امام حسن عسکری علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حسن بن علی بن محمد(ع)''' مشهور به '''امام حسن عسکری(ع)''' ([[سال ۲۳۲ هجری قمری|۲۳۲]]-[[سال ۲۶۰ هجری قمری|۲۶۰ق]]) یازدهمین [[امام]] شیعیان اثناعشری است که به مدت شش سال [[امامت]] را بر عهده داشت. او فرزند [[امام هادی(ع)]] و پدر [[امام مهدی(عج)]] است.

مهم‌ترین دلیل برای [[امامت]] حسن بن علی عسکری(ع) پس از شهادت امام هادی(ع)، وصیت و احادیث امام هادی(ع) درباره جانشینی او است.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۳۹۸ق، ص۱۲۰-۱۲۲؛ اربلی، کشف الغمه، ۱۳۸۱ق، ج۲، ص۴۰۴-۴۰۷.</ref> [[شیخ مفید]] در [[الارشاد]] بیش از ده روایت و نامه دراین‌باره آورده است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۳۱۴-۳۲۰.</ref> اکثر شیعیان و [[یاران امام هادی(ع)]] نیز پس از شهادت ایشان، به امام حسن عسکری(ع) به عنوان امام رجوع کردند،<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۱ش، ص۵۳۷.</ref> ولی عده اندکی [[جعفر بن علی الهادی|جعفر بن علی]]، معروف به جعفر کذاب پسر دیگر امام هادی(ع)، را امام خود خواندند و عده‌ای نیز به امامت [[سید محمد]] که در زمان امام هادی(ع) از دنیا رفته بود، معتقد شدند.<ref>اشعری، المقالات و الفرق، ۱۳۶۰ش، ۱۰۱.</ref> برخی که از ادعای امامت [[جعفر کذاب]] حمایت می‌کردند، اشکالاتی بر امامت امام عسکری(ع) وارد می‌می‌ساختند. اینان که عموما جایگاه علمی مناسبی هم نداشتند گاه مدعی می‌شدند دانش امام را سنجیده و آن را در سطح دانش کامل که برای [[ائمه(ع)]] لازم است، نیافته‌اند.<ref> شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۰۰.</ref> گاهی نیز مدعی می‌شدند در نامه‌های امام غلط‌های دستوری یافته‌اند.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۳۸۴ش، ص۲۵۲.</ref> آنها برخی مواقع به نوع لباسی که امام پوشیده بود ایراد می‌گرفتند.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۴۶ـ۲۴۷.</ref> و گاه در شئون امامت دخالت کرده و از امام به خاطر عملکرد [[سازمان وکالت|وکیلانش]] انتقاد می‌کردند.<ref>شیخ طوسی، الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۱۸.</ref> همچنین گاه دستورات امام و فرستاده‌ی ایشان را نمی‌پذیرفتند.<ref>رک: شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۴۱.</ref> از همین رو بود که امام عسکری(ع) می‌فرمود هیچ یک از پدرانشان به اندازه او مورد شک و تردید شیعیان قرار نگرفته است.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۲۲.</ref>  

امام استمرار این گونه رفتارها را از عواملی می‌داند که ممکن است به سلب نعمت الهی منجر شود.<ref>رک: شیخ طوسی، اختیار معرفه الرجال، ۱۴۰۹ق، ص۵۴۱.</ref> [[سید حسین مدرسی طباطبایی|مدرسی طباطبایی]] معتقد است شاید همین ناسپاسی‌ها و کفران نعمت‌ها موجب شد که سرانجام جامعه شیعه از نعمت حضور امام معصوم محروم گردید.<ref>مدرسی طباطبایی، مکتب در فرآیند تکامل، ۱۳۷۴ش، ص۹۳.</ref>

دوره [[امامت]] امام عسکری(ع) با سه خلیفه عباسی همزمان بود: [[معتز عباسی]](۲۵۲-۲۵۵ق)، [[مهتدی عباسی|مهتدی]] (۲۵۵-۲۵۶ق) و [[معتمد خلیفه عباسی|معتمد]] (۲۵۶-۲۷۹ق).

شاید نخستین موضع سیاسی ثبت شده در زندگی امام حسن عسکری(ع) مربوط به زمانی باشد که امام حدود بیست سال داشت و پدرش هنوز زنده بود. ایشان در نامه‌ای به عبدالله بن عبدالله بن طاهر از امیران صاحب نفوذ در دستگاه عباسی، که از دشمنان مستعین، خلیفه وقت به شمار می‌آمد، خلیفه را فردی طغیان‌گر خواند و ساقط شدن او را از خدا خواست.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۱۵۱.</ref>

پس از قتل مستعین، معتز به قدرت رسید در آغاز حکومت او رفتار خصومت‌آمیزی نسبت به امام هادی(ع) و امام عسکری(ع) گزارش نشده است. پس از [[شهادت]] [[امام هادی(ع)]] نیز شواهد حکایت از آن دارد که با وجود محدودیت‌هایی که برای فعالیت‌های امام عسکری(ع) اعمال می‌شده، امام از آزادی نسبی برخوردار بوده است. برخی از ملاقات‌های حضرت با شیعیان در اوائل [[امامت]] خود، این مسئله را تأیید می‌کند. اما پس از گذشت یک سال، خلیفه به امام بدگمان شد و در [[سال ۲۵۵ هجری قمری|سال ۲۵۵ق]] ایشان را زندانی کرد. امام در دوره یک‌ساله خلیفه بعدی (مهتدی) نیز همچنان در زندان بود.

با آغاز خلافت معتمد در سال ۲۵۶ق که با قیام‌های شیعی روبه‌رو بود، امام از زندان آزاد شد و به سازماندهی اجتماعی و مالی [[امامیه]] اهتمام ورزید. از این رو در [[صفر]] [[سال ۲۶۰ هجری قمری|سال ۲۶۰ق]] امام به دستور معتمد به زندان افتاد و خلیفه روزانه اخبار مربوط به امام را پیگیری می‌کرد.<ref>مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۰۹ق، ص۲۶۸.</ref> یک ماه بعد امام از زندان آزاد شد ولی تحت‌الحفظ به خانه حسن بن سهل وزیر مأمون در نزدیکی شهر [[واسط]] منتقل شد.<ref> مسعودی، اثبات الوصیه، ۱۴۰۹ق، ص۲۶۹.</ref>