۱۷٬۸۱۵
ویرایش
نشوز: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جابه جایی مطالب
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (جابه جایی مطالب) |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
از نشوز و احکام آن در باب [[نکاح]] از کتاب‌های فقهی بحث می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷.</ref> البته در کتب فقهی، بیشتر درباره احکام نشوز زن سخن رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجفی،جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۰-۲۰۹.</ref> بنا به گفته برخی از محققان، ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی ایران فقط درباره نشوز زن است.<ref>سیدی بنایی، ندایی، «مطالعه تطبیقی نشوز زوجه و نشوز زوج در مبحث حقوقی و فقهی»، ص۴۴.</ref> | از نشوز و احکام آن در باب [[نکاح]] از کتاب‌های فقهی بحث می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیة، ۱۳۸۶ق، ج۵، ص۴۲۷.</ref> البته در کتب فقهی، بیشتر درباره احکام نشوز زن سخن رفته است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجفی،جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۰-۲۰۹.</ref> بنا به گفته برخی از محققان، ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی ایران فقط درباره نشوز زن است.<ref>سیدی بنایی، ندایی، «مطالعه تطبیقی نشوز زوجه و نشوز زوج در مبحث حقوقی و فقهی»، ص۴۴.</ref> | ||
== | == نشانه‌ها== | ||
نشانه‌های مختلفی از طرف [[فقها]] برای تشخیص نشوز در هر یک از مرد و زن معرفی شده است:<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۶.</ref> | نشانه‌های مختلفی از طرف [[فقها]] برای تشخیص نشوز در هر یک از مرد و زن معرفی شده است:<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۶.</ref> | ||
===نشانه‌های نشوز زن=== | |||
=== نشانه‌های نشوز زن=== | |||
*[[تمکین]] نکردن؛ پاسخ ندادن زن به خواسته‌های مشروع جنسی شوهر.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴؛ صافی گلپایگانی، هدایةالعباد، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> | *[[تمکین]] نکردن؛ پاسخ ندادن زن به خواسته‌های مشروع جنسی شوهر.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، ۱۴۱۶ق، ج۷، ص۵۲۴؛ صافی گلپایگانی، هدایةالعباد، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۱۷۴.</ref> | ||
*ابراز بی‌علاقه‌گی و انزجار به شوهر و ترش‌رویی کردن با او.<ref>شهید اول، لمعة دمشقیة، دارالفکر، ص۱۷۴.</ref> | *ابراز بی‌علاقه‌گی و انزجار به شوهر و ترش‌رویی کردن با او.<ref>شهید اول، لمعة دمشقیة، دارالفکر، ص۱۷۴.</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۵: | ||
بنا به نظر فقها، خوداری زن از انجام کارهایی که بر او واجب نیست، مانند: پخت‌وپز، خیاطی و نظافت خانه از نشانه‌های نشوز به شمار نمی‌رود.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | بنا به نظر فقها، خوداری زن از انجام کارهایی که بر او واجب نیست، مانند: پخت‌وپز، خیاطی و نظافت خانه از نشانه‌های نشوز به شمار نمی‌رود.<ref>امام خمینی، تحریرالوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۳۰۵.</ref> | ||
===نشانه‌های نشوز مرد=== | === نشانه‌های نشوز مرد=== | ||
نشانه‌های نشوز مرد عبارتند از: | نشانه‌های نشوز مرد عبارتند از: | ||
*خودداری از پرداخت [[نفقه]] در صورت داشتن توان مالی.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.</ref> | *خودداری از پرداخت [[نفقه]] در صورت داشتن توان مالی.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.</ref> | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۲: | ||
* رعایت نکردن [[حق قسم|حق قَسم]] (تقسیم شب‌ها میان همسران) بر مردی که دارای چند همسر است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۱۹۵.</ref> | * رعایت نکردن [[حق قسم|حق قَسم]] (تقسیم شب‌ها میان همسران) بر مردی که دارای چند همسر است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۱۹۵.</ref> | ||
== | ==وظایف زن و شوهر در برابر نشوز دیگری == | ||
فقها بر این باورند که در صورت ناشزه بودن زن، شوهر ابتدا باید او را نصیحت کند و اگر سودمند واقع نشد، در بستر به او پشت کند و یا بسترش را از او جدا کند و اگر همچنان فایده‌ای نداشت او را تنبیه کند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به محقق اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۵۳۷.</ref> مستند آنان آیه «وَاللاّتِي تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ ، فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلاً؛ زنانی که از نافرمانی آنان بیم دارید پندشان دهید و در بستر از آنان دوری کنید و آنان را تنبیه کنید پس اگر از شما اطاعت کردند برای آزار آنان هیچ راهی مجویید.»<ref>سوره نساء، آیه ۳۴.</ref> است.<ref> محقق اردبیلی، زبدة‌البیان، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، ص۵۳۷.</ref> البته طبق نظر برخی فقها در صورت بروز نشانه‌های نشوز در زن، شوهر باید او را نصیحت کند و در صورت تحقق نشوز، بسترش را جدا کند و اگر زن بر نشوز خود پافشاری کند در این مرحله مرد می‌تواند او را [[تنبیه بدنی زن|تنبیه بدنی]] کند.<ref> نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۳.</ref> البته فقها بر این نظرند که تنبیه بدنی زن باید خفیف باشد و موجب شكستگی، جراحت و كبودی بدن نشود.<ref>مکارم شیرازی، احکام خانواده، ۱۳۸۹ش، ص۲۱۹.</ref> | |||
همچنین اگر نشوز از طرف مرد باشد، زن بایستی شوهرش را موعظه کرده و حقوق خود را مطالبه نماید و در صورتی که اثر نداشته باشد به [[حاکم شرع]] رجوع می‌کند.<ref> شهید ثانی، روضة البهیة، ج۵، ص۴۲۹.</ref> حاکم شرع مرد را به انجام وظایفش ملزم می‌کند و اگر سودمند واقع نشود او را [[تعزیر]] کرده و یا نفقه زن را از اموال او پرداخت می‌کند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.</ref> در صورت نشوز مرد، زن حق ندارد بسترش را از شوهر جدا کرده، او را تنبیه بدنی کند<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۳۶۲ش، ج۳۱، ص۲۰۷.</ref> و وظایف زناشویی‌اش را نسبت به او ترک کند.<ref>خوانساری، جامع‌المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۳۳.</ref> البته [[سید احمد خوانساری]] بر این باور است که این مورد اختصاص به مرد ندارد و در صورتی که نشوز یکی از زن و مرد باشد، بر دیگری واجب است که به وظایف زناشویی خود عمل کند.<ref>خوانساری، جامع‌المدارک، ۱۴۰۵ق، ج۴، ص۴۳۳. </ref> | |||
== احکام== | |||
برخی از احکام نشوز عبارتند از: | |||
*در صورت ناشزه بودن زن، پرداخت نفقه بر شوهر واجب نیست.<ref>فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۲۴؛ فاضل هندی، کشف‌اللثام، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۷، ص۵۷۶.</ref> | |||
*در صورتی که مرد ناشز قصد طلاق همسرش را داشته باشد؛ چنانچه زن از طلاق کراهت داشته و میل به ادامه زندگی با او را دارد؛ می‌تواند از برخی حقوق خود صرف‌نظر کند تا مصالحه برقرار شود و پذیرش آن بر مرد جایز است.<ref>بحرانی، حدائق‌الناضره، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۲۴، ص۶۱۴.</ref> | |||
*نصیحت زن ناشزه به این است که شوهرش او را به رعایت [[تقوا]] توصیه کند، احکام و حقوقی که خدا بر عهده او گذاشته را برایش یادآوری کند و او را از عذاب الهی بترساند.<ref>شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۸، ص۳۵۶.</ref> | |||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
{{ستون| | {{ستون|3}} | ||
* [[قوامیت مردان بر زنان]] | * [[قوامیت مردان بر زنان]] | ||
* [[آیات نشوز]] | * [[آیات نشوز]] | ||
* [[تنبیه بدنی زنان]] | * [[تنبیه بدنی زنان]] | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۵: | ||
{{ستون|۲}} | {{ستون|۲}} | ||
*امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، نجف، دار الكتب العلمیة۱۳۹۰ق. | *امام خمینی، سید روح‌الله، تحریرالوسیلة، نجف، دار الكتب العلمیة۱۳۹۰ق. | ||
*بحرانی، | *بحرانی، یوسف بن احمد، حدائق الناظرة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا. | ||
*خوانساری، سید احمد، جامع‌المدارک فی شرح مختصر النافع، تهران، مکتبة الصدوق، چاپ دوم، ۱۴۰۵ق. | |||
*خوانساری، | *خویی، سید ابوالقاسم، منهاج الصالحین، نجف، مؤسسة الخوئی الإسلامية، بی‌تا. | ||
*خویی، ابوالقاسم، منهاج الصالحین، نجف، مؤسسة الخوئی الإسلامية، بی‌تا. | *خویی، سید ابوالقاسم، توضیح‌المسائل، قم، انتشارات مهر، ۱۴۱۲ق. | ||
*خویی، ابوالقاسم، توضیح‌المسائل، قم، انتشارات مهر، ۱۴۱۲ق. | *راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۲ق. | ||
*راغب اصفهانی، | |||
*سیدی بنایی، سیدباقر و میثم، ندایی، «مطالعه تطبیقی نشوز زوجه و نشوز زوج در مبحث حقوقی و فقهی»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی عدل و انصاف، شماره سوم، زمستان ۱۳۹۷ش. | *سیدی بنایی، سیدباقر و میثم، ندایی، «مطالعه تطبیقی نشوز زوجه و نشوز زوج در مبحث حقوقی و فقهی»، فصلنامه پژوهش‌های حقوق تطبیقی عدل و انصاف، شماره سوم، زمستان ۱۳۹۷ش. | ||
*شهید اول، محمد بن مکی، لمعة دمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق. | *شهید اول، محمد بن مکی، لمعة دمشقیة، بیروت، دارالتراث، ۱۴۱۰ق. | ||
* | *شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، نجف، منشورات جامعة النجف الدینیة، ۱۳۸۶ق. | ||
* | *شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام، مؤسسة المعارف الإسلامیة، ۱۴۱۳ق. | ||
*صافی گلپایگانی، لطف‌الله، هدایةالعباد، قم، دار القرآن الكریم، ۱۴۱۶ق. | *صافی گلپایگانی، لطف‌الله، هدایةالعباد، قم، دار القرآن الكریم، ۱۴۱۶ق. | ||
*فاضل لنکرانی، محمد، جامع‌المسائل، قم، انتشارات امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش. | *فاضل لنکرانی، محمد، جامع‌المسائل، قم، انتشارات امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش. | ||
*فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف‌اللثام و الابهام عن | *فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف‌اللثام و الابهام عن قواعدالاحکام، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق. | ||
*قانون مدنی، ماده ۱۷۰۷، مصوب ۱۳۸۱ش. | *قانون مدنی، ماده ۱۷۰۷، مصوب ۱۳۸۱ش. | ||
*محقق حلی، مختصرالنافع، تهران، قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق. | *محقق حلی، جعفر بن حسن، مختصرالنافع، تهران، قسم الدراسات الإسلامیة فی مؤسسة البعثة، چاپ سوم، ۱۴۱۰ق. | ||
*محقق اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة‌البیان، تهران، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا. | *محقق اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة‌البیان، تهران، المكتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، بی‌تا. | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن | *مکارم شیرازی، ناصر، احکام خانواده، قم، امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام، چاپ دوم، ۱۳۸۹ش. | ||
*مؤسسة دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسة دایرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش. | *مؤسسة دایرة المعارف الفقه الاسلامی، فرهنگ فقه فارسی، قم، مؤسسة دایرة المعارف الفقه الاسلامی، ۱۳۸۷ش. | ||
*نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش. | *نجفی، محمدحسن، جواهرالکلام، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش. | ||