حسین بن موسی بن جعفر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حسین بن موسی بن جعفر''' (ع) یکی از [[:رده:فرزندان امام کاظم|فرزندان امام هفتم]] [[شیعیان]] و برادر [[امام رضا(ع)]]. وی از راویان حدیث بوده از [[امام کاظم(ع)]]، امام رضا(ع) و مادرش حدیث نقل کرده‌است. طبق روایتی در بین فرزندان امام موسی کاظم(ع) بیشتر علاقه و محبت به [[امام جواد(ع)]] را داشته است. در برخی شهرهای ایران بقعه‌های به وی منسوب است که معروفترین آنها شیراز و طبس است. در شیراز مشهور به علاءالدین حسین و در طبس معروف به مفقود است.

پدر حسین، موسی بن جعفر(ع) و مادرش ام ولد بوده است.<ref>الکواکب المشرقیه،ج1،724 </ref> علامه مجلسی در بحار حدیثی نقل کرده که با توجه به آن مادرش نیز از محدثین به حساب می آید.<ref>زندگانى حضرت امام موسى كاظم(ع)، ترجمه بحار الأنوار ،ص:102</ref> لقبش مفقود<ref>الکواکب المشرقیه،ج1،724 </ref> و علاء الدین است. <ref>بحار الأنوار، المجلسي ،ج‏48،ص:312</ref>احتمالا لقب علاءالدین در اواخر قرن چهارم که اضافه کردن الدین رایج بوده به حسین بن موسی نسبت داده‌شده‌است. <ref>مهاجران موسوی،ص275</ref>

برخی از علمای رجال، محدثان و روایان، حسین بن موسی را از جمله راویان مورد اعتماد بر شمرده‌اند که روایاتی از پدرش امام موسی کاظم(ع) و برادرش امام رضا(ع) یا با واسطه از مادرش احمد نقل کر‌ده‌است. <ref>صدوق عیون، ج2ص353؛ کلینی، کافی ج3، ص76 و ج6، 509 و ناسخ التواریخ ج7، 261</ref>

روایاتی در «جایز بودن غسل جمعه در روز پنج شنبه در برخی شرایط»<ref>کلینی، ج ۳ ،ص ۴۲</ref>،«فضیلت و فایده حنا بستن»<ref>کلینی، ج ۶ ،ص ۵۰۹ </ref>، «ترس مومنین»<ref>ابن عقده، ص ۱۱۶</ref>، «وضعیت مالی و اجتماعی جعفر بن عمر علوی در آینده»<ref>شیخ صدوق، ج ۲ ،ص ۲۰۸</ref>، «رحمت خدا در نامه اعمال به مومنان»<ref>طوسی، ص ۵۷۱</ref>، «سود رساندن به فرزندان پیامبر(ص)»<ref>طوسی، ص ۳۵۵</ref> و «پرداخت مزد کارگر»<ref>ابن طاووس، طرف من الانباء و المناقب، ص ۱۸۷</ref>وجود دارند که حسین بن موسی الکاظم(ع)در سلسله اسناد آن قرار دارد.

نیز از امام جواد پرسیدند کدام یک از عموهایت بیشتر به تو احسان می کنند، گفت حسین. امام رضا(ع) پس از شنیدن این جمله از برادرش حسین تجلیل کرد.<ref>قرب الاسناد، ص378</ref> او امام جواد را وصی پیامبر(ص) می دانسته و در حضور علی بن جعفر(ص) در مناظره با مردی عرب از این عقیده دفاع کرده‌است.<ref>مسائل علي بن جعفر و مستدركاتها، ص: 320</ref>

در روایتی دیگر از امام جواد(ع) از انگشتریشان سئوال می کند که امام(ع) در پاسخ می‌گوید: این انگشتر [[حضرت سلیمان(ع)]] است.<ref>ابن طاووس، سعد السعود للنفوس منضود، ص ۲۳۶</ref>

بنابر گزارشی که حسین بن موسی یکی از همراهان شاه چراغ بوده، این کاروان به قصد دیدار امام رضا همراه با سایر برادرانش از مدینه عازم خراسان شد.<ref>عیسی بن جنید شیرازی، ص306؛فرصه الدوله، آثار العجم</ref> تاریخ هجرت آنان به طور دقیق معلوم نیست ولی با توجه به روایتی در بحار این کاروان پس از شهادت امام رضا(ع) عازم ایران شد چرا که حسین بن موسی، پس از شهادت امام رضا(ع) در مدینه از امامت امام جواد(ع) دفاع می نماید.<ref> مسائل علي بن جعفر و مس تدركاتها، ص320؛الكافی، ج‏3، ص245</ref>

اقدام حاکم فارس برای ممانعت از حرکت آنها منجر به جدال سختی شد که به شهادت برادران انجامید. سید علاءالدین حسین در باغی مخفی شد که پس از شناخته شدن به شهادت رسید. <ref>سلطان الواعظین، شب های پیشاور، ص119، میزاحسن فسائی، فارسنامه ناصری، ص54</ref> سيد علاء الدين پس از شهادت برادرش احمد بن موسی(ع) متواری می‌شود. هنگامیکه به سوی این باغ می رفته او را شناخته اند که از [[بنی هاشم]] است و در همان باغ او را بقتل می‌رسانند.<ref>بحار الأنوار، المجلسي،ج‏48،ص:312</ref>

نویسده [[بحر الانساب و مجمع الاعقاب|بحر الانساب]] سن وی را هنگام شهادت 13سال نقل کرده‌است<ref> بحر الانساب و مجمع الاعقاب ص55</ref> ولی این نظریه از طرف برخی تضعیف شده‌است.<ref>جلوگاه نور، ص43</ref>

[[حمد الله مستوفی]] محل دفن حسین بن موسی را در شیراز می داند.<ref> تاريخ ‏گزيده،متن،ص:204</ref> زرکوب شیرازی، جنید شیرازی<ref>عیسی بن جنید، هزار مزار، ص306</ref>، علامه مجلسی، [[سید جعفر بحر العلوم|بحرالعلوم]] در کتاب [[تحفه العالم فی خطبه المعالم]]، <ref>مهاجران موسوی، ص283</ref> روضاتی<ref>روضاتی، جامع الانساب، ص42</ref> نیز این قول را پذیرفته‌اند. بقعه‌ی وی در چندصد متری حرم شاه چراغ مورد توجه مردم شیراز و دوستداران اهل بیت است. این بقعه در نطر مردم شیراز از جایگاه بالایی برخوردار است و بطوریکه شبهای یک شنبه را شب زیارتی امامزاده علاءالدین حسین می دانند.

در طبس نیز بقعه ای به وی منسوب است. <ref>مهاجران موسوی، ص280</ref>نامه ای از امام رضا(ع) به حاکم طبس موجود است که در آن از مفقود شدن یکی از برادرانش به نام حسین در منطقه تحت حکومت وی خبر می دهد. <ref>مكاتيب الأئمة عليهم السلام، ج‏5، ص: 301</ref>

علاوه بر شیراز و طبس در کرمان، بهبهان، قزوین، ساری و کجور نیز بقعه های به حسین بن امام موسی کاظم(ع) منسوب است.<ref>مهاجران موسوی، ص280تا283</ref>

::تا [[قرن هشتم]] قبر علاءالدین حسین مخفی بود. در زمانی که قتلغ فرمانروای شیراز بود باغبان وی مشاهده کرد که در شبهای جمعه نوری به طرف نقطه ای از باغ می آید. جريان را به قتلغ رساند وی پس از تجسس متوجه شد قبرى در آنجاست و درون آن جسدى پرهیبت كه آثار جلالت و جمال و كمال از او آشكارا ديده می‌شد در يك دست قرآن و در دست ديگر شمشيرى داشت از روى نشانه‏‌ها و قرائن فهميدند قبر حسين بن موسى است اطراف قبر قبه و رواقى ساخت.<ref>بحار الأنوار، المجلسي،ج‏48،ص:312</ref>

قبل از علامه مجلسی این داستان در کتابهای [[شَدّالازار فی حطّ الاوزار عن زُوار المزار |شدالازار]] نوشته [[جنید شیرازی]]<ref>جنید شیرازی، شدالازار، ص260 </ref> و [[شیراز نامه]] نوشته [[زرکوب شیرازی|زرکوب]] <ref>مهاجران موسوی، ص282 </ref>آمده‌است.

برخی از علمای علم انساب معتقدند از حسین بن موسی(ع) فرزندی باقی نمانده است. <ref>معارج الوصول، الزرندي ،ص:153</ref> اما برخی دیگر از جلمه [[احمد بن علی بن حسین حسینی|ابن عنبه]]، در [[عمدة الطالب فی انساب آل ابی طالب (کتاب)|عمده الطالب]] و عبدالرحمن کیا در [[سراج الانساب]] وی را داری فرزند دانسته و ابوالقاسم، عبیدالله،<ref>کواکب المشرقیه، ج1، 724</ref> از فرزندان وی برشمرده‌اند. در برخی منابع عبدالله و محمد نیز در شمار فرزندان وی هستند.<ref>عبیدلی، ص166</ref>

{{پانویس2}}

* ابن طاووس، علی بن موسی،(۶۶۴ ق.)، طرف من الانباء و المناقب ، تاسوعا، مشهد، ایران، ۱۴۲۰ق.

* ابن طاووس، علی بن موسی(۶۶۴ ق)، سعد السعود للنفوس منضود، دارالذخائر ، قم،ایران، بی تا.

* ابن عقده، احمد بن محمد(۳۳۲ ق)، فضائل امیرالمومنین علیه السلام، دلیل ما، قم، ایران.

* حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، موسسه آل البیت، قم، 1413ق، چاپ اول.

* خرمشاهی، بهاءالدین، دایره المعارف تشیع، نشرطاهرمحبی، تهران، 1375ش.

* رجائی، سیدمهدی، الکواکب المشرقیه، مکتبه آیه الله مرعشی نجفی، قم، 1380ش.

* روضاتی، سید محمدعلی، جامع الانساب، انتشارات جاوید، اصفهان، 1335.

* زرکوب شیرازی، معین الدین احمد بن شهاب الدین الی الخیر، شیراز نامه، بیناد فرهنگ ایران، تهران، 1350.

* زرندی، جمال الدین محمد بن یوسف(757ق)معارج الوصول إلى معرفة آل الرسول و البتول‏، مجمع احياء الثقافة الاسلامية، 1452 ق‏،چاپ اوّل‏.

* سلطان الواعظین، شبهای پیشاور، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1350ش.

* شیخ صدوق، عیون اخبار الرضاعلیه السلام، نجف، 1390ق.

* طوسی، محمد بن الحسن(۴۶۰ ق)، الامالی ، دارالثقافة، قم، ایران، ۱۴۱۴ ق.

* عبیدلی ، محمد بن ابی جعفر(۴۳۵ ق)، تهذیب الانساب و نهایة الاعقاب، تحقیق محمود کاظم المحمودی، مکتبه آیه الله المرعشی ، قم، ایران، ط ۲، ۱۴۲۸ق.

* عرفان منش، جلیل، مهاجران موسوی، موسسه انتشارات امیرکبیر، تهران، 1391.

* عریضی، علی بن جعفر علیه السلام(220ق)، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاءالتراث، قم، 1409ق، چاپ اول.

* عیسی بن جنید شیرازی، شدالازار فی حط الاوزار عن زوار المزار، تحقیق علامه قزوینی، انتشارات نوید، تهران، 1328ش.

* شیخ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، مصصح غفاری و آخوندی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1407ق، چاپ چهارم.

* مجلسى‏(1111 ق‏)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار،اسلامية، تهران‏، 1363 ش‏، چاپ دوم‏.

* ملک الکتاب، آقا میرزا، بحرالانساب موسوم به ریاض الانساب و اعقاب، چاپ سنگی، بمبئی، 1335ق.