معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مَعارِفُ الرِّجال فی تَراجُمِ العلماءِ و الاُدَباء'''، معروف به معارف الرجال، مشهورترین اثر رجالی و تراجمی شیخ [[محمد حرزالدین]] از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری است. این کتاب به زبان عربی است و به شرح حال عالمان و ادیبان شیعه حدود از نیمه قرن دوازدهم تا نیمه قرن چهاردهم می‌پردازد. انتشارات آیت الله مرعشی نجفی آن را در سه جلد به زبان عربی در نجف به چاپ رسانده است.

'''شیخ محمد حرزالدین''' (درگذشتۀ ۱۳۶۵ق) از رجالیان [[شیعه]] در قرن چهاردهم [[هجری قمری]]، مشهورترین فرد [[خاندان حرزالدین]] است. وی از شاگردان [[میرزاحسین خلیلی تهرانی]]، [[محمد طه نجف|محمدطه نجف]]، [[آخوند خراسانی]] و [[سید محمدکاظم طباطبایی یزدی]] بود. از شاگردان مشهور وی می‌توان به [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]] اشاره کرد. نزدیک هفتاد اثر در علوم گوناگون به او نسبت داده‌اند. که معارف الرجال مشهورترین اثر رجالی و تراجمی او است.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۱۰، ص۱۴۶، ج۱۶، ص۳۳۹، ج۲۰، ص۳۰۱، ج۲۱، ص۱۹۲؛ خاقانی، ج۱۰، ص۵۰۹؛ حزرالدین، ج۱، مقدمه محمدحسین حرزالدین، ص۹-۱۰.</ref>

==معرفی ==

شیخ محمد حزرالدین در معارف الرجال زندگی و شرح حال عالمان و ادیبان را، به ترتیب الفبایی، ذکر کرده است. او در مقدمه چند سطری خود به این نکته تصریح کرده است.<ref> حرزالدین، معارف الرجال،ص۱۴.</ref> او کتاب را با شرح حال شیخ ابراهیم یحیی عاملی (۱۱۵۴-۱۲۱۴ق) آغاز کرده است<ref>د حرزالدین، ج۱، ص۱۵.</ref> و با شرح حال شیخ یونس امیر به پایان برده است.<ref>حرزالدین، ج۳، ص۳۰۸.</ref>  

== وضعیت نشر ==

== وضعیت نشر ==

معارف الرجال، در ۱۳۸۳ق در [[نجف]] به وسیله انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی در سه جلد و به زبان عربی چاپ شد.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعة، ج۲۱، ص۱۹۲؛ همو، مصفی المقال، ستون ۴۵۰؛ امینی، معجم المطبوعات النجفیة، ص۳۲۶؛ عواد، معجم المؤلفین العراقیین، ج۳، ص۱۵۰؛ چاپ دیگر آن: قم ۱۴۰۵.</ref> در چاپ جلد اول و دوم این کتاب توسط انتشارات آیت الله مرعشی نجفی، شرح حال ۱۰ تن از عالمان بر اساس حرفو الفبا از قلم افتاده است و در خاتمه جلد سوم به چاپ رسیده است. این عالمان عبارتند از: ابوتراب خوانساری، سید احمد قزوینی، شیخ حبیب شعبان، سید حسین کاشانی، شیخ حسین رشتی، شیخ عبدالحسین منصوری، محمد بن سلیمان فضولی حائری، شیخ محسن منصوری، شیخ محمد جواد عواد و شیخ محمد علی خبوشانی. حرزالدین، ج۳، ۳۰۹-ص۳۲۲.

 

معارف الرجال به شرح حال و زندگی عالمان و ادیبان معاصر با نویسنده یا نزدیک به عصر او پرداخته است.این کتاب با زندگی عالمان حدود ۱۱۵۰ آغاز شده و تا عصر نویسنده ادامه می‌یابد. حرزالدین در شرح حال هر شخص بیشتر به جنبه علمی او توجه داشته است و به زندگی، درگذشت، استادان، شاگردان و تألیفات او اشاره می‌کند. در عین حال فضائل و خصوصیات اخلافی و فردی او را نیز بیان می‌کند.

 

معارف الرجال از آثار مهم در موضوع تراجم به شمار می‌رود و در آثار نگاشته شده درباره شرح حال عالمان معاصر حزرالدین بسیار بدان استناد می‌شود.<ref>آل محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۲، ص۱۶۸.</ref>

* آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

* آقابزرگ طهرانی، مصفی المقال فی مصنفی علم الرجال، چاپ احمد منزوی، تهران، ۱۳۳۷ش.

* امینی، محمدهادی امینی، معجم المطبوعات النجفیة: منذ دخول الطباعة الی النجف حتی الآن، نجف، ۱۳۸۵/۱۹۶۶.

* حرزالدین، حرزالدین، معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء، قم، ۱۴۰۵ق.

* کورکیس عواد، معجم المؤلفین العراقیین فی القرنین التاسع عشر و العشرین، بغداد، ۱۹۶۹م.