پرش به محتوا

ثواب و عقاب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
imported>Pourrezaei
imported>Pourrezaei
خط ۱۸: خط ۱۸:


مفسران، به تَبَع [[:رده:متکلمان|متکلمان]]، ثواب را نفعی ناشی از شایستگی و استحقاق (در برابر تفضل) و همراه با بزرگداشت و احترام (در برابر عِوَض) و عقاب را ضرری سزاوار و همراه با خوار شمردن<ref> رجوع کنید به مجمع البیان؛ تبیان، ذیل مائده: ٩٨؛ روض الجنان، ذیل رعد: ٣٢ </ref> دانسته‌اند.
مفسران، به تَبَع [[:رده:متکلمان|متکلمان]]، ثواب را نفعی ناشی از شایستگی و استحقاق (در برابر تفضل) و همراه با بزرگداشت و احترام (در برابر عِوَض) و عقاب را ضرری سزاوار و همراه با خوار شمردن<ref> رجوع کنید به مجمع البیان؛ تبیان، ذیل مائده: ٩٨؛ روض الجنان، ذیل رعد: ٣٢ </ref> دانسته‌اند.
{{اصلی|ثواب و عقاب (در کلام)}}


ابوالفتوح رازی<ref>تفسیر روض الجنان ذیل زمر: ٣٥ </ref> فرق میان عذاب و عقاب را آن دانسته که عقاب همواره در پی استحقاق است اما عذاب لزوماً اینطور نیست.
ابوالفتوح رازی<ref>تفسیر روض الجنان ذیل زمر: ٣٥ </ref> فرق میان عذاب و عقاب را آن دانسته که عقاب همواره در پی استحقاق است اما عذاب لزوماً اینطور نیست.


بنا بر آیات متعددی از [[قرآن]] کریم<ref> از جمله اِسراء: ١٢ـ١٣، ٧١؛ کهف: ٤٩؛ جاثیه: ٢٨ـ٢٩؛ حاقه: ١٩، ٢٥ </ref> اعمال انسانها، هر چند به‌اندازۀ ذره‌ای ناچیز، در «کتاب » ثبت می‌گردد و محفوظ می‌ماند و در [[قیامت|روز رستاخیز]] به آنان نشان داده می‌شود. بر همین اساس، مفسران درباره «کتاب »، که از آن به نامه یا صحیفه اعمال تعبیر شده است، و نیز درباره نشان دادن اعمال توضیحاتی داده‌اند. [[علامه طباطبایی]]<ref> المیزان ذیل اسراء: ١٣ </ref> این نظر را مطرح کرده که آنچه در «کتاب » ثبت شده حقیقت خود اعمال است، نه از جنس نوشتن رایج در این عالَم، در حالی که عموم مفسران نامۀ اعمال را به عنوان یک حقیقت مکتوب وصف کرده‌اند. البته برخی، علاوه بر ثبت اَعمال، ذکر مقدار ثواب و عقاب آنها را نیز از محتویات نامه دانسته و برخی نیز گفته‌اند که به انسانها، بر اساس کتاب اعمالشان، عادلانه، ثواب و عقاب داده خواهد شد.<ref> رجوع کنید به التبیان، ذیل کهف: ٤٩؛ مجمع البیان، ذیل کهف: ٤٧؛ روض الجنان، ذیل کهف: ٤٩</ref>
بنابرآیات متعددی از [[قرآن]] کریم<ref> از جمله اِسراء: ١٢ـ١٣، ٧١؛ کهف: ٤٩؛ جاثیه: ٢٨ـ٢٩؛ حاقه: ١٩، ٢٥ </ref> اعمال انسانها، هر چند به‌اندازۀ ذره‌ای ناچیز، در «کتاب » ثبت می‌گردد و محفوظ می‌ماند و در [[قیامت|روز رستاخیز]] به آنان نشان داده می‌شود. بر همین اساس، مفسران درباره «کتاب »، که از آن به نامه یا صحیفه اعمال تعبیر شده است، و نیز درباره نشان دادن اعمال توضیحاتی داده‌اند. [[علامه طباطبایی]]<ref> المیزان ذیل اسراء: ١٣ </ref> این نظر را مطرح کرده که آنچه در «کتاب » ثبت شده حقیقت خود اعمال است، نه از جنس نوشتن رایج در این عالَم، در حالی که عموم مفسران نامۀ اعمال را به عنوان یک حقیقت مکتوب وصف کرده‌اند. البته برخی، علاوه بر ثبت اَعمال، ذکر مقدار ثواب و عقاب آنها را نیز از محتویات نامه دانسته و برخی نیز گفته‌اند که به انسانها، بر اساس کتاب اعمالشان، عادلانه، ثواب و عقاب داده خواهد شد.<ref> رجوع کنید به التبیان، ذیل کهف: ٤٩؛ مجمع البیان، ذیل کهف: ٤٧؛ روض الجنان، ذیل کهف: ٤٩</ref>


===نشان داده شدن اعمال===
===نشان داده شدن اعمال===
خط ۶۰: خط ۵۸:
غنیمت‌های حاصل از [[غزوه احد]] و به طور کلی غنیمت و فَیْیء؛ روزیِ هر انسانی که خدا برای او تقدیر کرده است؛ پیروزی بر دشمنان در جنگ؛ عزت و نام نیک.
غنیمت‌های حاصل از [[غزوه احد]] و به طور کلی غنیمت و فَیْیء؛ روزیِ هر انسانی که خدا برای او تقدیر کرده است؛ پیروزی بر دشمنان در جنگ؛ عزت و نام نیک.


ثواب آخرت یعنی:
::ثواب آخرت یعنی:


کرامت نزد خدا؛ بلندیِ مرتبت در عالم آخرت؛ اِعلای [[دین]] خدا؛ [[بهشت]] و نعمتهای آن و مغفرت.<ref> التبیان؛ مجمع البیان؛ الکشاف؛ ذیل آل عمران: ١٤٥، ١٤٨، نساء: ١٣٤</ref> به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]<ref> مجمع البیان ذیل آل عمران: ١٤٨ </ref> ثواب نامیدن بهره‌های دنیایی، از باب مجاز است و به نظر [[علامه طباطبایی]]، وصف ثواب آخرت به «حُسن »، بدون آوردن چنین وصفی برای ثواب دنیا<ref>المیزان، ذیل آل عمران: ١٤٨ </ref>، از ارزش ثواب آخرت در مقایسه با بهره‌های دنیایی خبرمی دهد. با این همه، بین ثواب دنیا و آخرت هیچ گونه تنافی وجود ندارد، بلکه کسانی که صرفاً در پی ثواب دنیایند از ثواب آخرت بی‌بهره‌اند ولی کسانی که در پی ثواب آخرت اند از هر دو ثواب (دنیوی و اخروی) بهره مند خواهند شد.<ref> حقایق التأویل، ص ٢٥٨ـ٢٥٩، ٢٦٣؛ مجمع البیان، ذیل اعراف: ٢٣</ref>
کرامت نزد خدا؛ بلندیِ مرتبت در عالم آخرت؛ اِعلای [[دین]] خدا؛ [[بهشت]] و نعمتهای آن و مغفرت.<ref> التبیان؛ مجمع البیان؛ الکشاف؛ ذیل آل عمران: ١٤٥، ١٤٨، نساء: ١٣٤</ref> به گفته [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]]<ref> مجمع البیان ذیل آل عمران: ١٤٨ </ref> ثواب نامیدن بهره‌های دنیایی، از باب مجاز است و به نظر [[علامه طباطبایی]]، وصف ثواب آخرت به «حُسن »، بدون آوردن چنین وصفی برای ثواب دنیا<ref>المیزان، ذیل آل عمران: ١٤٨ </ref>، از ارزش ثواب آخرت در مقایسه با بهره‌های دنیایی خبرمی دهد. با این همه، بین ثواب دنیا و آخرت هیچ گونه تنافی وجود ندارد، بلکه کسانی که صرفاً در پی ثواب دنیایند از ثواب آخرت بی‌بهره‌اند ولی کسانی که در پی ثواب آخرت اند از هر دو ثواب (دنیوی و اخروی) بهره مند خواهند شد.<ref> حقایق التأویل، ص ٢٥٨ـ٢٥٩، ٢٦٣؛ مجمع البیان، ذیل اعراف: ٢٣</ref>
کاربر ناشناس