قیام زید بن علی: تفاوت میان نسخه‌ها

زید، به نقل تاریخ طبری، شب چهارشنبه اول صفر سال ۱۲۲ق را برای آغاز قیام با یاران خود قرار داده بود.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۱.</ref> اما قیام زودتر از موعد مقرر رخ داد. او و یارانش، شامگاه سه­‌شنبه از شهر خارج شدند و خود را برای جنگ آماده کردند؛<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۱-۱۸۲؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref> چرا که یوسف بن عامر، استاندار عراق، از رفت و آمدهای زید و دو تن از یارانش اطلاع یافته<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۰.</ref> و به مأموران دستور داد آنها را دستگیر کنند. با این حال، مأموران زید را نیافتند،<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۰.</ref> اما اطلاع حاکمان از محل اقامت زید و دستگیری دو یار نزدیک او و احتمال حمله دشمن سبب شد که زید و یارانش زودتر آماده نبرد شوند.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۸۰؛ ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ۱۴۱۹ق، ص۱۳۲.</ref>  

همچنین برخی محققان، [[سب امام علی]] بر بالای منبرها در دوره هشام بن عبدالملک،<ref>ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۵۷.</ref> ظلم و ستم امویان به [[خاندان پیامبر]]، و سرانجام [[کفر]] و الحاد بنی‌امیه از نظر زید بن علی را از عوامل قیام زید دانسته‌اند.<ref>کریمان، سیره و قیام زید بن علی، ۱۳۶۴ش، ص۲۶۰-۲۶۸.</ref> محمد بن جریر طبری از اختلاف در سبب قیام او سخن گفته است؛<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۰.</ref> او مواردی همچون اتهام‌های مالی، اختلاف او با [[عبدالله محض]] بر سر اوقاف امام علی(ع) در [[مدینه]] که منجر به حکمیت خالد بن عبدالملک شد و نیز اتهام‌های مالی که در حکومت یوسف بن عمرو به زید زده می‌شد و نیز دعوت مردم [[کوفه]] از او  را از عوامل قیام زید دانسته است.<ref>طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۶۰-۱۶۷.</ref> بنابر منابع، در بیعتی که زید از مردم می­‌گرفت، بر مبارزه با ستمگران، دفاع از ضعیفان، تقسیم غنایم به مساوات، [[رد مظالم]] و یاری اهل بیت در مقابل مخالفانشان، تأکید می‌شده است.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۷۷م، ج۳، ص۲۳۷-۲۳۸؛ طبری، تاريخ الأمم و الملوك، ۱۹۶۷م، ج۷، ص۱۷۲-۱۷۳.</ref> مامقانی هدف زید از قیام را گرفتن خلافت از دست بنی‌امیه و سپردن آن به امام صادق(ع) دانسته و معتقد است زید به این دلیل هدف خود را آشکار نمی‌کرد تا به امام صادق(ع) آسیبی نرسد.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، ۱۴۳۱ق، ج۹، ص۲۳۳-۲۳۴.</ref>