پرش به محتوا

مقتل الحسین (ابومخنف): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:


== مؤلف کتاب ==
== مؤلف کتاب ==
[[لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف|لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف الازدی]] مشهور به ابومخنف، در نیمهٔ دوم قرن اول هجری در [[کوفه]] به دنیا آمد و در سال ۱۵۷ یا ۱۵۸ هجری درگذشت. او کتاب‌های بسیاری نوشته است. نجاشی ۲۸ کتاب و ابن ندیم ۳۰ کتاب برای وی برشمرده است.<ref>صالحی حاجی آبادی، «پژوهشی در هویت تاریخی مقتل ابی مخنف»، ص۵۲.</ref>برخی از آنها عبارت است از:‌ کتاب قتل عثمان، کتاب صفّین، کتاب مقتل محمّد بن أبی بکر، کتاب مقتل أمیر المؤمنین(ع).<ref>الأزدی الغامدی الکوفی أبی مخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۱۷.</ref><br />
[[لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف|لوط بن یحیی بن سعید بن مخنف الازدی]] مشهور به ابومخنف، در نیمهٔ دوم قرن اول هجری در [[کوفه]] به دنیا آمد و در سال ۱۵۷ یا ۱۵۸ هجری درگذشت. او کتاب‌های بسیاری نوشته است. نجاشی ۲۸ کتاب و ابن ندیم ۳۰ کتاب برای وی برشمرده است.<ref>صالحی حاجی آبادی، «پژوهشی در هویت تاریخی مقتل ابی مخنف»، ص۵۲.</ref>برخی از آنها عبارت است از:‌ کتاب قتل عثمان، کتاب صفّین، کتاب مقتل محمّد بن أبی بکر، کتاب مقتل أمیر المؤمنین(ع).<ref>ابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۱۷.</ref><br />


مقتل ابی مخنف، نخستین مقتل درباره واقعهٔ عاشورا است.<ref>الأزدی الغامدی الکوفی أبی مخنف، وقعة الطف،۱۳۶۷ش، ص۷.</ref> زمانی که وی نگارش مقتل الحسین را آغاز کرد، هنوز برخی از شاهدان مورداعتمادِ [[واقعه کربلا|واقعهٔ کربلا]]، در قید حیات بودند.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲.</ref> به گفتهٔ نویسندهٔ وقعة الطف، دلیلی بر تشیع ابو مِخنف در دست نیست، اما روشن است که وی متمایل به [[اهل بیت]](ع) بود و به آنان محبت داشته است.<ref>الأزدی الغامدی الکوفی أبی مخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۱۹، ۲۰.</ref>
مقتل ابی مخنف، نخستین مقتل درباره واقعهٔ عاشورا است.<ref>ابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۷.</ref> زمانی که وی نگارش مقتل الحسین را آغاز کرد، هنوز برخی از شاهدان مورداعتمادِ [[واقعه کربلا|واقعهٔ کربلا]]، در قید حیات بودند.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲.</ref> به گفتهٔ نویسندهٔ وقعة الطف، دلیلی بر تشیع ابو مِخنف در دست نیست، اما روشن است که وی متمایل به [[اهل بیت]](ع) بود و به آنان محبت داشته است.<ref>اابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۱۹و ۲۰.</ref>


== نسخهٔ مجعول کتاب ==
== نسخهٔ مجعول کتاب ==
کتاب مقتل الحسین [[ابومخنف]] تا حدود قرن چهارم موجود بوده است، اما بعدها مانند دیگر آثار ابومخنف، از میان رفته است. کتابی که امروزه با نام «مقتل ابومخنف» شهرت دارد، کتابی است مجعول و احتمالاً در قرن ششم ساخته شده است.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱ش، ص۴۲؛ نیز بنگرید: الأزدی الغامدی الکوفی أبی مخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۲۳.</ref>.
کتاب مقتل الحسین [[ابومخنف]] تا حدود قرن چهارم موجود بوده است، اما بعدها مانند دیگر آثار ابومخنف، از میان رفته است. کتابی که امروزه با نام «مقتل ابومخنف» شهرت دارد، کتابی است مجعول و احتمالاً در قرن ششم ساخته شده است.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱ش، ص۴۲؛ نیز نگاه کنید به: ابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۲۳.</ref>.
محمد اسفندیاری برخی از دلایل جعلی‌بودن این کتاب را چنین برمی‌شمارد:
محمد اسفندیاری برخی از دلایل جعلی‌بودن این کتاب را چنین برمی‌شمارد:
# محتوای این مقتل با [[تاریخ طبری]] بسیار متفاوت است؛ درحالی‌که طبری بدون واسطه یا با یک واسطه از این کتاب نقل کرده است.
# محتوای این مقتل با [[تاریخ طبری]] بسیار متفاوت است؛ درحالی‌که طبری بدون واسطه یا با یک واسطه از این کتاب نقل کرده است.
# نخستین عبارت این مقتل چنین است: «قال ابومخنف: حدثنا ابوالمنذر هشام عن محمد بن سائب الکلبی» (ص ۵). درحالی‌که هشام شاگرد ابومخنف بوده است.
# نخستین عبارت این مقتل چنین است: «قال ابومخنف: حدثنا ابوالمنذر هشام عن محمد بن سائب الکلبی» (ص ۵). درحالی‌که هشام شاگرد ابومخنف بوده است.
# در صفحۀ دوازده کتاب آمده است: «روی الکلینی فی حدیث...» درحالی‌که [[کلینی]] نزدیک به صد سال پس از مرگ ابومخنف، به دنیا آمده است.
# در صفحۀ دوازده کتاب آمده است: «روی الکلینی فی حدیث...» درحالی‌که [[کلینی]] نزدیک به صد سال پس از مرگ ابومخنف، به دنیا آمده است.
# در صفحۀ ۱۱۳ کتاب آمده است [[طرماح بن عدی|طِرِمّاح بن عَدی]] پس از آنکه هفتاد نفر را از لشکر [[عمر سعد]] کشت، خود نیز کشته شد؛ حال آنکه طبری در تاریخش از ابومخنف نقل می‌کند که طِرِمّاح بن عَدی در کربلا نبوده است.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱ش، ص۴۳؛ نیز بنگرید:الأزدی الغامدی الکوفی أبی مخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۲۴-۲۶.</ref>
# در صفحۀ ۱۱۳ کتاب آمده است [[طرماح بن عدی|طِرِمّاح بن عَدی]] پس از آنکه هفتاد نفر را از لشکر [[عمر سعد]] کشت، خود نیز کشته شد؛ حال آنکه طبری در تاریخش از ابومخنف نقل می‌کند که طِرِمّاح بن عَدی در کربلا نبوده است.<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱ش، ص۴۳؛ نیز نگاه کنید به: ابومخنف، وقعة الطف، ۱۳۶۷ش، ص۲۴-۲۶.</ref>
[[میرزا حسین نوری]] (محدث نوری) در کتاب [[لؤلؤ و مرجان]]، دربارۀ مقتل منسوب به ابومخنف می‌نویسد:
[[میرزا حسین نوری]] (محدث نوری) در کتاب [[لؤلؤ و مرجان]]، دربارۀ مقتل منسوب به ابومخنف می‌نویسد:
:«ابومخنف لوط بن یحیی از بزرگان محدثین و معتمد ارباب سیر و تواریخ است و مقتل او در نهایت اعتبار.... و لکن افسوس که اصل مقتل بی‌عیب او در دست نیست و این مقتل موجود که به او نسبت می‌دهند، مشتمل است بر بعضی مطالب مُنکَرۀ مخالفِ اصول مذهب و البته آن را اَعادی و جُهّال به جهت پاره‌ای از اغراض فاسده، در آن کتاب داخل کردند و از این جهت از حداعتبار و اعتماد افتاده، بر منفردات آن هیچ وثوقی نیست».<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱ش، ص۴۳.</ref>
:«ابومخنف لوط بن یحیی از بزرگان محدثین و معتمد ارباب سیر و تواریخ است و مقتل او در نهایت اعتبار.... و لکن افسوس که اصل مقتل بی‌عیب او در دست نیست و این مقتل موجود که به او نسبت می‌دهند، مشتمل است بر بعضی مطالب مُنکَرۀ مخالفِ اصول مذهب و البته آن را اَعادی و جُهّال به جهت پاره‌ای از اغراض فاسده، در آن کتاب داخل کردند و از این جهت از حداعتبار و اعتماد افتاده، بر منفردات آن هیچ وثوقی نیست».<ref>اسفندیاری، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱ش، ص۴۳.</ref>
خط ۵۰: خط ۵۰:
* مقتل الحسین، به‌کوشش حسن غفاری ([[قم]]: [[کتابخانه آیت الله مرعشی]])؛
* مقتل الحسین، به‌کوشش حسن غفاری ([[قم]]: [[کتابخانه آیت الله مرعشی]])؛
* وقعة الطف لابی مخنف، به تحقیق [[محمدهادی یوسفی غروی]] (قم: انتشارات اسلامی). این کتاب توسط جواد سلیمانی با عنوان ''«نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا»'' (قم: [[مؤسسه آموزشی پژوهشی امام‌خمینی]]) و توسط محمد صادق روحانی با عنوان ''«ترجمه وقعة الطف، بازسازی مقتل الحسین ابومخنف»'' (قم:انتشارات طه) به فارسی ترجمه شده است.
* وقعة الطف لابی مخنف، به تحقیق [[محمدهادی یوسفی غروی]] (قم: انتشارات اسلامی). این کتاب توسط جواد سلیمانی با عنوان ''«نخستین گزارش مستند از نهضت عاشورا»'' (قم: [[مؤسسه آموزشی پژوهشی امام‌خمینی]]) و توسط محمد صادق روحانی با عنوان ''«ترجمه وقعة الطف، بازسازی مقتل الحسین ابومخنف»'' (قم:انتشارات طه) به فارسی ترجمه شده است.
* مقتل الحسین ابی‌مخنف، تصحیح و ترجمهٔ حجت الله جودکی(قم: انتشارات خیمه، ۱۳۹۳).<ref>ابومخنف، مقتل الحسین ابی‌مخنف، تصحیح و ترجمهٔ حجت‌الله جودکی، ۱۳۹۳.</ref>
* مقتل الحسین ابی‌مخنف، تصحیح و ترجمهٔ حجت الله جودکی(قم: انتشارات خیمه، ۱۳۹۳).<ref>ابومخنف، مقتل الحسین ابی‌مخنف، ۱۳۹۳ش.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۱۶۹

ویرایش