تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة''' كتابی است در [[تفسیر]] آياتى كه در فضائل [[اهل بیت]](ع) نازل شده و به وسيله سيد شرف الدين، [[علی حسينی استرآبادی]] عالم شيعى قرن دهم هجرى نوشته شده است.

سيد شرف الدين علی حسينی استرآبادی كه از علماى قرن دهم هجرى است شاگرد شيخ نور الدين على بن عبدالعالى، معروف به [[محقق کرکى]] می باشد.

در كتاب‏هاى تراجم مطلب فراوانى از ايشان نشده و اكثر كتاب‏ها به تكرار گفته‌‏هاى منابع ديگر پرداخته‏ اند ؛ اما اينكه خاندان او و اساتيد و شاگردانش چه كسانى بوده ‏اند و تاريخ دقيق ولادت و وفات او در چه زمانى است، نياز به تحقيقى جامع دارد.

برخى سال وفات او را 940ق دانسته ‏اند.

== انگيزه تأليف‏ ==

استرآبادی در مقدمه کتاب می نویسد: از آنجا كه آيات فراوانى در [[قرآن مجید]] در مدح [[اهل بیت]] پيامبر(ص) و ذم و نكوهش دشمنان آنان آمده و روايات فراوانى در تفسير اين آيات وارد شده و از طرفى، اين روايات در كتب مختلف تفسير پراكنده ‏اند به طورى كه دسترسى به آنها و اطلاع از همه آنها براى مراجعه كنندگان مشكل است، تصميم به جمع ‏آورى آنها در يك كتاب گرفتم. وى می ‏گويد مأخذ تمام مطالب را هم [[حدیث صحیح|روايات صحيح]] اهل بيت قرار داده و رواياتى از طريق عامه هم نقل كرده است.

با توجه به اين كلام امير مؤمنان كه «قرآن چهار بخش است: يک چهارم آن در مورد اهل بيت، يک چهارم درباره دشمنانشان، يك چهارم سُنَن و امثال و يک چهارم ديگر فرائض و احكام است‏» علماى اسلام اقدام به جمع آورى آيات قرآن مجيد كه در وصف اهل بيت نازل شده كرده و هر يک، آن مقدار از احاديث كه به دستش رسيده ضبط نموده‏ اند.<ref> تأويل الآيات الظاهرة، ص 20 و 21.</ref>

== روش تأليف‏ ==

سيد شرف الدين به خاطر سهولت هر چه بيشتر در بازيابى مطالب كتاب، آن را به ترتيب قرآن قرار داده و از [[سوره فاتحه]] آغاز كرده و به [[سوره اخلاص]] ختم نموده است. در هر قسمت نيز ابتدا نام سوره، بعد آيات مورد نظر را با شماره آيه ذكر كرده، پس از آن و در ذيل آيه روايات اهل بيت(ع) را در تأويل آن آيه آورده است.

مؤلف، آيات را به صورت گلچين آورده و در اين بين نام بعضى از سور قرآن، در كتاب نيامده، زيرا روايتى ذيل آيات آن سوره نيافته است. وى در بعضى موارد در پايان روايات، توضيحاتى براى روشن شدن معناى آيه و روايتِ ذيل آن ذكر كرده است. مؤلف در صدد تفسير آيات بوسيله روايات نيست بلكه تلاش خود را صرف تبيين تأويل آيات از راه روايات معصومين كرده و در [[تأویل]] قرآن نظر به باطن آن دارد.<ref>فهرست کتاب.</ref>

== منابع كتاب‏ ==

سيد شرف الدين در تأليف خود از منابع متعددى  مانند: [[کنز الفوائد]] [[کراجکى]]، [[کشف الغمة]]، [[علی بن عیسی اربلی|اربلى]]، كتاب‏هاى [[علامه حلی]] استفاده کرده و از تفسير [[علی بن ماهیار]]،از معاصران [[ثقةالاسلام]] [[کلینی]] بيشترين بهره را برده است.

كتاب مذكور از بهترين تأليفات در اين موضوع است و بسيارى از متأخرين، هنگام تأليف كتابى در اين موضوع، از كتاب سيد شرف الدین استفاده فراوان برده‏ اند.

اين كتاب مورد توجه علماى شيعه قرار گرفته و بارها توسط آنان ترجمه، تلخيص و شرح شده است.

كتاب تأويل الآيات الظاهرة توسط شيخ علم بن سيف بن منصور نجفى در سال 937ق هجرى خلاصه شده و با نام [[جامع الفوائد و دافع المعاند]] انتشار يافته است.  

همچنين سيد روح الأمين مختارى شرحى بر آن نگاشته است.  

ترجمه اين كتاب نيز توسط [[محمدمعصوم بن محمدامين استرآبادی]] با نام [[لوامع التأویل]] انتشار يافته است.

* حسينى‏ استرآبادي‏، سيد شرف الدين‏، تأويل الآيات الظاهرة في فضائل العترة الطاهرة، قم، جامعه مدرسين‏، 1409ق.