حدیث صحیح: تفاوت میان نسخه‌ها

'''حدیث صحیح'''، روایتی که سلسله سند آن از طریق [[:رده:راویان|راویانی]] ثقه (قابل اعتماد) و [[امامیه|امامی]] مذهب به [[معصوم]] برسد. این اصطلاح نزد فقهای قبل از قرن هشتم به معنای حدیثی بود که اطمینان داشتند معصوم (ع) آن را بیان کرده است.

از آنجا که در بین روایات موجود، احادیث نادرستی هم وجود دارد، عالمان دینی بر اساس اصول و ضوابط عقلانی و شرعی برای تشخیص حدیث قابل اعتماد که مبنای عمل باشد، دو علم  [[علم رجال|رجال]] و [[علم درایه|درایه]] را بنا نهاده‌اند. با کمک علم رجال، سند احادیث و تک‌تک راویان آن مورد بررسی قرار گرفته و درجۀ اعتبار سند حدیث مشخص می‌شود: حدیث صحیح، حدیث موثق، حدیث حَسَن، حدیث قوی و حدیث ضعیف که هر کدام اقسامی دارند.

* [[اهل سنت]] و جمعی از [[امامیه]]، قید عدم شُذوذ و عدم عِلَّت (ضعف و بیماری) را در تعریف، اضافه کرده‌اند. مراد از شذوذ آن است که با [[حدیث مشهور]] دیگری در تعارض نباشد و منظور از علت، عبارت است از عیب غیر آشکاری که موجب ضعف حدیث شود، مثلا سند در ظاهر متصل به [[معصوم]] است ولی با دقت روشن می‌شود در سند افتادگی وجود دارد.

* بعضی چون [[بخاری]] در [[صحیح بخاری|صحیح]]، ملاقات راوی را با مروی عنه نیز شرط صحت دانسته‌اند، ولی این شرط نزد مُسلم و دیگران از اهل سنت و نیز نزد امامیه معتبر نیست.

* [[شافعی]] و [[سخاوی]] و به تبع آنان جمع دیگری از پیشوایان اهل سنت، [[مذهب]] خاصی را شرط قبول روایت ندانسته و روایات ثقات مذاهب را قبول دارند<ref> ر. ک: قواعد التحدیث، ص۱۶۴.</ref> [[خطیب بغدادی]] از علی بن مدینی (از پیشوایان حدیث اهل سنت) نقل می‌کند که می‌گفت: اگر [[حدیث]] اهل [[کوفه]] را به جهت [[شیعه|تشیع]] رد کنیم، کتاب‌های حدیث از بین می‌رود.<ref>الکفایه خطیب، ص۱۲۹.</ref>

تعریف خبر صحیح در دیدگاه قدما با تعریف آن نزد متاخران تفاوت دارد. از نظر قدما، خبر صحیح، خبری است که صدور آن از معصوم (ع) از هر راه ممکن ثابت شود. نزد قدما، خبر به مقبول و غیر مقبول تقسیم می‌شود و تقسیم حدیث به صحیح، حسن، موثق و ضعیف در زمان [[علامه حلی]](م۷۲۶) یا استاد او [[سید بن طاووس]] به وجود آمد. سه قسم اول صحیح، حسن و موثق، نزد قدما خبر مقبول شمرده می‌شود.<ref>فرهنگ نامه اصول فقه، خبر صحیح متأخرین</ref>