پرش به محتوا

مقتل الحسین (ابومخنف): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۶: خط ۳۶:
مقتل ابی مخنف، نخستین کتاب درباره واقعهٔ عاشورا است.<ref>الأزدی الغامدی الكوفی أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۷.</ref> زمانی که وی نگارش مقتل‌الحسین را آغاز کرد، هنوز برخی از شاهدان مورداعتمادِ [[واقعه کربلا|واقعهٔ کربلا]]، در قید حیات بودند.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲.</ref> به گفتهٔ نویسندهٔ وقعة الطف، دلیلی بر تشیع ابو مِخنف در دست نیست، اما روشن است که وی متمایل به [[اهل بیت ]](ع) بود و به آنان محبت داشته است.<ref>الأزدی الغامدی الكوفی أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۱۹و۲۰.</ref>
مقتل ابی مخنف، نخستین کتاب درباره واقعهٔ عاشورا است.<ref>الأزدی الغامدی الكوفی أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۷.</ref> زمانی که وی نگارش مقتل‌الحسین را آغاز کرد، هنوز برخی از شاهدان مورداعتمادِ [[واقعه کربلا|واقعهٔ کربلا]]، در قید حیات بودند.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲.</ref> به گفتهٔ نویسندهٔ وقعة الطف، دلیلی بر تشیع ابو مِخنف در دست نیست، اما روشن است که وی متمایل به [[اهل بیت ]](ع) بود و به آنان محبت داشته است.<ref>الأزدی الغامدی الكوفی أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۱۹و۲۰.</ref>


== سرگذشت کتاب ==
== ارزش علمی کتاب ==
کتاب مقتل الحسین ابومخنف تا حدود قرن چهارم موجود بوده اما بعدها  مانند دیگر آثار ابومخنف از بین رفته است. کتابی که امروزه با نام «مقتل ابومخنف» در دسترس است به باور برخی صاحب‌نظران کتابی مجعول و احتمالاً در قرن ششم ساخته شده است<ref>اسفندیاری، ص۴۲</ref>.
کتاب مقتل الحسین [[ابومخنف]] تا حدود قرن چهارم موجود بوده است، اما بعدها  مانند دیگر آثار ابومخنف، از میان رفته است. کتابی که امروزه با نام «مقتل ابومخنف» شهرت دارد، کتابی است مجعول و احتمالاً در قرن ششم ساخته شده است.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۲؛نیز بنگرید: الأزدي الغامدي الكوفي أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۲۳.</ref>.
[[محمد اسفندیاری]] برخی از دلایل جعلی‌بودن این کتاب را چنین برمی‌شمارد:
[[محمد اسفندیاری]] برخی از دلایل جعلی‌بودن این کتاب را چنین برمی‌شمارد:
# محتوای این مقتل با [[تاریخ طبری]] بسیار متفاوت است؛ درحالی‌که طبری بدون واسطه یا با یک واسطه از این کتاب نقل کرده است.
# محتوای این مقتل با [[تاریخ طبری]] بسیار متفاوت است؛ درحالی‌که طبری بدون واسطه یا با یک واسطه از این کتاب نقل کرده است.
# نخستین عبارت این مقتل چنین است: «قال ابومخنف: حدثنا ابوالمنذر هشام عن محمد بن سائب الکلبی» (ص ۵). درحالی‌که هشام شاگرد ابومخنف بوده است.
# نخستین عبارت این مقتل چنین است: «قال ابومخنف: حدثنا ابوالمنذر هشام عن محمد بن سائب الکلبی» (ص ۵). درحالی‌که هشام شاگرد ابومخنف بوده است.
# در صفحۀ ۱۲ کتاب آمده است: «روی الکلینی فی حدیث...» درحالی‌که [[کلینی]] نزدیک به صد سال پس از مرگ ابومخنف به دنیا آمده است.
# در صفحۀ دوازده کتاب آمده است: «روی الکلینی فی حدیث...» درحالی‌که [[کلینی]] نزدیک به صد سال پس از مرگ ابومخنف، به دنیا آمده است.
# در صفحۀ ۱۱۳ کتاب آمده است [[طرماح بن عدی]] پس از آنکه هفتاد نفر را از لشکر [[عمر سعد]] کشت، خود نیز کشته شد. حال‌آن‌که طبری در تاریخش (ج۵) از ابومخنف نقل می‌کند که طرماح بن عدی در کربلا نبوده است<ref> اسفندیاری، ص۴۳ </ref>.
# در صفحۀ ۱۱۳ کتاب آمده است [[طرماح بن عدی|طِرِمّاح بن عَدی]] پس از آنکه هفتاد نفر را از لشکر [[عمر سعد]] کشت، خود نیز کشته شد. حال‌آن‌که طبری در تاریخش از ابومخنف نقل می‌کند که طِرِمّاح بن عَدی در کربلا نبوده است.<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱،، ص۴۳؛ نیز بنگرید:الأزدي الغامدي الكوفي أبی مخنف، وقعة الطف، تحقیق: محمد هادی يوسفی غروی، ١٣٦٧ش، ص۲۴تا۲۶.</ref>.
[[پرونده:ترجمه ابو مخنف.jpg|بندانگشتی|۲۰۰px|ترجمه ابو مخنف]]
[[پرونده:ترجمه ابو مخنف.jpg|بندانگشتی|۲۰۰px|ترجمه ابو مخنف]]
همچنین [[میرزا حسین نوری]] (محدث نوری) در کتاب [[لؤلؤ و مرجان]] خود دربارۀ مقتل منسوب به ابومخنف می‌نویسد:
[[میرزا حسین نوری]] (محدث نوری) در کتاب [[لؤلؤ و مرجان]]، دربارۀ مقتل منسوب به ابومخنف می‌نویسد:
:«ابومخنف لوط بن یحیی از بزرگان محدثین و معتمد ارباب سیر و تواریخ است و مقتل او در نهایت اعتبار.... و لکن افسوس که اصل مقتل بی‌عیب او در دست نیست و این مقتل موجود که به او نسبت می‌دهند مشتمل است بر بعضی مطالب منکرۀ مخالف اصول مذهب و البته آن را اعادی و جهال به‌جهت پاره‌ای از اغراض فاسده در آن کتاب داخل کردند و از این جهت از حداعتبار و اعتماد افتاده، بر منفردات آن هیچ وثوقی نیست»<ref>نقل از: اسفندیاری، ص ۴۳</ref>.
:«ابومخنف لوط بن یحیی از بزرگان محدثین و معتمد ارباب سیر و تواریخ است و مقتل او در نهایت اعتبار.... و لکن افسوس که اصل مقتل بی‌عیب او در دست نیست و این مقتل موجود که به او نسبت می‌دهند، مشتمل است بر بعضی مطالب مُنکَرۀ مخالفِ اصول مذهب و البته آن را اَعادی و جُهّال به جهت پاره‌ای از اغراض فاسده، در آن کتاب داخل کردند و از این جهت از حداعتبار و اعتماد افتاده، بر منفردات آن هیچ وثوقی نیست»<ref>اسفندیاری، محمد، کتاب‌شناسی تاریخی امام‌حسین، ۱۳۹۱، ص۴۳.</ref>
:همچنین [[شیخ عباس قمی]] در کتاب [[هدیة الاحباب]] می‌نویسد:
:«مقتل او [ابومخنف] اگر در دست بود، در نهایت اعتبار بود؛ چنانچه از نقل اعاظم علمای قدیم معلوم می‌شود. لکن افسوس و آه که اصل آن مقتل... به تمادی ایام مفقود شده و به دست ما نرسیده.»<ref>نقل از: اسفندیاری، ص۴۴</ref>
:با این وجود کتاب مقتل منسوب به ابومخنف توسط بسیاری از مورخان تاریخ [[عاشورا]] مورد استفاده و استناد قرار گرفته است و بارها و با نام‌های مختلف در ایران و کشورهای دیگر منتشر و ترجمه شده است.


== بازسازی اثر==
== بازسازی اثر==
Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۳٬۲۵۸

ویرایش