پرش به محتوا

احمد بن ابی‌یعقوب: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ویکی سازی
imported>M.r.seifi
جز (ویکی سازی)
خط ۱۱: خط ۱۱:
| کشور تولد =
| کشور تولد =
| محل تحصیل =
| محل تحصیل =
| محل زندگی =بغداد • مصر • ارمنستان
| محل زندگی =[[بغداد]] [[مصر]] • ارمنستان
| تاریخ وفات =۲۸۴ یا ۲۹۲ قمری
| تاریخ وفات =۲۸۴ یا ۲۹۲ قمری
| شهر وفات =نامعلوم
| شهر وفات =نامعلوم
خط ۲۰: خط ۲۰:
| امضا =
| امضا =
| وب‌گاه رسمی =}}
| وب‌گاه رسمی =}}
'''احمد بن ابی یعقوب''' (درگذشته ۲۸۴ یا ۲۹۲ قمری) معروف به یعقوبی، تاریخ‌نگار و جغرافی‌دان سده سوم [[هجری قمری|هجری]]. کتاب‌هایی از جمله [[تاریخ یعقوبی]]، «البلدان» و «مشاکلة الناس لزمانهم» از او به جا مانده است. گرایش [[تشیع|شیعی]] وی، از محتوای کتاب تاریخ یعقوبی و سبک نگارش و تحلیل او از وقایع تاریخی آشکار است. پدران یعقوبی نیز با اینکه در دستگاه [[عباسیان|خلافت عباسی]] صاحب منصب بودند، به تشیع گرایش داشتند.
'''احمد بن ابی یعقوب''' (درگذشته ۲۸۴ یا ۲۹۲ قمری) معروف به یعقوبی، تاریخ‌نگار و جغرافی‌دان سده سوم [[هجری قمری|هجری]]. کتاب‌هایی از جمله [[تاریخ یعقوبی]]، «البلدان» و «مشاکلة الناس لزمانهم» از او به جا مانده است. گرایش [[شیعی]] وی، از محتوای کتاب تاریخ یعقوبی و سبک نگارش و تحلیل او از وقایع تاریخی آشکار است. پدران یعقوبی نیز با اینکه در دستگاه [[عباسیان|خلافت عباسی]] صاحب منصب بودند، به [[تشیع]] گرایش داشتند.


==زندگی نامه==
==زندگی نامه==
خط ۵۹: خط ۵۹:
===البلدان===
===البلدان===
[[پرونده:جلد کتاب البلدان یعقوبی.jpg|150px|چپ]]
[[پرونده:جلد کتاب البلدان یعقوبی.jpg|150px|چپ]]
این کتاب از منابع اصلی جغرافیای عمومی جهان اسلام در سده سوم هجری است. یعقوبی این اثر را در سالهای پایان عمرش و حدود سال ۲۷۸ق. نگاشته است.
این کتاب از منابع اصلی جغرافیای عمومی [[جهان اسلام]] در سده سوم هجری است. یعقوبی این اثر را در سالهای پایان عمرش و حدود سال ۲۷۸ق. نگاشته است.
کتاب وی شامل معرفی مختصری از شهرها، ولایت‌ها و بخش‌های هر ولایت و اشاره به سران و حاکمان و مردم و قبایل زندگی کننده در آن است. وی همچنین از راه‌ها بحث کرده است و کتابش را به راهنمایی برای مسافران تبدیل کرد. یعقوبی در این کتاب خود نیز رویکردی عقلانی دارد و اثرش از نقل اخبار عجایب خالی است.<ref>نک: کراچکوفسکی، تاریخ نوشته‌های جغرافیایی در جهان اسلام، ص۱۲۴-۱۲۶.</ref> به کار بردن روش مشاهده در توصیف اماکن، توجه به جغرافیای تاریخی، جمعیت شناسی و مردم نگاری و ذکر آداب و رسوم و توجه به جغرافیای اقتصادی و تجاری و کشاورزی مناطق از جمله ویژگی‌های ارزشمند جغرافی‌نگاری یعقوبی است.<ref>حضرتی، مشکله فرهنگ در تاریخ‌نگاری یعقوبی، ص۹۲.</ref>
کتاب وی شامل معرفی مختصری از شهرها، ولایت‌ها و بخش‌های هر ولایت و اشاره به سران و حاکمان و مردم و قبایل زندگی کننده در آن است. وی همچنین از راه‌ها بحث کرده است و کتابش را به راهنمایی برای مسافران تبدیل کرد. یعقوبی در این کتاب خود نیز رویکردی عقلانی دارد و اثرش از نقل اخبار عجایب خالی است.<ref>نک: کراچکوفسکی، تاریخ نوشته‌های جغرافیایی در جهان اسلام، ص۱۲۴-۱۲۶.</ref> به کار بردن روش مشاهده در توصیف اماکن، توجه به جغرافیای تاریخی، جمعیت شناسی و مردم نگاری و ذکر آداب و رسوم و توجه به جغرافیای اقتصادی و تجاری و کشاورزی مناطق از جمله ویژگی‌های ارزشمند جغرافی‌نگاری یعقوبی است.<ref>حضرتی، مشکله فرهنگ در تاریخ‌نگاری یعقوبی، ص۹۲.</ref>
===مشاکله الناس لزمانهم===
===مشاکله الناس لزمانهم===
خط ۶۸: خط ۶۸:
افزون بر سابقه [[تشیع]] در خاندان یعقوبی که پیشتر بدان اشاره شد، نشانه‌هایی بر تشیع یعقوبی در آثار وی بخصوص کتاب [[تاریخ یعقوبی]] وجود دارد که با توجه به آن‌ها، بسیاری از نویسندگان وی را شیعه دانسته‌اند.<ref>طهرانی، الذریعه، ج ۳، ص۲۹۷؛الامین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۲؛ جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ص۱۵۵؛ منتظری مقدم، بررسی زندگانی و اثار احمد بن واضح یعقوبی، ص۲۱۸.</ref> فهرست زیر برخی از ‌آن نشانه‌ها است:
افزون بر سابقه [[تشیع]] در خاندان یعقوبی که پیشتر بدان اشاره شد، نشانه‌هایی بر تشیع یعقوبی در آثار وی بخصوص کتاب [[تاریخ یعقوبی]] وجود دارد که با توجه به آن‌ها، بسیاری از نویسندگان وی را شیعه دانسته‌اند.<ref>طهرانی، الذریعه، ج ۳، ص۲۹۷؛الامین، اعیان الشیعه، ج۳، ص۲۰۲؛ جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ص۱۵۵؛ منتظری مقدم، بررسی زندگانی و اثار احمد بن واضح یعقوبی، ص۲۱۸.</ref> فهرست زیر برخی از ‌آن نشانه‌ها است:


* پرداختن به تاریخ شیعیان و زندگی [[امامان]] شیعه(ع).<ref>برای نمونه نک: یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۰۳، ۳۲۰، ۳۸۱، ۴۵۳، ۵۰۳.</ref>
* پرداختن به تاریخ شیعیان و زندگی [[امامان]] شیعه.<ref>برای نمونه نک: یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۰۳، ۳۲۰، ۳۸۱، ۴۵۳، ۵۰۳.</ref>
* ادبیات حاکی از احترام و علاقه نسبت به امامان(ع).<ref> همان؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، مقدمه فارسی، صبیست؛ عزیزی،ابن واضح یعقوبی، ص۸۱.</ref>
* ادبیات حاکی از احترام و علاقه نسبت به امامان(ع).<ref> همان؛ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، مقدمه فارسی، صبیست؛ عزیزی،ابن واضح یعقوبی، ص۸۱.</ref>
* نقل تعداد زیادی از روایات حاکی از فضایل [[امام علی]](ع)<ref>تبریز نیا تبریزی، فضائل امام علی در سیره ابن هشام، تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی، ص۷۳-۷۴.</ref>
* نقل تعداد زیادی از روایات حاکی از [[فضایل امام علی(ع)]]<ref>تبریز نیا تبریزی، فضائل امام علی در سیره ابن هشام، تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی، ص۷۳-۷۴.</ref>
* نقل حدیث [[غدیر خم]] و [[حدیث ثقلین]].<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۱۲.</ref>
* نقل حدیث [[غدیر خم]] و [[حدیث ثقلین]].<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۱۲.</ref>
* ارائه گزارشی از [[سقیفه]] که نشان دهنده وجود گرایش‌های شیعی و طرفداران خلافت علی(ع) در آن زمان است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۲۳.</ref>
* ارائه گزارشی از [[سقیفه]] که نشان دهنده وجود گرایش‌های شیعی و طرفداران خلافت علی(ع) در آن زمان است.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۱۲۳.</ref>
* همدلی با قیام‌های علویان.
* همدلی با قیام‌های [[علویان]].


اشاره به زندگی نامه بیشتر امامان شیعه به ترتیبی که مورد قبول شیعیان دوازده‌امامی است، شاهدی در اثبات این فرضیه است که یعقوبی بر مذهب شیعه دوازده‌امامی بوده است.<ref>جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ص۱۵۵-۱۵۶؛ عزیزی، ابن واضح یعقوبی و آثار او در میراث مکتوب، ص۸۲؛ منتظری مقدم، بررسی زندگانی و آثار احمد بن واضح یعقوبی، ص۲۱۸-۲۱۹.</ref> با وجود همه این موارد، گرایش شیعی یعقوبی را نباید با [[تشیع]] اعتقادی تکامل یافته نزد شیعیان سده‌های بعد مقایسه کرد.<ref> حضرتی، مشکله فرهنگ در تاریخ‌نگاری یعقوبی، ص۸۷.</ref> این را نیز باید در نظر داشت که یعقوبی با خلفای عباسی نزدیکی و وابستگی داشته است و گزارش‌هایش با رعایت ملاحظاتی درباره عباسیان نگاشته شده است؛ از همین روست که برخی از روایاتش با روایات مشهور و پذیرفته شده نزد شیعه، مطابق نیست. برای نمونه وی با اینکه به زندانی بودن [[امام کاظم(ع)]] اشاره کرده اما از شهادت او به دستور [[هارون عباسی]] و یا شهادت [[امام رضا(ع)]] به دست [[مامون]] سخن نگفته<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۵۳.</ref> و از دولت عباسی تمجید کرده است.<ref>عزیزی، ابن واضح یعقوبی و اثار او در میراث مکتوب، ص۸۱.</ref>
اشاره به زندگی نامه بیشتر امامان شیعه به ترتیبی که مورد قبول شیعیان دوازده‌امامی است، شاهدی در اثبات این فرضیه است که یعقوبی بر مذهب شیعه دوازده‌امامی بوده است.<ref>جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ص۱۵۵-۱۵۶؛ عزیزی، ابن واضح یعقوبی و آثار او در میراث مکتوب، ص۸۲؛ منتظری مقدم، بررسی زندگانی و آثار احمد بن واضح یعقوبی، ص۲۱۸-۲۱۹.</ref> با وجود همه این موارد، گرایش شیعی یعقوبی را نباید با [[تشیع]] اعتقادی تکامل یافته نزد شیعیان سده‌های بعد مقایسه کرد.<ref> حضرتی، مشکله فرهنگ در تاریخ‌نگاری یعقوبی، ص۸۷.</ref> این را نیز باید در نظر داشت که یعقوبی با خلفای عباسی نزدیکی و وابستگی داشته است و گزارش‌هایش با رعایت ملاحظاتی درباره عباسیان نگاشته شده است؛ از همین روست که برخی از روایاتش با روایات مشهور و پذیرفته شده نزد شیعه، مطابق نیست. برای نمونه وی با اینکه به زندانی بودن [[امام کاظم(ع)]] اشاره کرده اما از شهادت او به دستور [[هارون عباسی]] و یا شهادت [[امام رضا(ع)]] به دست [[مامون]] سخن نگفته<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۴۵۳.</ref> و از دولت عباسی تمجید کرده است.<ref>عزیزی، ابن واضح یعقوبی و اثار او در میراث مکتوب، ص۸۱.</ref>
خط ۱۰۳: خط ۱۰۳:
{{مورخان شیعه}}
{{مورخان شیعه}}
[[en:Al-Ya'qubi]]
[[en:Al-Ya'qubi]]
[[Category:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[Category:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[Category:مقاله‌های بدون اولویت]]


[[رده:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[رده:مورخان شیعه قرن ۳ (قمری)]]
[[رده:مقاله‌های بدون اولویت]]
[[رده:مقاله‌های بدون اولویت]]
confirmed، templateeditor
۱۱٬۰۷۳

ویرایش