قیام زید بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

| زمان = [[۳ صفر]] [[سال ۱۲۲ هجری هجری|۱۲۲ق]]<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۹.</ref>

 

| علت = خونخواهی امام حسین(ع)، ظلم و ستم [[امویان]] و دعوت کوفیان

'''قیام زید بن علی''' قیامی بر ضد [[حکومت بنی‌امیه]] به رهبری [[زید بن علی بن حسین]] که در صفر [[سال ۱۲۲ قمری|سال ۱۲۲ق]] در زمان حکومت [[هشام بن عبدالملک]] مصادف با دوره [[امامت]] [[امام صادق(ع)]] رخ داد و به کشته‌شدن زید و بسیاری از یارانش انجامید. امام صادق(ع) در این قیام با زید همراهی نکرد. در تحلیل دلایل و تفسیر رویکرد امام ششم شیعیان درباره این قیام و اینکه موضع امام سیاست و تدبیر بوده یا از باب عدم تأیید قیام بوده و یا دلایل دیگر در میان عالمان شیعه اختلافاتی وجود دارد.

زید، به نقل تاریخ طبری، شب چهارشنبه اول صفر سال ۱۲۲ق را برای آغاز قیام با یاران خود قرار داده بود.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۱.</ref> اما قیام زودتر از موعد مقرر رخ داد. او و یارانش، شامگاه سه­‌شنبه از شهر خارج شدند و خود را برای جنگ آماده کردند؛<ref> طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۱-۱۸۲؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref> چرا که یوسف بن عمر، استاندار عراق، از رفت‌وآمدهای زید و دو تن از یارانش اطلاع یافته<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۰.</ref> و به مأموران دستور داد آنها را دستگیر کنند. با این حال، مأموران زید را نیافتند،<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۰.</ref> اما اطلاع حاکمان از محل اقامت زید و دستگیری دو یار نزدیک او و احتمال حمله دشمن سبب شد که زید و یارانش زودتر آماده نبرد شوند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۰؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref>  

درگیری میان نیروهای زید بن علی و سربازان والی کوفه، از اول [[صفر]] [[سال ۱۲۲ قمری]] آغاز شد. زید، سپاه خود را به سوی شهر حرکت داد و آنان را به جنگ تشویق می‌کرد. نخستین برخورد در اطراف کوفه در منطقه صیادین (صائدین) روی داد و به پیروزی یاران زید انجامید و سپس جنگ به کوفه کشیده شد.<ref>ابن مسکویه، تجارب الامم، ۱۳۷۹ش، ج۳، ص۱۴۲-۱۴۴.</ref> زید با مشاهده یاران اندک خود، نگرانی از آنکه کوفیان او را نیز مانند امام حسین(ع) تنها بگذارند، با یاران خود مطرح کرد و نصر بن خزیمة، از جانفشانی خود در رکاب زید بن علی گفت.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۴.</ref>

در ابتدای دومین روز جنگ، نصر بن خزیمة به دست نایل بن فروه کشته شد.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۴-۱۸۵.</ref> کشته شدن او زید را به شدت متأثر کرد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۶.</ref> با این حال نبرد سخت زید و یارانش در صبح این روز، با پیروزی تمام شد.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۹۶۵م، ج۵، ص۱۳۵.</ref> یوسف بن عمر لشکری دیگر تدارک دید تا به یاران زید حمله­‌ور شود، اما زید و یارانش، سپاه یوسف بن عمر را درهم شکستند. اما با اضافه شدن تیراندازان به سپاه یوسف بن عمر، کار بر سپاه زید دشوار شد و در همین حال معاویة بن اسحاق، فرمانده دیگر زید نیز کشته شد. در غروب این روز، زید نیز بر اثر اصابت تیری به پیشانی‌اش به شدت مجروح شد<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوک، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۵-۱۸۶.</ref> و سپس در روز سوم صفر سال۱۲۲ق، به شهادت رسید.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۹.</ref>