محمدتقی شوشتری

محمد تقی شوشتری

اطلاعات فردی
لقب	علامه شوشتری
تاریخ تولد	۱۳۲۰ق
محل زندگی	نجف • شوشتر
تاریخ وفات	۱۴۱۶ق
محل دفن	شوشتر
شهر وفات	شوشتر
اطلاعات علمی
استادان	سید حسین نوری • سید محمد علی امام • سید علی اصغر حكیم • محمدتقی شیخ الاسلام • محمد کاظم شوشتری • سید مهدی آل طیب
محل تحصیل	نجف • کربلا
تألیفات	قاموس الرجال • قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب • بهج الصباغه • الاخبار الدخیله • رسالة فی تواریخ النبی و الآل •
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
اجتماعی	وقف کتابخانه خود به آستان قدس رضوى

شیخ محمدتقی شوشتری، (۱۲۸۱-۱۳۷۴ش) معروف به علامه شوشتری از رجالیان شیعه در قرن چهاردهم قمری. وی در مخالفت با کشف حجاب به عتبات مهاجرت کرد و پس از سپری شدن حكومت رضاشاه به شوشتر بازگشت و به فعالیت‌های علمی مانند تدریس و تحقیق مشغول شد. او کتابخانه شخصی خود را وقف آستان قدس رضوی کرد.

شیخ محمدتقی شوشتری در حوزه‌های علمیه ایران، نجف و كربلا تحصیل کرد، آثار بسیاری همچون قاموس الرجال، قضاء امیرالمومنین علی بن ابی طالب، بهج‌الصباغه، الاخبار الدخیله، رسالة فی تواریخ النبی و الآل و... از او بر جای مانده است.

زندگینامه

محمدتقی شوشتری فرزند شیخ محمدکاظم فرزند شیخ محمدعلی فرزند شیخ جعفر فرزند شیخ حسین فرزند حسن‌ فرزند ملا علی فرزند علی فرزند حسین شوشتری‌ است. به گفته آقا بزرگ تهرانی، شوشتری در ۱۳۲۱ق/۱۲۸۱ش و به گفته خودش حدود ۱۳۲۰ق در نجف متولد شد. وی در ۷ سالگی همراه خانواده به شوشتر بازگشت. او در سال ۱۳۱۴ش، برای مخالفت با کشف حجاب، به عتبات مهاجرت کرد و در حوزه‌های علمیه نجف و كربلا ادامه تحصیل داد.

مقبره محمد تقی شوشتری

وی در شرح زندگی خود می‌گوید:

«محل تولد بنده نجف است، والدین مادرم اهل كرمان بودند در نجف ساكن و مجاور شده بودند و مادر بنده در نجف متولد شد. پدرم نزد آقا سید محمد کاظم یزدی و آخوند ملا كاظم خراسانی، مشغول تحصیل بود و سپس به شوشتر آمدند. مدت كمی از زندگی ما در شوشتر نگذشته بود كه والده بنده فوت شد و بعد از مرگ والده نزد چندتن از آقایان مثل آقا سید حسین نوری و آقا سید مهدی آل طیب و… مشغول درس خواندن شدم. زمانی كه دوران بی‌حجابی در ایران آغاز شد روزی كه داشتند زن‌ها را با طبل و علم كشف حجاب می كردند بنده به عراق رفتم و حدود شش سال در آنجا ماندم، درعتبات كه بودم قاموس الرجال در دو جلد نوشتم، بعد چهار جلد شد، بعد مرتباً بر مطالبش اضافه كردم»

ضریح شوشتری

وی در ادامه شرح حال خود می‌گوید:

«در عتبات كه بودیم كفران نعمت زیاد می شد، در مساجد و جاهای دیگر نان و چیزهای دیگر می‌ریختند، من هم گاهی از آن نان به منزل می‌بردم و دیگر نان نمی‌خریدیم و با پول نان كتاب می‌خریدم.»

شوشتری در ۱۳۲۰ش پس از سپری شدن دوران حكومت رضا شاه، به شوشتر بازگشت و ضمن تدریس علوم اسلامی به تحقیقات خود ادامه داد وی طی ۹۶ سال عمر آثار متعددی نگاشت.

شوشتری در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۴ش برابر با ۱۹ ذیحجه ۱۴۱۶ق درگذشت و دو روز بعد در ۳۱ اردیبهشت در شوشتر و در كنار بقعه سید محمد گلابی به خاک سپرده شد.

استادان

• سید حسین نوری
• سید محمد علی امام
• سید علی اصغر حكیم
• محمدتقی شیخ الاسلام
• محمد کاظم شوشتری، پدرش
• سید مهدی آل طیب

کتابخانه

منزل شخصی او وقف کتابخانه آستان قدس رضوی است، شیخ شوشتری در این وقف اشاره می‌کند که کتاب‌ها از منزل شخصی من نباید خارج شوند، به همین دلیل آستان قدس رضوی بخشی از منزل شخصی شیخ شوشتری را به کتابخانه آستان قدس رضوی تبدیل کرده است. آثار او در این كتابخانه و لوازم شخصیش در اتاق شخصیش به همان صورت نگهداری می‌شود. همه ساله هفتم محرم، هیأت‌های عزاداری ضمن عزاداری برای امام حسین (ع) به سمت مرقد او روانه می‌شوند.

مستندی از ایشان در ایران ساخته شده، که قرار است از شبکه‌های ملی و استانی پخش شود.

آثار

مجموعه آثار محقق شوشتری

• قاموس الرجال؛ شرح تنقیح المقال است.
• قضاء امیرالمؤمنین (داوری‌های امیر مؤمنان)
• الأربعینیات الثلاث، به نام الاربعین حدیثاً چاپ شده است.
• جوامع احوال الائمه علیهم السلام، در ج۱۱ قاموس چاپ شده است.
• تحقیق المسائل، شرح روضة البهیه.
• بهج الصباغة فی شرح نهج البلاغه: تفسیری موضوعی و بیشتر با رنگ ادبی از نهج البلاغه، که دومین اثر مهم ایشان است.
• البدایع
• الرسالة المبصره، در احوال ابی بصیر در ج۱۱ قاموس چاپ شده است.
• رسالة فی سهو النبی صلی الله علیه و آله
• الاخبار الدخیله: درباره انواع تحریف و جعل روایات
• الاوایل
• آیات بینات فی حقیقة بعض المنامات
• النجعة فی شرح لمعه.
• آیات بینات فی حقیة بعض المنامات (نشانه‌های روشن در حق بودن برخی خواب‌ها)
• رسالة فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ چهارده معصوم)
• شرح وجیزه شیخ بهایی (نخستین نوشته ایشان که در بیست و هشت سالگی تالیف کرده‌اند)
• مقدمه توحید مفضل (به زبان فارسی)
• نوادر الأخبار و جواهر الآثار(به زبان فارسی)
• حواشی بر توضیح المسائل آیت الله خوئی
• حواشی و استدراکات بر کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» شیخ صدوق
• ادعیه و اذکار
• حواشی بر منتخب(رساله علمیه پدر شیخ شوشتری)
• غرر و درر، در ادبیات
• حواشی یاداشت‎هایی در تفسیر قرآن

نسخه الترونیکی ۱۴ کتاب در ۶۰ جلد از آثار محمدتقی شوشتری، به زبان عربی و فارسی، در قالب آثار محقق شیخ محمد تقی شوشتری توسط مرکز کامپیوتری علوم اسلامی نور فراهم گردیده است.

ستاره درخشان شوشتر در حالات محقق شوشتری

مطالعه بیشتر

• ستاره درخشان شوشتر؛ در حالات علامه محقق حاج شیخ محمدتقی شوشتری نوشته علی‌اکبر محدث شوشتری، قم، چاپ قیام
• آفتاب شوشتر، گردآوری و تدوین: محمود ارومیه چی‌ها، مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، چاپ اول، اسفند۱۳۷۳ش (به مناسبت برگزاری کنگره بزرگداشت علامه محقق آیت الله حاج شیخ محمد تقی شوشتری).
• محقق شوشتری (قاموس پژوهش)، تالیف محمد صمتی سردرودی، پژوهشکده باقرالعلوم (ع)، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول،۱۳۷۷ش.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع

پیوند به بیرون

• زندگینامه محمدتقی شوشتری، تبیان
• شخصیت و زندگی محقق شوشتری، حوزه نیوز
• محمد تقی شوشتری، پایگاه شهید آوینی
• گزارش تصویری از علامه شوشتری
• پورتال علوم انسانی