کاربر ناشناس
کتاب الغیبة (نعمانی): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Ahmadnazem (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{دیگر کاربردها|کتاب الغیبة}} | {{دیگر کاربردها|کتاب الغیبة}} | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان = کتاب الغیبة (نُعْمانی) | ||
| عنوان ترجمه فارسی = | | عنوان ترجمه فارسی = | ||
| برگرداننده | | برگرداننده = | ||
| تصویر | | تصویر = کتاب الغیبه النعمانی.gif | ||
|اندازه تصویر | |اندازه تصویر= 180px | ||
| زیرنویس تصویر | | زیرنویس تصویر = | ||
| نویسنده | | نویسنده = ابو عبدالله [[محمد بن ابراهیم نعمانی]] | ||
| مذهب | | مذهب = [[شیعه]] | ||
| تصویرگر | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد | | طراح جلد = | ||
| زبان | | زبان = عربی | ||
| مجموعه | | مجموعه = | ||
| موضوع | | موضوع = [[غیبت]]، غیبت و ظهور [[امام مهدی|امام دوازدهم شیعیان]] | ||
| تاریخ نگارش | | تاریخ نگارش = ۳۴۲ق | ||
| سبک | | سبک = | ||
| ناشر | | ناشر = گوناگون | ||
| ناشر فارسی | | ناشر فارسی = | ||
| محل انتشارات | | محل انتشارات = | ||
| تاریخ نشر | | تاریخ نشر = | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی | | محل ناشر فارسی = | ||
| نوع رسانه | | نوع رسانه = | ||
| صفحه | | صفحه = | ||
| قطع | | قطع = | ||
| شابک | | شابک = | ||
| پس از | | پس از = | ||
| پیش از | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''کتاب الغَیبَة''' عنوان یکی از آثار مهم شیعه در موضوع [[غیبت امام زمان|غیبت]] و ظهور [[امام دوازدهم]] [[شیعه|شیعیان]] نوشته ابو عبدالله [[محمد بن ابراهیم نعمانی| محمد بن ابراهیم نُعمانی]] در اوایل دوران [[غیبت کبرا]] است. مجموع روایات کتاب ۴۷۸ عدد است که در ۲۶ باب آمده‌اند. این کتاب جزو منابع و مصادر بسیاری از کتب دیگر عالمان متقدم و متأخر [[شیعی]] است. | |||
== دربارهٔ مؤلف == | |||
== | |||
{{اصلی|محمد بن ابراهیم نعمانی}} | {{اصلی|محمد بن ابراهیم نعمانی}} | ||
ابو عبدالله، محمد بن ابراهیم بن جعفر کاتب | ابو عبدالله، محمد بن ابراهیم بن جعفر کاتب نُعْمانی مشهور به ابن ابی زینب از [[:رده:راویان شیعه|راویان بزرگ شیعه]] در اوایل قرن چهارم هجری به شمار می‌آید. وی علاوه بر این که نویسنده‌ای خوش فکر و دارای قدرت [[استنباط]] بوده، از اطلاعات وسیعی دربارهٔ [[رجال]] و [[حدیث|احادیث]] برخوردار بوده است. | ||
او از شاگردان برجسته [[ثقةالاسلام]] [[کلینی]] بود و بیشتر معلومات خود را از او فرا گرفته است. نعمانی همچنین کاتب و نویسنده کلینی نیز به شمار می‌رود و به همین علت از شهرت، احترام و اعتبار خاصی در نزد علماء و [[:رده:فقهای | او از شاگردان برجسته [[ثقةالاسلام]] [[کلینی]] بود و بیشتر معلومات خود را از او فرا گرفته است. نعمانی همچنین کاتب و نویسنده کلینی نیز به شمار می‌رود و به همین علت از شهرت، احترام و اعتبار خاصی در نزد علماء و [[:رده:فقهای شیعه|فقهای شیعه]] بهره‌مند شده است.<ref>ترجمه غیبت نعمانی، ص۴–۸.</ref> | ||
== | == دربارهٔ کتاب == | ||
نعمانی، ۲۶ باب کتاب را در سه بخش مبانی غیبت، دوران غیبت و دوران ظهور و علائم آن گشوده است. او از | نعمانی، ۲۶ باب کتاب را در سه بخش مبانی غیبت، دوران غیبت و دوران ظهور و علائم آن گشوده است. او از مجموعه‌های روایی بخصوص کتاب‌های غیبت که پیش از او تألیف شده، استفاده کرده است. نعمانی ''کتاب الغیبة'' را به سال ۳۴۲ق؛ و زمانی نوشته که در شهر [[حلب]] به سر می‌برده است.<ref>کتاب الغیبه، ص۱۳.</ref> | ||
فهرست نویسان به کتاب الغیبه نعمانی اشاره کرده و برخی با استفاده از مطالب کتاب گویند نام آن «ملاء العیبة فی طول الغیبه» است.<ref>الذریعة، ج۱۶، ص۷۹.</ref> [[شیخ مفید]] پس از بیان مطلبی دربارهٔ [[امامت]] [[حضرت مهدی]](ع) می‌گوید: «روایات در این باره فراوان است که اصحاب حدیث از [[شیعه]] آنها را جمع کرده و در کتب خود آورده‌اند از جمله ابو عبداللَّــه محمدبن ابراهیم نعمانی در کتابی که دربارهٔ غیبت نوشته مشروح آن روایات را بیان کرده است».<ref>کتاب الغیبة، ص۱۳.</ref> | |||
== انگیزه تألیف == | == انگیزه تألیف == | ||
در نیمه اول [[قرن چهارم]] هجری قمری که غیبت [[امام مهدی (ع)]] به درازا کشید و به‌ویژه پس از درگذشت [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن صیمری]] (۳۲۹ق/۹۴۰م)، آخرین نفر از [[نواب اربعه|نایبان چهارگانه امام]] و پایان دوره [[غیبت صغری]]، آشفتگی فکری و تزلزل اعتقادی بسیاری در شیعیان پدید آمد و بسیاری به شک و دودلی دچار شدند و برخی به اعتراض و حتی انکار برخاستند. نعمانی که در این روزگار می‌زیست، برای استحکام بخشیدن به بنیادهای فکری تشیع و نیز برای پاسخگویی به نیازهای اعتقادی شیعیان در امر امامت و راز غیبت امام دوازدهم کتاب غیبت را تألیف کرد. این کتاب شامل روایات نقل شده از [[پیامبر (ص)]] و [[ائمه (ع)]] در موضوع غیبت و بحث‌هایی در همین موضوع است. نعمانی در مقدمه کتاب به اوضاع و احوال آن روزگار و انگیزه خود در تدوین کتاب غیبت اشاراتی دارد. <ref>ص ۳۰- | در نیمه اول [[قرن چهارم]] هجری قمری که غیبت [[امام مهدی(ع)]] به درازا کشید و به‌ویژه پس از درگذشت [[علی بن محمد سمری|ابوالحسن صیمری]] (۳۲۹ق/۹۴۰م)، آخرین نفر از [[نواب اربعه|نایبان چهارگانه امام]] و پایان دوره [[غیبت صغری]]، آشفتگی فکری و تزلزل اعتقادی بسیاری در شیعیان پدید آمد و بسیاری به شک و دودلی دچار شدند و برخی به اعتراض و حتی انکار برخاستند. نعمانی که در این روزگار می‌زیست، برای استحکام بخشیدن به بنیادهای فکری تشیع و نیز برای پاسخگویی به نیازهای اعتقادی شیعیان در امر امامت و راز غیبت امام دوازدهم کتاب غیبت را تألیف کرد. این کتاب شامل روایات نقل شده از [[پیامبر(ص)]] و [[ائمه(ع)]] در موضوع غیبت و بحث‌هایی در همین موضوع است. نعمانی در مقدمه کتاب به اوضاع و احوال آن روزگار و انگیزه خود در تدوین کتاب غیبت اشاراتی دارد.<ref>ص ۳۰-۳۴</ref> | ||
مؤلف در | مؤلف در مقدمه‌ای طولانی علت تألیف کتاب را انحراف گروههایی از شیعیان بخاطر وقوع غیبت امام دوازدهم دانسته و یکی از انگیزه‌های این انحرافات را ضعف [[ایمان]] و بی‌توجهی به روایات وارد شده در موضوع غیبت بیان می‌کند. از این رو به جمع‌آوری احادیث در این موضوع می‌پردازد.<ref>مقدمه کتاب.</ref> | ||
== راویان == | == راویان == | ||
تنها راوی کتاب غیبت نعمانی، شاگرد او ابوالحسین [[محمد بن علی بجلی]] یا شجاعی است که هر چند شناخته شده نیست، دیگران نزد او کتاب را قرائت کرده و سپس فرزند او، حسین بن محمد شجاعی نسخه قرائت شده در نزد مؤلف و دیگر | تنها راوی کتاب غیبت نعمانی، شاگرد او ابوالحسین [[محمد بن علی بجلی]] یا شجاعی است که هر چند شناخته شده نیست، دیگران نزد او کتاب را قرائت کرده و سپس فرزند او، حسین بن محمد شجاعی نسخه قرائت شده در نزد مؤلف و دیگر کتاب‌های پدرش را در اختیار [[نجاشی]] قرار داده و از این طریق کتاب به دست ما رسیده است.<ref>کتاب الغیبة، ص۹ و ۱۰.</ref> | ||
== روایات == | == روایات == | ||
مجموع روایات کتاب غیبت، ۴۴۵ عدد است که در طی ۲۶ باب بیان شده و تعداد روایات هر باب کاملاً متفاوت است. بنای مؤلف در تمامی کتاب، نقل روایت است و به ندرت توضیحی از خود اضافه | مجموع روایات کتاب غیبت، ۴۴۵ عدد است که در طی ۲۶ باب بیان شده و تعداد روایات هر باب کاملاً متفاوت است. بنای مؤلف در تمامی کتاب، نقل روایت است و به ندرت توضیحی از خود اضافه می‌کند و روایات را در ابواب مختلف تکرار نمی‌کند.<ref>کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.</ref> | ||
== جایگاه | == جایگاه کتاب == | ||
مطالب کتاب نعمانی در منابع پس از آن از سده چهارم به بعد مورد اعتماد [[:رده: | مطالب کتاب نعمانی در منابع پس از آن از سده چهارم به بعد مورد اعتماد [[:رده:علمای شیعه|عالمان شیعه]] بوده است. هر چند برخی منابع مانند [[اعلام الوری]] [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] و ملاحم [[ابن طاووس]] از نعمانی نام برده اما از آن بهره برده‌اند. بزرگانی چون [[شیخ مفید]] در [[الارشاد]]، [[علی بن عیسی اربلی|اربلی]] در [[کشف الغمة]]، [[علامه حلی]] در [[المستجاد]]، و متأخران دیگر مانند [[مجلسی دوم|مجلسی]] در [[بحار الانوار|بحار]] و [[حر عاملی]] در [[اثبات الهداة]] از آن روایت کرده‌اند.<ref>کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.</ref> | ||
== ابواب کتاب == | == ابواب کتاب == | ||
ابواب کتاب در سه بحث گردآوری شده است: ابواب مقدماتی مربوط به مبانی غیبت، دوران غیبت، عصر [[ظهور]] و علائم آن که | ابواب کتاب در سه بحث گردآوری شده است: ابواب مقدماتی مربوط به مبانی غیبت، دوران غیبت، عصر [[ظهور]] و علائم آن که جمعاً ۲۶ باب می‌شود: | ||
{{ستون-شروع|۳}} | {{ستون-شروع|۳}} | ||
# در نگهداری سِرّ [[آل محمد]] از نااهلش | # در نگهداری سِرّ [[آل محمد]] از نااهلش | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۲: | ||
# بحث امامت | # بحث امامت | ||
# [[ائمه اثناعشر]] در [[قرآن]]، [[انجیل]] و [[تورات]] | # [[ائمه اثناعشر]] در [[قرآن]]، [[انجیل]] و [[تورات]] | ||
# | # دربارهٔ کسانی که مدعی امامت شوند. | ||
# احادیثی حول [[امامت]] از طریق [[اهل سنت]] | # احادیثی حول [[امامت]] از طریق [[اهل سنت]] | ||
# کسی که | # کسی که دربارهٔ [[ائمه]] شک کند. | ||
# لزوم حجت در زمین | # لزوم حجت در زمین | ||
# چنانچه دو تن روی زمین باشند یکی امام است. | # چنانچه دو تن روی زمین باشند یکی امام است. | ||
# آنچه | # آنچه دربارهٔ غیبت از جمیع ائمه رسیده است. | ||
# تحمل مشقات و [[انتظار فرج]] | # تحمل مشقات و [[انتظار فرج]] | ||
# سختی‌ها و ناملایمات شیعه در غیبت | # سختی‌ها و ناملایمات شیعه در غیبت | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۱: | ||
# دعوت جدید | # دعوت جدید | ||
# سن حضرت هنگام امامت و زمان امامتش | # سن حضرت هنگام امامت و زمان امامتش | ||
# روایاتی | # روایاتی دربارهٔ [[اسماعیل فرزند امام صادق]] | ||
# شناخت امام قائم | # شناخت امام قائم | ||
# مدت حکومت قائم پس از قیام.<ref>مهدی حسینعلی، کتاب الغیبة نعمانی.</ref> | # مدت حکومت قائم پس از قیام.<ref>مهدی حسینعلی، کتاب الغیبة نعمانی.</ref> | ||
| خط ۸۸: | خط ۸۷: | ||
== نسخه‌های کتاب == | == نسخه‌های کتاب == | ||
نسخه‌های متعدد و | نسخه‌های متعدد و بعضاً نزدیک به عصر مؤلف بر اتقان و اعتبار آن می‌افزاید. قدیمی‌ترین نسخه کتاب در کتابخانه [[آستان قدس رضوی]] موجود است. دیگر نسخه‌ها عبارتند از: | ||
* [[کتابخانه آیت الله گلپایگانی]] در [[قم]]. | * [[کتابخانه آیت الله گلپایگانی]] در [[قم]]. | ||
* [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]. | * [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]. | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۶: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{ | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران، صدوق، ۱۳۹۷ق. | * نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، تهران، صدوق، ۱۳۹۷ق. | ||
* نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، قم، انوار الهدی، ۱۴۲۲ق. | * نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، قم، انوار الهدی، ۱۴۲۲ق. | ||
* نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ترجمه سید احمد فهری | * نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ترجمه سید احمد فهری زنجانی، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۳ش. | ||
* تهرانی، [[آقابزرگ]]، [[الذریعة]]، بیروت، دارالاضواء. | * تهرانی، [[آقابزرگ]]، [[الذریعة]]، بیروت، دارالاضواء. | ||
* کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات | * کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی نور. | ||
== پیوند به بیرون == | == پیوند به بیرون == | ||
* [http://ensani.ir/fa/content/57582/default.aspx نعمانی و کتاب «الغیبة»] | * [http://ensani.ir/fa/content/57582/default.aspx نعمانی و کتاب «الغیبة»] | ||
* [http://ensani.ir/fa/content/187738/default.aspx نعمانی و مصادر الغیبه] | * [http://ensani.ir/fa/content/187738/default.aspx نعمانی و مصادر الغیبه] | ||
* [http://www.hadith.net/n339-e3633-p193.html | * [http://www.hadith.net/n339-e3633-p193.html تحلیلی درباره احادیث غیبت در کتاب الغیبة نعمانی] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426130547-3093-191.pdf کتاب الغیبه] | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426130547-3093-191.pdf کتاب الغیبه] | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۴: | ||
{{کتاب های کلامی شیعه}} | {{کتاب های کلامی شیعه}} | ||
{{کتاب‌شناسی شیعه (قرن چهارم)}} | {{کتاب‌شناسی شیعه (قرن چهارم)}} | ||
{{کتاب‌شناسی امام زمان (ع)}} | {{کتاب‌شناسی امام زمان(ع)}} | ||
{{مهدویت}} | {{مهدویت}} | ||
<noinclude> | <noinclude> | ||
[[ar:كتاب الغيبة للنعماني]] | [[ar:كتاب الغيبة للنعماني]] | ||