اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

درباره اینکه اهل‌بیت چه کسانی هستند، عالمان شیعه و سنی، مصادیق گوناگونی ذکر کرده‌اند.

به نقل [[فضل بن حسن طبرسی]]، [[مسلمان|مسلمانان]] اجماع دارند که مراد از اهل‌بیت در [[آیه تطهیر]]، اهل‌بیت رسول خدا(ص) هستند و طبق روایات [[فریقین]]{{یادداشت|سید هاشم بحرانی در کتاب غایة المرام ۳۴ روایت از منابع شیعه و ۴۱ روایت از اهل‌سنت(بحرانی، غایة المرام و حجة الخصام، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۱۷۳-۲۱۱) و حاکم حسکانی در شواهد التنزیل بیش از ۱۳۰ حدیث از اهل‌سنت نقل کرده که مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر اصحاب کساء هستند.(حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۱۸-۱۳۹)}} و نظر [[شیعه]]، آیه به پیامبر و [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]]، [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه(س)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|حسن]] و [[امام حسین علیه‌السلام|حسین(ع)]] اختصاص دارد.<ref>طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۲۹۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۵۵۹ و ۵۶۰.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] ذیل آیه تطهیر گفته است کلمه اهل‌بیت در عرف قرآن اسم خاص است و فقط بر [[پنج‌تن]] اطلاق می‌شود؛ گرچه در عرف عام، در خویشاوندان نیز به کار می‌رود.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ق، ج۱۶، ص۳۱۲.</ref>  

از نظر ربانی گلپایگانی، در کتاب‌های شیعه، هر گاه اهل‌بیت بدون قرینه به کار رود، دسته خاصی از خویشاوندان پیامبر(ص) مراد است که از ویژگی [[عصمت]] برخوردارند و مصداق آنان براساس آیات و احادیث، [[چهارده معصوم]] هستند.<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل بیت»،‌ ص۵۵۵.</ref> در برخی [[حدیث|روایات]] نیز همه [[امامان شیعه]] مصداق اهل‌بیت معرفی شده‌اند.<ref>نگاه کنید به: کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۲۳؛ خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۵۶ و ۱۷۱؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۲۹.</ref> از جمله در روایتی، از پیامبر(ص) سؤال شد اهل‌بیت شما کیانند؟ پیامبر در پاسخ فرمود: علی، دو فرزندم حسن و حسین و نه امام دیگر از نسل حسین(ع).<ref>خزاز رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۷۱</ref>

گفته شده به اعتقاد [[امامیه|شیعیان امامیه]] و بسیاری از عالمان اهل‌سنت، همه امامان شیعه جزو اهل‌بیت پیامبر به شمار می‌روند.<ref>زینلی، مفهوم‌شناسی و مصداق‌یابی اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ص۲۴.</ref> [[محمد محمدی ری‌شهری]] معتقد است که با توجه به سیاق و مضمون آیه تطهیر، اقدامات پیامبر(ص)‌ در معرفی اهل‌بیت خود و قرائن دیگر، تردیدی نیست که مراد از اهل‌بیت در این آیه، گروه خاصی از خاندان پیامبر(ص) است که پس از پیامبر، هدایت و رهبری امت به آنها سپرده شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، اهل بیت علیهم السلام در قرآن و حدیث، ۱۳۹۱ش، ص۱۳.</ref>

برخی از مفسران اهل‌سنت، مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر را فقط [[همسران پیامبر(ص)]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: طبرانی، التفسیر الکبیر، ۲۰۰۸م، ج۵، ص۱۹۳؛ ثعلبی، الکشف و البیان، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۳۵ و ۳۶.</ref> برخی از عالمان اهل‌سنت، پنج‌تن و همسران پیامبر(ص) را مصداق اهل‌بیت در آیه تطهیر دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: بشوی، حقوق اهل‌بیت در تفاسیر اهل‌سنت، ۱۳۹۰ش، ص۳۵.</ref>

از [[زید بن علی]] نقل شده است اگر مراد از اهل‌بیت در آیه تطهیر همسران پیامبر(ص) بود، به جای ضمیرهای مذکر «کُمْ» در آیه، باید ضمیرهای مؤنث «کُنَّ» به کار می‌رفت.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۲، ص۱۹۳.</ref> همچنین گفته شده به دلایلی همچون استفاده از ضمیرهای مذکر، روایات متعدد، تفاوت تعبیر آیات مرتبط با زنان پیامبر با تعبیر و بیان آیه تطهیر، این آیه شامل زنان پیامبر(ص) نمی‌شود.<ref>نگاه کنید به: بشوی، حقوق اهل‌بیت در تفاسیر اهل‌سنت، ۱۳۹۰ش، ص۳۵ و ۳۶.</ref>

براساس برخی روایات اهل‌سنت، همه خویشاوندان نَسَبی پیامبر(ص) که [[صدقه]] بر آنان [[حرام]] است مانند خاندان علی، خاندان عقیل، خاندان عباس و خاندان جعفر مصداق اهل‌بیت شمرده شده‌اند.<ref>نیشابوری، صحیح مسلم، دار احیاء التراث العربی، ج۴، ص۱۸۷۳ و ۱۸۷۴.</ref>

طبق برخی روایات، اهل‌بیت شامل مسلمانانی می‌شود که بدون نسبت خویشاوندی با پیامبر(ص)، در پیروی از پیامبر(ص) صادق و ثابت‌قدم بودند؛<ref>ربانی گلپایگانی، «اهل بیت»،‌ ص۵۵۴.</ref> چنانکه براساس برخی روایات، پیامبر افرادی همچون [[سلمان فارسی]]<ref>صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ص۱۷ و ۲۵؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۶۴.</ref> و [[ابوذر غفاری]]،<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۵۲۵؛ طبرسی، مکارم الاخلاق، ۱۳۹۲ق، ص۴۵۹.</ref> را از اهل‌بیتش شمرده است. از [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] نیز نقل شده است هر کس پرهیزکار و صالح باشد، از ما اهل‌بیت است.<ref>ابوحنیفة مغربی، دعائم الإسلام، دار المعارف، ج۱، ص۶۲.</ref>