کاربر ناشناس
سوره شمس: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح ساختار و منبع دهی
imported>Hasaninasab جز (added Category:مقالههای با درجه اهمیت ب using HotCat) |
imported>Salvand (اصلاح ساختار و منبع دهی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{سوره||نام = شمس|کتابت = ۹۱|جزء = ۳۰|آیه = ۱۵|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲۶|بعدی = [[سوره لیل|لیل]] |قبلی = [[سوره بلد|بلد]] |کلمه = ۵۴|حرف = ۲۵۳|تصویر=سوره شمس.jpg}} | {{سوره||نام = شمس|کتابت = ۹۱|جزء = ۳۰|آیه = ۱۵|مکی/مدنی = مکی|شماره نزول = ۲۶|بعدی = [[سوره لیل|لیل]] |قبلی = [[سوره بلد|بلد]] |کلمه = ۵۴|حرف = ۲۵۳|تصویر=سوره شمس.jpg}} | ||
'''سوره شمس''' از [[سوره‌های مکی]] | '''سوره شمس''' نود و یکمین سوره قرآن و از [[سوره‌های مکی]] که در جزء سی‌ام قرآن جای گرفته است. این سوره را بدین سبب شمس (خورشید) نامیده‌اند که در آغاز آن به شمس سوگند یاد شده است. این سوره بر موضوع اخلاقی [[تزکیه]] و تهذیب نفس تأکید دارد و به داستان [[حضرت صالح(ع)|صالح(ع)]] و [[ناقه صالح]] و پِی شدن آن به دست [[قوم ثمود]] و سرنوشت این قوم اشاره می‌کند. | ||
در فضیلت قرائت آن از [[پیامبر]] (ص) آمده: «هر کس سوره شمس را قرائت نماید مانند آن است که به‌اندازه آنچه خورشید و ماه بر آن تابیده است صدقه داده است.» | در فضیلت قرائت آن از [[پیامبر]] (ص) آمده: «هر کس سوره شمس را قرائت نماید مانند آن است که به‌اندازه آنچه خورشید و ماه بر آن تابیده است صدقه داده است.» | ||
==مشخصات سوره== | ==مشخصات سوره== | ||
[[پرونده:بخشی از سوره شمس به خط ریحان.jpg|بندانگشتی|بخشی از یک قرآن در کتابخانه آستان قدس رضوی، متعلق به ۹۷۸ق، به خط ریحان، اثر [[علاء الدین تبریزی]]]] | [[پرونده:بخشی از سوره شمس به خط ریحان.jpg|بندانگشتی|بخشی از یک قرآن در کتابخانه آستان قدس رضوی، متعلق به ۹۷۸ق، به خط ریحان، اثر [[علاء الدین تبریزی]]]] | ||
* ''' | * '''سبب نامگذاری''' | ||
به این مناسبت | این سوره را به این مناسبت '''شمس''' می‌نامند که خداوند در آغاز آن به خورشید سوگند یاد کرده است: | ||
{{ | «{{حدیث|وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا}}:سوگند به خورشید و تابندگی اش». نام دیگر این سوره '''ناقه صالح''' است، به این جهت که در این سوره به داستان [[صالح(ع)]] و [[ناقه صالح|ناقه]] او اشاره شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴</ref> | ||
* '''محل و ترتیب نزول''' | |||
سوره شمس جزو سوره‌های مکی و بیست و ششمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در مصحف کنونی نود و یکمین سوره قرآن است و در جزء سی‌ام جای گرفته است.<ref>معرف، آموزش علوم قرآن، ج۱، ص۱۶۷.</ref> | |||
* '''تعداد آیات و | * '''تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها''' | ||
سوره شمس ۱۵ آیه، ۵۴ کلمه و ۲۵۳ حرف دارد. این سوره جزو [[مفصلات|سوره‌های مفصلات]] (دارای آیات متعدد و کوتاه) و از سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴</ref> سوره شمس بیشترین سوگند (یازده سوگند) را در خود جای داده است.<ref>علی‌بابایی، برگزیده تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۵، ص۵۱۴</ref> | |||
==محتوا== | |||
این سوره به [[تزکیه]] و تهذیب نفس تاکید می‌کند و پاکیزگی نفس را مایه رستگاری و نامهذب بودن آن را موجب ناامیدی می‌داند و در پایان به داستان [[حضرت صالح(ع) |صالح(ع)]] و [[ناقه صالح]] و پِی شدن آن به دست [[قوم ثمود]] و سرنوشت این قوم شقاوت پیشه اشاره می‌کند.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۴</ref> | |||
{{سوره شمس}} | {{سوره شمس}} | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۵: | ||
اهمیت مطللب، «تزکیه» و «رستگاری» است که هدف همه خلقت است. و اهمیت امور مورد سوگند از خورشید و نور آن، ماه (شب چهارده) تا به روز و شب و به آسمان و کسی که آن را بنا کرده، و به زمین و کسی که آن را گسترانیده و به نفس آدمی (جسم و روح) و کسی که آن را آفریده، همه این ها از شگفتی های آفرینش و متعلق به چرخه حیات انسانی است و حذف هر کدام نتیجه ای جز مرگ همه موجودات ندارد. | اهمیت مطللب، «تزکیه» و «رستگاری» است که هدف همه خلقت است. و اهمیت امور مورد سوگند از خورشید و نور آن، ماه (شب چهارده) تا به روز و شب و به آسمان و کسی که آن را بنا کرده، و به زمین و کسی که آن را گسترانیده و به نفس آدمی (جسم و روح) و کسی که آن را آفریده، همه این ها از شگفتی های آفرینش و متعلق به چرخه حیات انسانی است و حذف هر کدام نتیجه ای جز مرگ همه موجودات ندارد. | ||
==فضیلت قرائت== | ==فضیلت قرائت== | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۱: | ||
از [[امام صادق(ع)]] روایت است که فرمود: «هر کس سوره شمس را قرائت کند در روز [[قیامت]] تمامی اعضای بدن او و اشیای کنار او به سود او گواهی می‌دهند و [[خداوند]] می‌فرماید: شهادت شما در مورد بنده‌ام را می‌پذیرم و به او پاداش می‌دهم.او را تا [[بهشت]] همراهی کنید تا هر آنچه که دوست دارد برگزیند نعمت‌های بهشتی بر او گوارا باشد.»<ref> ابن بابویه،ثواب الاعمال، ص۱۲۳</ref> | از [[امام صادق(ع)]] روایت است که فرمود: «هر کس سوره شمس را قرائت کند در روز [[قیامت]] تمامی اعضای بدن او و اشیای کنار او به سود او گواهی می‌دهند و [[خداوند]] می‌فرماید: شهادت شما در مورد بنده‌ام را می‌پذیرم و به او پاداش می‌دهم.او را تا [[بهشت]] همراهی کنید تا هر آنچه که دوست دارد برگزیند نعمت‌های بهشتی بر او گوارا باشد.»<ref> ابن بابویه،ثواب الاعمال، ص۱۲۳</ref> | ||
==متن | * '''قرائت‌های خاص''' | ||
قرائت سوره شمس در [[رکعت]] دوم، و به قول برخى، در رکعت اول [[نماز]] [[عید فطر]] و [[عید قربان]] [[مستحب]] است.<ref>نجفی(صاحب جواهر)، جواهرالکلام، ج۱۱،ص۳۵۸</ref> چنان که مستحب است روز ۲۵ [[ذیقعده]]، هنگام بالا آمدن خورشید دو رکعت نماز گزارده و در هر رکعت پس از [[سوره حمد|حمد]] پنج بار سوره شمس بخواند.<ref> شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه،ج۸، ص۱۸۲</ref> | |||
==متن و ترجمه== | |||
{{نقل قول دوقلو تاشو| تیتر=سوره شمس|بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ{{سخ}}وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿١﴾ وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿٢﴾ وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿٣﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا ﴿٤﴾ وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا ﴿٥﴾ وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا ﴿٦﴾ وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا ﴿٧﴾ فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ﴿٨﴾ قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ﴿٩﴾ وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا ﴿١٠﴾ كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوَاهَا ﴿١١﴾ إِذِ انبَعَثَ أَشْقَاهَا ﴿١٢﴾ فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّـهِ نَاقَةَ اللَّـهِ وَسُقْيَاهَا ﴿١٣﴾ فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُم بِذَنبِهِمْ فَسَوَّاهَا ﴿١٤﴾ وَلَا يَخَافُ عُقْبَاهَا ﴿١٥﴾|به نام خداوند رحمتگر مهربان{{سخ}}سوگند به خورشيد و تابندگى‌اش، (۱) سوگند به مه چون پى [خورشيد] رود. (۲) سوگند به روز چون [زمين را] روشن گرداند، (۳) سوگند به شب چو پرده بر آن پوشد، (۴) سوگند به آسمان و آن كس كه آن را برافراشت، (۵) سوگند به زمين و آن كس كه آن را گسترد، (۶) سوگند به نفس و آن كس كه آن را درست كرد؛ (۷) سپس پليدكارى و پرهيزگارى‌اش را به آن الهام كرد، (۸) كه هر كس آن را پاك گردانيد، قطعاً رستگار شد، (۹) و هر كه آلوده‌اش ساخت، قطعاً درباخت. (۱۰) [قوم] ثمود به سبب طغيان خود به تكذيب پرداختند. (۱۱) آنگاه كه شقى‌ترينشان بر[پا] خاست. (۱۲) پس فرستاده خدا به آنان گفت: «زنهار! ماده‌شتر خدا و [نوبت] آب‌خوردنش را [حرمت نهيد]». (۱۳) و[لى] دروغزنش خواندند و آن [ماده‌شتر] را پى كردند، و پروردگارشان به [سزاى] گناهشان بر سرشان عذاب آورد و آنان را با خاك يكسان كرد. (۱۴) و از پيامد كار خويش، بيمى به خود راه نداد. (۱۵)}} | {{نقل قول دوقلو تاشو| تیتر=سوره شمس|بِسْمِ اللَّـهِ الرَّ‌حْمَـٰنِ الرَّ‌حِيمِ{{سخ}}وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿١﴾ وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿٢﴾ وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿٣﴾ وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا ﴿٤﴾ وَالسَّمَاءِ وَمَا بَنَاهَا ﴿٥﴾ وَالْأَرْضِ وَمَا طَحَاهَا ﴿٦﴾ وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا ﴿٧﴾ فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا ﴿٨﴾ قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا ﴿٩﴾ وَقَدْ خَابَ مَن دَسَّاهَا ﴿١٠﴾ كَذَّبَتْ ثَمُودُ بِطَغْوَاهَا ﴿١١﴾ إِذِ انبَعَثَ أَشْقَاهَا ﴿١٢﴾ فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللَّـهِ نَاقَةَ اللَّـهِ وَسُقْيَاهَا ﴿١٣﴾ فَكَذَّبُوهُ فَعَقَرُوهَا فَدَمْدَمَ عَلَيْهِمْ رَبُّهُم بِذَنبِهِمْ فَسَوَّاهَا ﴿١٤﴾ وَلَا يَخَافُ عُقْبَاهَا ﴿١٥﴾|به نام خداوند رحمتگر مهربان{{سخ}}سوگند به خورشيد و تابندگى‌اش، (۱) سوگند به مه چون پى [خورشيد] رود. (۲) سوگند به روز چون [زمين را] روشن گرداند، (۳) سوگند به شب چو پرده بر آن پوشد، (۴) سوگند به آسمان و آن كس كه آن را برافراشت، (۵) سوگند به زمين و آن كس كه آن را گسترد، (۶) سوگند به نفس و آن كس كه آن را درست كرد؛ (۷) سپس پليدكارى و پرهيزگارى‌اش را به آن الهام كرد، (۸) كه هر كس آن را پاك گردانيد، قطعاً رستگار شد، (۹) و هر كه آلوده‌اش ساخت، قطعاً درباخت. (۱۰) [قوم] ثمود به سبب طغيان خود به تكذيب پرداختند. (۱۱) آنگاه كه شقى‌ترينشان بر[پا] خاست. (۱۲) پس فرستاده خدا به آنان گفت: «زنهار! ماده‌شتر خدا و [نوبت] آب‌خوردنش را [حرمت نهيد]». (۱۳) و[لى] دروغزنش خواندند و آن [ماده‌شتر] را پى كردند، و پروردگارشان به [سزاى] گناهشان بر سرشان عذاب آورد و آنان را با خاك يكسان كرد. (۱۴) و از پيامد كار خويش، بيمى به خود راه نداد. (۱۵)}} | ||
{{سوره‌های قرآن|91|[[سوره بلد]]|[[سوره لیل]]}} | {{سوره‌های قرآن|91|[[سوره بلد]]|[[سوره لیل]]}} | ||
[[en:Sura al-Shams]] | [[en:Sura al-Shams]] | ||
| خط ۵۳: | خط ۴۹: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش. | * قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش. | ||
* | * ابن بابویه، محمد بن علی، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، تحقیق: صادق حسن زاده، تهران، ارمغان طوبی، ۱۳۸۲ش. | ||
* جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج۱، قم، مؤسسه دائره معارف الفقه الاسلامی،۲۰۰۰م/۱۴۲۱ | * جواهر الکلام فی ثوبه الجدید، ج۱، قم، مؤسسه دائره معارف الفقه الاسلامی،۲۰۰۰م/۱۴۲۱ | ||
* حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق. | * حرّ عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، قم، آل البیت، ۱۴۱۴ق. | ||
* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش. | |||
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش. | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ترجمه: بیستونی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۹۰ش. | ||
* | * علی‌بابایی، احمد، برگزیده تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چ۱۳، ۱۳۸۲ش. | ||
* معرفت، محمدهادی، آموزش علوم قرآن، [بی‌جا]، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چ۱، ۱۳۷۱ش. | |||
==پیون به بیرون== | |||
* [http://tanzil.net/?locale=fa_IR#91:1 قرائت سوره شمس] | |||
{{قرآن کریم}} | {{قرآن کریم}} | ||