پرش به محتوا

میرزا محمد اخباری: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
حذف علایم اضافه
imported>Sama
جز (حذف علایم اضافه)
خط ۸۰: خط ۸۰:


==کرامات==
==کرامات==
در خلال سکونت میرزا محمد در [[تهران]]، کراماتی از او در میان عامه شهرت یافت‌، و او به «صاحب الکرامات‌» ملقب شد<ref>ابراهیم‌، همانجا</ref>. یکی از کراماتی که به او منتسب شد، داستان پیشگویی در خصوص قتل تسیتسیانف فرمانده سپاه روسیه در منطقه قفقاز بود: میرزا محمد به [[فتحعلی شاه قاجار|فتحعلی شاه]] پیشنهاد کرد که حاضر است برای نابودی این فرمانده روسی چله بنشیند تا پس از گذشت ۴۰ روز، سرِ تسیتسیانف را برای شاه بیاورند و در عوض‌، حکومت [[قاجاریه|قاجار]] متعهد گردد که حقیقت ماجرا را آشکار، و از [[اخباری گری|اخباریگری]] حمایت کند. به دنبال این گفت‌وگو، میرزا محمد به [[حرم عبدالعظیم حسنی|مزار حضرت عبدالعظیم]] در [[ری]] رفت و در حجره‌ای در به روی خود بست و با اعمالی خاص‌، چله نشست‌<ref>درباره اعمال غریب او در این چله‌، نک: نفیسی‌، ج۱، صص۲۵۱-۲۵۲؛ سپهر، ج۱، صص۸۲ -۸۳.</ref>. پس از گذشت ۴۰ روز، سرِ سردار روس توسط سواری به درگاه فتحعلی شاه آورده شد.
در خلال سکونت میرزا محمد در [[تهران]]، کراماتی از او در میان عامه شهرت یافت‌، و او به «صاحب الکرامات‌» ملقب شد<ref>ابراهیم‌، همانجا</ref>. یکی از کراماتی که به او منتسب شد، داستان پیشگویی در خصوص قتل تسیتسیانف فرمانده سپاه روسیه در منطقه قفقاز بود: میرزا محمد به [[فتحعلی شاه قاجار|فتحعلی شاه]] پیشنهاد کرد که حاضر است برای نابودی این فرمانده روسی چله بنشیند تا پس از گذشت ۴۰ روز، سرِ تسیتسیانف را برای شاه بیاورند و در عوض‌، حکومت [[قاجاریه|قاجار]] متعهد گردد که حقیقت ماجرا را آشکار، و از [[اخباری گری|اخباریگری]] حمایت کند. به دنبال این گفت‌وگو، میرزا محمد به [[حرم عبدالعظیم حسنی|مزار حضرت عبدالعظیم]] در [[ری]] رفت و در حجره‌ای در به روی خود بست و با اعمالی خاص‌، چله نشست‌<ref>درباره اعمال غریب او در این چله‌، نک: نفیسی‌، ج۱، صص۲۵۱-۲۵۲؛ سپهر، ج۱، صص۸۲ -۸۳.</ref>. پس از گذشت ۴۰ روز، سرِ سردار روس توسط سواری به درگاه فتحعلی شاه آورده شد.


بر زبان‌ها چنان بود که میرزا محمد چند سالی پیش از کشته شدنش در رساله‌ای، تاریخ کشته شدن خود را اینگونه پیش بینی کرده بود: «صدوق غلب‌، صار تاریخنا» <ref>معلم‌، همانجا</ref> که عبارت «صدوق غلب‌» به حساب ابجد ۱۲۳۲ق (<small>سال وفات‏ش</small>) را نشان می‌دهد. حتی برخی مدعی ‏اند که او شب قبل از حادثه‌، به صراحت گفته بود که چند ساعتی بیش‌، از زندگانی وی باقی نمانده است‌<ref>سپهر، همانجا</ref>.
بر زبان‌ها چنان بود که میرزا محمد چند سالی پیش از کشته شدنش در رساله‌ای، تاریخ کشته شدن خود را اینگونه پیش بینی کرده بود: «صدوق غلب‌، صار تاریخنا» <ref>معلم‌، همانجا</ref> که عبارت «صدوق غلب‌» به حساب ابجد ۱۲۳۲ق (<small>سال وفات‏ش</small>) را نشان می‌دهد. حتی برخی مدعی ‏اند که او شب قبل از حادثه‌، به صراحت گفته بود که چند ساعتی بیش‌، از زندگانی وی باقی نمانده است‌<ref>سپهر، همانجا</ref>.


==تقابل با اصولیان==
==تقابل با اصولیان==
خط ۸۸: خط ۸۸:


*'''ترک عراق'''
*'''ترک عراق'''
فشار اصولیان سبب شد تا میرزا محمد، [[عراق]] را ترک گوید و راهی [[ایران]] شود. وی مدتی را در [[مشهد]] و دیگر شهرهای ایران گذراند و با استقبال دستگاه حکومتی فتحعلی شاه‌، مدت ۴ سال در [[تهران]] اقامت کرد<ref>شیروانی‌، همانجا</ref>. حضور او در تهران مصادف با شروع دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه (<small>۱۲۱۸- ۱۲۲۸ق‌</small>) بوده است‌. وی در تمام این مدت مورد توجه و احترام شاه قاجار بود و روزگار را به تصنیف و تدریس می‌گذرانید و از آنجا که از او کراماتی در میان عامه شهرت یافت‌، به «صاحب الکرامات‌» ملقب شد<ref>ابراهیم‌، همانجا</ref>.
فشار اصولیان سبب شد تا میرزا محمد، [[عراق]] را ترک گوید و راهی [[ایران]] شود. وی مدتی را در [[مشهد]] و دیگر شهرهای ایران گذراند و با استقبال دستگاه حکومتی فتحعلی شاه‌، مدت ۴ سال در [[تهران]] اقامت کرد<ref>شیروانی‌، همانجا</ref>. حضور او در تهران مصادف با شروع دوره اول جنگ‌های ایران و روسیه (<small>۱۲۱۸- ۱۲۲۸ق‌</small>) بوده است‌. وی در تمام این مدت مورد توجه و احترام شاه قاجار بود و روزگار را به تصنیف و تدریس می‌گذرانید و از آنجا که از او کراماتی در میان عامه شهرت یافت‌، به «صاحب الکرامات‌» ملقب شد<ref>ابراهیم‌، همانجا</ref>.


*'''ترک تهران'''
*'''ترک تهران'''
خط ۱۰۹: خط ۱۰۹:


==انتسابش به صوفیه یا شیخیه==
==انتسابش به صوفیه یا شیخیه==
با آنکه میرزا محمد ردیه‌هایی بر عقاید صوفیه نوشته است‌، صاحب [[بستان السیاحة]]، در طریقت‌، سلسله او را به طریقه «[[فرقه مهدیه‌|مهدیه]]» می‌رساند<ref>شیروانی‌، ص۵۸۱.</ref> که البته طریقه‌ای ناشناخته است‌. برخی دیگر نیز عقایدی نزدیک به عقیده عرفانی [[شیخ احمد احسایی]] را بدو نسبت داده‌اند و گفته میرزا محمد در کتاب [[ومضة النور]] را شاهد آورده‌اند که وی شیخ احمد احسایی را با تعبیر «استادنا فی علم الیقین احمد بن زین الدین‌» ستوده است‌<ref>نک: شورا، ج۹، صص۵۸۴ - ۵۸۵.</ref>.
با آنکه میرزا محمد ردیه‌هایی بر عقاید صوفیه نوشته است‌، صاحب [[بستان السیاحة]]، در طریقت‌، سلسله او را به طریقه «[[فرقه مهدیه‌|مهدیه]]» می‌رساند<ref>شیروانی‌، ص۵۸۱.</ref> که البته طریقه‌ای ناشناخته است‌. برخی دیگر نیز عقایدی نزدیک به عقیده عرفانی [[شیخ احمد احسایی]] را بدو نسبت داده‌اند و گفته میرزا محمد در کتاب [[ومضة النور]] را شاهد آورده‌اند که وی شیخ احمد احسایی را با تعبیر «استادنا فی علم الیقین احمد بن زین الدین‌» ستوده است‌<ref>نک: شورا، ج۹، صص۵۸۴ - ۵۸۵.</ref>.


==آثار==
==آثار==
خط ۱۳۴: خط ۱۳۴:
#رساله در رد وحدت وجود و توجه صوفیان در نماز و دعا به مرشد<ref>همان‌، ج۱۰، ص۱۶۸۶.</ref>.
#رساله در رد وحدت وجود و توجه صوفیان در نماز و دعا به مرشد<ref>همان‌، ج۱۰، ص۱۶۸۶.</ref>.
#رساله شهادت بر ولایت در اذان، که در پاسخ پرسش فتحعلی‌شاه در خصوص شهادت بر ولایت به هنگام اذان نوشته شده است‌<ref>شورا، ج۱۰، صص۷۲- ۷۳.</ref>.
#رساله شهادت بر ولایت در اذان، که در پاسخ پرسش فتحعلی‌شاه در خصوص شهادت بر ولایت به هنگام اذان نوشته شده است‌<ref>شورا، ج۱۰، صص۷۲- ۷۳.</ref>.
#فلاح المؤمن و صلاح الامین، در سند دعای «الحرز الیمانی‌» ، معروف به [[دعای سیفی|دعای «سیفی »]] که مؤلف آن را به نام سید محمدخان بن میرزا معصوم خان طباطبایی تألیف کرده‌، و دارای ۵ فصل و یک خاتمه است‌<ref>نک: آقابزرگ‌، ج۱۲، ص۲۰۹.</ref>.
#فلاح المؤمن و صلاح الامین، در سند دعای «الحرز الیمانی‌» ، معروف به [[دعای سیفی|دعای «سیفی »]] که مؤلف آن را به نام سید محمدخان بن میرزا معصوم خان طباطبایی تألیف کرده‌، و دارای ۵ فصل و یک خاتمه است‌<ref>نک: آقابزرگ‌، ج۱۲، ص۲۰۹.</ref>.
#شمس الحقیقة، در تعالیم اخباریه که در ۳۴ «شمس‌» تألیف شده است‌<ref>نک: همو، ج۱۴، ص۲۲۱.</ref>.
#شمس الحقیقة، در تعالیم اخباریه که در ۳۴ «شمس‌» تألیف شده است‌<ref>نک: همو، ج۱۴، ص۲۲۱.</ref>.
#ضیاء المتقین، در رد اصولیه که مؤلف آن را در ۱۲۲۸ق در [[کاظمین|کاظمین]] نوشته است‌<ref>آستان‌، ۳۹۱؛ نیز نک: معلم‌، ج۳، ص۹۳۸.</ref>.
#ضیاء المتقین، در رد اصولیه که مؤلف آن را در ۱۲۲۸ق در [[کاظمین|کاظمین]] نوشته است‌<ref>آستان‌، ۳۹۱؛ نیز نک: معلم‌، ج۳، ص۹۳۸.</ref>.
#قبسه العجول و منبهه الفحول (یا منیه الفحول‌) ، به زبان فارسی که در اخبار و اصول و رد بر عقاید اصولیه نوشته شده‌، و تألیف آن در پاسخ سؤال [[بحرالعلوم|سید بحرالعلوم]] بوده است‌<ref>نک: آقابزرگ‌، ج۱۷، صص۳۵-۳۶؛ آستان‌، ص۴۴۱</ref>.
#قبسه العجول و منبهه الفحول (یا منیه الفحول‌) ، به زبان فارسی که در اخبار و اصول و رد بر عقاید اصولیه نوشته شده‌، و تألیف آن در پاسخ سؤال [[بحرالعلوم|سید بحرالعلوم]] بوده است‌<ref>نک: آقابزرگ‌، ج۱۷، صص۳۵-۳۶؛ آستان‌، ص۴۴۱</ref>.
خط ۱۴۴: خط ۱۴۴:
#میزان التمییز فی العلم العزیز، شامل مباحثی از علم کلام و عرفان که الحجه البالغه نیز نامیده شده است‌<ref>منزوی، همان‌، ج۲، ص۱۴۳۳.</ref>.
#میزان التمییز فی العلم العزیز، شامل مباحثی از علم کلام و عرفان که الحجه البالغه نیز نامیده شده است‌<ref>منزوی، همان‌، ج۲، ص۱۴۳۳.</ref>.
#المیزان لمعرفه الفرقان، در پاسخ سؤال شیخ عبدالله ابن شیخ مبارک بن علی بن حمیدان که در آن به ادله علمای اخباری در خصوص چگونگی قرائت [[تسبیحات|تسبیحات]] اشاره می‌شود<ref>نک: آقابزرگ‌، ج۲۳، ص۳۱۷.</ref>.
#المیزان لمعرفه الفرقان، در پاسخ سؤال شیخ عبدالله ابن شیخ مبارک بن علی بن حمیدان که در آن به ادله علمای اخباری در خصوص چگونگی قرائت [[تسبیحات|تسبیحات]] اشاره می‌شود<ref>نک: آقابزرگ‌، ج۲۳، ص۳۱۷.</ref>.
#ومضة النور. مؤلف در این کتاب در تطبیق اسماء الله و اسماء ائمه (ع‌) کوشیده‌، و اَشکالی رسم کرده است‌. مثنوی فارسی «مثلث الاسماء الحسنی‌» از میرزا محمد نیز در این کتاب آمده است‌<ref>شورا، ج۹، صص۵۸۴ -۵۸۶.</ref>.
#ومضة النور. مؤلف در این کتاب در تطبیق اسماء الله و اسماء ائمه (ع‌) کوشیده‌، و اَشکالی رسم کرده است‌. مثنوی فارسی «مثلث الاسماء الحسنی‌» از میرزا محمد نیز در این کتاب آمده است‌<ref>شورا، ج۹، صص۵۸۴ -۵۸۶.</ref>.
#مجالی المجالی، در رد بر [[ملاعلی نوری]] که تألیف آن در ۱۲۲۱ق به اتمام رسیده است‌. یکی از شاگردان میرزا محمد به نام [[محمدابراهیم بن علی طبسی|محمد ابراهیم بن علی طبسی]]، این کتاب را به نام مرآت آگاهی یا آیینه شاهی به فارسی ترجمه کرده که نسخه اصلی آن باقی است‌<ref>نک: معلم‌، ج۳، ص۹۴۰، برای اطلاع از دیگر آثار وی، نیز نک: ج۳، صص۹۳۵-۹۴۰.</ref>.
#مجالی المجالی، در رد بر [[ملاعلی نوری]] که تألیف آن در ۱۲۲۱ق به اتمام رسیده است‌. یکی از شاگردان میرزا محمد به نام [[محمدابراهیم بن علی طبسی|محمد ابراهیم بن علی طبسی]]، این کتاب را به نام مرآت آگاهی یا آیینه شاهی به فارسی ترجمه کرده که نسخه اصلی آن باقی است‌<ref>نک: معلم‌، ج۳، ص۹۴۰، برای اطلاع از دیگر آثار وی، نیز نک: ج۳، صص۹۳۵-۹۴۰.</ref>.
{{پایان}}
{{پایان}}
خط ۱۵۵: خط ۱۵۵:
*آستان قدس ، فهرست‌.
*آستان قدس ، فهرست‌.
*[[آقابزرگ‌]]، [[الذریعه]].
*[[آقابزرگ‌]]، [[الذریعه]].
*ابراهیم بن میرزا احمد، «ترجمه میرزا محمد الاخباری»، همراه ایقاظ النبیه میرزا محمد اخباری، قاهره‌، ۱۳۵۶ق‌/ ۱۹۳۷م‌.
*ابراهیم بن میرزا احمد، «ترجمه میرزا محمد الاخباری»، همراه ایقاظ النبیه میرزا محمد اخباری، قاهره‌، ۱۳۵۶ق‌/ ۱۹۳۷م‌.
*ابن عنبه‌، احمد، عمده الطالب‌، نجف‌، ۱۳۸۰ق‌/۱۹۶۱م‌.
*ابن عنبه‌، احمد، عمده الطالب‌، نجف‌، ۱۳۸۰ق‌/۱۹۶۱م‌.
*امین‌، محسن‌، اعیان الشیعه، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
*امین‌، محسن‌، اعیان الشیعه، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
کاربر ناشناس