌کلثوم]] دختر [[امام علی(ع)]] در منابع شیعه اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را پذیرفته‌اند<ref> کلینی، کافی، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۳۴۶؛ علم‌الهدی، رسائل، ج۳، ص۱۴۹؛ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> و عده‌ای نیز آن را رد کرده‌اند.<ref>مفید، المسائل السرویه، ۱۴۱۴ق، ص۸۶ و ۸۷.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] چند کتاب نام برده که در ردّ این ازدواج نوشته شده است.<ref> تهرانی، الذریعه، دارالاضواء، ج۲، ص۲۵۷، ج۱۱، ۱۴۶ و ج۱۵، ص۲۲۳ و ج۱۷، ص۲۱۴ و ج۱۸، ص۱۶۸.</ref> | درباره [[ازدواج عمر با ام‌کلثوم]] دختر [[امام علی(ع)]] در منابع شیعه اختلاف نظر وجود دارد. برخی آن را پذیرفته‌اند<ref> کلینی، کافی، ۱۳۶۳ش، ج۵، ص۳۴۶؛ علم‌الهدی، رسائل، ج۳، ص۱۴۹؛ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۹ق، ج۱۲، ص۲۱۶.</ref> و عده‌ای نیز آن را رد کرده‌اند.<ref>مفید، المسائل السرویه، ۱۴۱۴ق، ص۸۶ و ۸۷.</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] چند کتاب نام برده که در ردّ این ازدواج نوشته شده است.<ref> تهرانی، الذریعه، دارالاضواء، ج۲، ص۲۵۷، ج۱۱، ۱۴۶ و ج۱۵، ص۲۲۳ و ج۱۷، ص۲۱۴ و ج۱۸، ص۱۶۸.</ref> | ||
[[سید مرتضی]] اصل این ازدواج را پذیرفته و با استناد به روایتی از [[امام صادق(ع)]]، که در کتاب [[کافی]] آمده،<ref>[http://lib.eshia.ir/27311/10/629 کلینی، کافی، ۱۴۳۰ق، ج۱۰، ص۶۲۹.]</ref> موافقت امام علی(ع) با این ازدواج را اجباری و پس از تهدید عمر دانسته است.<ref>[http://lib.eshia.ir/15171/3/149 سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، دارالقرآن، ج۳، ص۱۴۹.]</ref> | [[سید مرتضی]] اصل این ازدواج را پذیرفته و با استناد به روایتی از [[امام صادق(ع)]]، که در کتاب [[کافی]] آمده،<ref>[http://lib.eshia.ir/27311/10/629 کلینی، کافی، ۱۴۳۰ق، ج۱۰، ص۶۲۹.]</ref> موافقت امام علی(ع) با این ازدواج را اجباری و پس از تهدید عمر به اتهام دزدی دانسته است.<ref>[http://lib.eshia.ir/15171/3/149 سید مرتضی، رسائل الشریف المرتضی، دارالقرآن، ج۳، ص۱۴۹.]</ref> {{یادداشت|اِنَّ ذَلِکَ فَرْجٌ غُصِبْنَاه این تعبیر [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در روایت [[کلینی]] است یعنی او ناموسی است که از ما غصب کرده‌اند. (طبق یک معنی؛ اما طبق ترجمه دیگر، اصل ازدواج زیر سؤال می‌رود؛ یعنی او زنی است که به بهانه او ما را تحت فشار قرار می‌دهند)کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۴۶}} | ||
===مسلمان شدن=== | ===مسلمان شدن=== | ||