سوره مطففین: تفاوت میان نسخه‌ها

سوره مطففین را به این مناسبت «‌مُطَفِّفین‌» می‌نامند که این کلمه در آغاز آن آمده است.<ref> دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۲</ref> این سوره را «‌تطفیف‌» نیز می‌نامند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۵؛ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۲.</ref> «‌مطففین‌» از «طَفَّفَ» و به معنای کم‌فروشان است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ج۱، ص۵۲۱.</ref>

سوره مطففین آخرین سوره از [[سوره‌های مکی]] و هشتاد و ششمین سوره‌ای است که بر [[پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است، یعنی بعد از [[سوره عنکبوت]] و پیش از [[سوره بقره]]. این سوره در ترتیب [[مصحف|مصحفی]] هشتاد و سومین سوره و در [[جزء قرآن|جزء]] سی‌ام قرآن جای گرفته است.<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ج۱، ص۱۶۷.</ref>

سوره مطففین ۳۶ آیه، ۱۶۹ کلمه و ۷۵۱ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مفصلات]] (دارای آیات کوتاه و متعدد) است.<ref> دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۲</ref>

آیات اول تا سوم این سوره، یک [[احکام|حکم فقهی]] را بیان می‌کند و آن این است که کم‌فروشی و ندادن حقوق مردم در معاملات، [[حرام]] و از [[گناهان]] بزرگ است. این سوره با توصیف [[معاد]] و اوضاع رستاخیز و جهان [[آخرت]] و با معرفی دو گروه یعنی گروه ابرار و مُقَربان و گروه فاجران و مجرمان به لبخندهای تمسخرآمیز [[کافر|کافران]] به [[مؤمن|مؤمنان]] در این جهان اشاره می‌کند و می‌گوید در روز قیامت، مؤمنان به کافران می‌خندند.<ref> دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۲</ref>

در آیه ۱۲ آمده است جز آدم تجاوزپيشه و گناهكار، [[قیامت]] را [[دروغ]] نمی‌پندارد. [[علامه طباطبایی]] در [[المیزان]] در [[تفسیر]] این [[آیه]] می‌نویسد: معلوم می‌شود یگانه مانعی که انسان را از گناه باز می‌دارد، ایمان به برانگیخته شدن در روز قیامت است و کسی که در شهوات فرو رفته و دلش گناه‌دوست شده، حاضر نیست هیچ مانعی را در کارش بپذیرد؛ در نتیجه گناه بسیار، او را به این نقطه می‌کشاند که منکر قیامت شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۸۴.</ref>

از [[امام باقر(ع)]] نقل شده است هیچ چیز قلب آدمی را به اندازه [[گناه]]، فاسد نمی‌کند. قلب وقتی با گناه آشنا شود، روز به روز بیشتر به آن متمایل می‌شود، تا جایی که گناه بر آن چیره می‌شود. آن وقت است که قلب زیر و رو و بالا و پایین می‌شود.<ref>طباطبایی، المیزان، ج۲۰، ص۳۹۰.</ref>

درباره [[شأن نزول]] سوره مطففین در کتاب [[تفسیر نمونه]] آمده است: [[ابن عباس]] می‌گوید هنگامی که [[پیامبر(ص)]] وارد مدینه شد، بسیاری از مردم سخت به کم‌فروشی آلوده بودند. خداوند این آیات را نازل کرد و آنان پذیرفتند و کم‌فروشی را ترک کردند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۲۴۴.</ref> در کتاب [[مجمع البیان]] نیز آمده است مردی به نام ابوجهینه در [[مدینه]] زندگی می‌کرد که دو پیمانه داشت: یکی کوچک و دیگری بزرگ. به هنگام خریدن از پیمانه بزرگ استفاده می‌کرد و به هنگام فروش از پیمانه کوچک.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۷.</ref>

[[علامه طباطبایی]] به نقل از [[تفسیر مجمع البیان]] می‌نویسد بعضی گفته‌اند آیه «وَ إِذا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغامَزُونَ» در شأن [[علی بن ابیطالب]] نازل شده و جریان از این قرار بوده که روزی آن حضرت با چند نفر از [[مسلمانان]] نزد [[رسول خدا(ص)]] می‌آمدند. [[منافق|منافقان]] ایشان را مسخره کردند و خندیدند و به یکدیگر اشاره‌ها کردند و سپس نزد همفکرانشان برگشتند و گفتند: ما امروز اَصلَع (کسی که جلو سرش مو ندارد. منظورشان امام علی بود) را دیدیم و به او خندیدیم. به دنبال این جریان بود که این آیه نازل شد. علامه طباطبایی می‌نویسد این روایت را زمخشری (مفسر اهل سنت) نیز نقل کرده است.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ترجمه، ج۲۰، ص۳۹۶.</ref>

در تفسیر [[مجمع البیان]] درباره فضیلت [[تلاوت]] سوره مطففین از [[پیامبر(ص)]] نقل شده است، هر کس این سوره را بخواند، [[خدا]] در روز [[قیامت]] او را از نوشیدنی پاک و خالصی که دست کسی به آن نرسیده سیراب می‌کند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱۰، ص۶۸۵.</ref> همچنین در [[حدیث|حدیثی]] از [[امام صادق(ع)]] آمده است هر کس در [[نماز|نمازهای]] واجب سوره مطففین را بخواند، خداوند امنیت از [[عذاب]] [[دوزخ]] را در قیامت به او عطا می‌کند، نه آتش دوزخ او را می‌بیند و نه او آتش دوزخ را.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۶، ص۲۴۱‍.</ref> در [[تفسیر البرهان]] نیز از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است سوره مطففین را بر هر چیزی بخوانند از شر و آفت حشرات روی زمین در امان خواهد بود.<ref>بحرانی، البرهان، ج۵، ص۶۰۳.</ref>